«کورش بزرگ» نگاهی به زندگی، نظریات و اعتقادات کوروش
کتاب «کورش بزرگ» نگاهی دوباره به کارنامه و تاریخ کوروش بزرگ بر مبنای تحقیقات اخیر پژوهشگران، و نیز تلقی از او در عهد کهن و پس از آن است.
به گزارش خبرنگار ایلنا، کتاب «کورش بزرگ (زندگی، نظریات و اعتقادات)» نوشته محمدرحیم شایگاه با ترجمه خشایار بهاری به همت نشر فرزان روز در قالب مجموعه مطالعات ایران باستان در ۲۳۷ صفحه و با قیمت ۱۰۰ هزار تومان روانه بازار شد.
کتاب حاضر نگاهی دوباره به کارنامه و تاریخ کوروش بزرگ بر مبنای تحقیقات اخیر پژوهشگران، و نیز تلقی از او در عهد کهن و پس از آن است. چهره رمزآلود کوروش، وجه معماگونه خود را در طول تاریخ حفظ کرده است. در مجلد حاضر طیفی گسترده از مباحث به همراه ترجمه انتقادی نوینی از استوانه کورش گردآوری شده است تا زمینه را برای ارزیابی جامع‌تر و شفاف‌تر تأثیر کورش بر زمانه او و دوران پیامدش فراهم آورد. از جمله به مقولاتی چون فرآیند پیچیده تلفیق فرهنگ ایلامی و پارسی، اسلاف میانرودانی لوح استوانه‌ای کورش و سیاست مدارای مذهبی او، هنر سلطنتی تلفیقی مختص کورش در پاسارگاد، آزادی تبعیدیان از بابل، اشارات کتاب مقدس به کورش، رجعت تبعیدیان از بابل به موطن، تصویر رفیع کورش در جهان یونانی-رومی پس از او، اعتصام به نام وی در نسب‌سازی‌های دوره هلنی (یونانی مآبی) و اشکانی، و سرانجام به محو گسترده و شگفت‌انگیز نام کورش در روایات پسین ساسانی و اسلامی پرداخته خواهد شد.
با شناخت بهتر تمدن ایلام و تلفیق آن با قومیت پارسی تا پیش از ظهور امپراتوری، ایده شاخه کورش یا «چیش پشی» هخامنشیان به عنوان شاخه‌ای تلفیقی از خاندان شاهی مقبولیت یافته است. کاوش‌های بیشتر در گل نبشته‌های ایلامی تخت جمشید، درک بهتر سنن فرهنگ ایلام را در پی داشت، کاربرد زبان ایلامی در امور دیوانی و تداوم استفاده از شمایل نگاری نوایلامی در نقش مهرهای دوره صدر هخامنشی را روشن کرد و به تقویت دیدگاه بالا انجامید.
این کتاب در چهارده فصل از متن لوح استوانه‌ای کوروش شروع می‌شود و به برافتادن مادها و آجر نبشته کورش از اوروک می‌رسد و در ادامه به موضوع کوروش، انشان و آشور می‌پردازد و به الگوهای ادبی استوانه کوروش می‌رسد. در ادامه به پی‌افکنی امپراتوری و ساخت پردیس در پاسارگاد و در فصول بعد به روایات و تبلیغات درخصوص کوروش بزرگ می‌پردازد. در نهایت نیز رد کوروش و سلسله او در شاهنامه و بازتاب استوانه کوروش در سنت ادبی را بررسی می‌کند.
در بخشی از کتاب آمده است:
لوح استوانه‌ای گلین حاوی متنی بنام کورش، پادشاه انشان (و بابل)، در بهار ۱۸۷۹ در محوطه بابل باستانی کشف شد. با انتقال آن به موزه بریتانیا به همراه انبوهی از دیگر متون، شناسایی شد و در نوامبر ۱۸۷۹ در معرض دید عموم قرار گرفت (تیلور ۲۰۱۳). احتمالا استوانه در هنگام کشف سالم بوده، اما ظاهرا پیش از بار زدن و انتقال، در همان بابل شکسته شده است. قطعه شکسته‌ای نسبتا بزرگ از استوانه اولیه، بیست و پنج سال بعد در بازار عتیقه‌جات یافته و در مجموعه اشیاء بابلی دانشگاه بیل در نیوهیون گنجانده شد. در اوایل دهه ۱۹۷۰ آن را به عنوان قطعه‌ای از استوانه شناسایی، و سرانجام در موزه بریتانیا به استوانه ملحق کردند (برگر ۱۹۷۵). ویلفرد جی. لامبرت و ایروین فینکل نیز از دسامبر ۲۰۰۹ تا ژانویه ۲۰۱۰ نسخه‌ای از متن استوانه را بر قطعاتی از یک لوح گلین در مجموعه بابلی موزه بریتانیا کشف کردند.
بیژن تلیانی
