سیاست‌زدگی مهم‌ترین مانع سینماست/ اگر کسی با مخالف خود ارتباط نداشته باشد، سقوط خواهد کرد

به گزارش ایلنا، امیررضا مافی در ابتدای این بخش عنوان کرد: اتفاقی که امروز در سینمای ما افتاده، این است که انگار آدم‌ها نمی‌خواهند باهم حرف بزنند؛ در حالی‌ که سینماگر به عنوان کسی که نماد تجمع فرهنگی ماست حداقل کاری که باید بکند گفت‌وگو کردن با افراد است.

سپس امیر قادری اظهار کرد: مفهوم گفت‌وگو در فرهنگ ایرانی افراد بدین شکل است که افراد دارای منافع مشترک باهم صحبت می‌کنند‌. نه تنها در سینما در همه عرصه‌ها به همین روال پیش می‌رود. به شخصه من آخرین باری که یک منتقد با مخالف خودش گفتگو کند را به یاد نمی‌آورم؛ در حالی که گفتگو اولین تعریف روشنفکری است و شما باید آماده به نقد باشید.

وی در ادامه این بحث اضافه کرد: یکی از نشانه‌های من درباره آدم‌ها این است که آیا با مخالف خودش می‌تواند صحبت بکند؟ متاسفانه وقتی میزان اعتبار آدم‌ها از یک حدی فراتر می‌رود، بیشتر از گفت‌وگو فرار می‌کنند. در حالی که این شانس و موهبتی است که در جایگاه بالاتر شما می‌توانید با آدم‌های بیشتری فرصت گفتگو و دریافت نقدهایشان را داشته باشید و همچنین در  این راستا باب تفکرهای مختلف باز و خلا‌های فکری شناسایی می‌شود.

مافی در ادامه بیان کرد: تمام تجربه من در این سال‌ها که با روشنفکران و سینماگران زیست داشته‌ و با اساتید فلسفه در ایران در ارتباط بوده‌ام؛ این است که از یک جایی آدم‌ها احساس استغنا دارند و فکر می‌کنند بی‌نیاز هستند و در یک وضعیت الهه‌گونه‌ای قرار می‌گیرند که فکر می‌کنند خودشان می‌فهمند و دیگری نمی‌فهمد! در چند ماه اخیر شاهد کنش آدم‌هایی بودیم که سبب حیرتمان شد. آیا این از احساس از استغنا و بی‌نیازی شکل نمی‌گیرد؟

قادری در ادامه خاطرنشان کرد: درک این مساله حتی هوش بالایی نمی‌خواهد؛ اگر کسی با مخالف خود ارتباط نداشته باشد، سقوط خواهد کرد. اما من کنش این افراد را از روی بی‌نیازی و استغنا نمی‌بینم، من دیدگاه منفی‌گرایاته‌تری دارم؛ دلیل اصلی این موضوع را در این می‌بینم که اغلب آدم‌ها وامدار جریان‌های سیاسی و اجتماعی هستند، به همین دلیل مجبورند که مسئولیت آن را قبول کنند. چون افراد کمی هستند که وام نداده، رشد کرده باشند. این دلیل قبل از گفت‌وگوناپذیری است.

وی افزود: در این شرایط شاید یکی از شرایط گفت‌وگو نکردن این است که آدم‌ها شبیه هم نیستند و امکان دارد از گفت‌وگو چیز دیگری بیرون بیاید. دلیل دیگر گفت‌وگو نکردن شاید منافع شخصی فرد است. اما مهمترین مساله برای آدم‌هایی که با یکدیگر صحبت نمی‌کنند و این فضای انتقادی برایشان اتفاق نمی‌افتد؛ این است که آن‌ها بخشی از تابلوی یک جامعه هستند، ولو اینکه تابلو روشنفکری یا ارزشی یا هر دیدگاه دیگری باشد. وقتی این آدم‌ها اینکار را می‌کنند دیگر نامش حفظ اطلاعات نیست حتی سیاست هم نیست. تابلو‌ی آن «زنده باد مخالف من است».

امیر مافی میزبان برنامه در ادامه یادآور شد: اتفاقا کسی که می‌گوید زنده باد مخالف من با مخالفش سر یک میز نمی‌نشیند. وقتی با فرد مخالف گفت‌وگو می‌شود، باید صدا و نظر او را پذیرفت، ولو اینکه به دعوا منجر شود. باید برای روشنفکران جامعه که اتفاقا روشنفکر هم نیستند این پیام مخابره شود که آدم‌ها باهم گفت‌وگو کنند.

امیر قادری درباره تجربه میزبانی سلسله نشست بیان کرد: خوشحالم که جامعه سینما به مجموعه کار ما اعتماد کرد و حتی کسانی که می‌دانستند من مخالف آنها هستم، آمدند. چون می‌دانستند در فضای امنی گفت‌‌وگو شکل می‌گیرد. مساله دیگر این است که خود گروه‌های مختلف دوست داشتند باهم صحبت کنند.

مافی درباره تفاوت اطلاعات و تحلیل خاطرنشان کرد: اطلاعات بدون تحلیل کم اتفاق می‌افتد. در سینما چند مستند به غیر از مستند «بر سینمای ایران چه گذشت» ساخته شده که موضع فیلمساز پشت فیلم پیداست؟ اما این گفت‌وگوهای بی‌طرفانه می‌تواند به یک گفتمان منجر شود. وقتی ما با هم گفت‌وگو نکنیم و تضارب آرا اتفاق نیفتد، آن شکل سوم که گزاره جدید است، صادر نمی‌شود. آن چیزی که من به عنوان قفل سینما از آن یاد می‌کنم و مهمترین مانع سینما می‌دانم، سیاست‌زدگی است.

قادری همچنین‌ توضیح داد: به نظر من در پنج سال اخیر مردم بسیار آگاه شده‌اند. اما بدون چارچوب نظری مشخص مدام در حال پنهان کردن خاستگاه و چارچوب‌هایشان هستند. از سوی دیگر مخاطب معمولا خاستگاه افراد را نمی‌داند و عده‌ای به دنبال پنهان کردن آن هستند در حالی که شفافیت و خاستگاه بخش مهمی از گفتگو محسوب می‌شود.

وی در پایان خاطرنشان کرد: اطلاعات و تحلیل در گفتگو باید مجزا از هم بیان شود و کسی که اطلاعات می‌دهد، باید بتواند سَنَد رو کند. موضع‌گیری‌های متفاوت را مردم باید بشنوند تا بتوانند قضاوت کنند. امیدوارم سلسله نشست‌‌های «بر سینمای ایران چه گذشت» ادامه‌دار باشد.