در نشست انجمن آثار و مفاخر فرهنگی مطرح شد؛
با سلاح اندیشه به میدان تحریفات حمله می‌کنیم/ حمایت لشکر هفتادگانۀ سخنران‌ها از نظامی
در قلمرو مسائل سیاسی، حرکت‌هایی صورت می‌گیرد که در راستای بزرگداشت مقام انسانی و علمی و فرهنگی این بزرگان نیست؛ بلکه با هدف مسائل صرفا سیاسی صورت می‌گیرد، لذا طبیعی است که انجمن مفاخر موضع خود را آشکار نماید. این همایش دقیقا در همین راستا تدارک دیده شد.
به گزارش خبرنگار ایلنا، امروز 16 اسفندماه پیش‌همایش بزرگداشت حکیم نظامی در ساختمان انجمن آثار و مفاخر فرهنگی برگزار شد. در این جلسه، حسن بلخاری (رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی) و همچنین کاوه خورابه (معاون انجمن آثار و مفاخر فرهنگی) روند بزرگداشت حکیم نظامی گنجوی را تشریح کردند.
نظامی جایگاهی جهانی دارد
حسن بلخاری قهی گفت: من در این مدت با خود قصد کرده‌ام که همیشه مباحث مطرح شده در خصوص حکیم نظامی را، با ابیاتی از "هفت پیکر" آغاز کنم. یعنی همان ابیاتی که بیانگر ریشه‌ی تاملات و تعلقات اوست: همه عالم تن است و ایران دل، نیست گوینده زین قیاس خجل/ چونکه ایران دل زمین باشد، دل ز تن بِه بود یقین باشد/ زان ولایت که سروران دارند، بهترین جای بهتران دارند.
رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی با اشاره به دلیل شکل‌گیری همایش گفت: 21 اسفند، در تقویم ملی ما ایرانیان، با نام نامی و مبارک حکیم نظامی ثبت شده است. لذا انجمن بنابه وظیفه‌ای که برعهده دارد، برنامه‌هایی را در دستور کار خود قرار داده است. امسال نیز به دلایلی، وزارت ارشاد به شدت در خصوص این بزرگداشت اصرار ورزید. به همین علت تصمیم بر این شد که این بزرگداشت به صورت ویژه‌تری نسبت به سال‌های قبل پیگیری شود. در همین راستا بخش علمی و فرهنگی و پژوهشی این بزرگداشت، برعهده انجمن مفاخر قرار گرفت. بر همین اساس سلسله برنامه‌های پیش همایشی را تدارک دیده‌ام. انشاءالله روز شنبه و یکشنبه نیز اصل همایش برگزار می‌گردد.
او ادامه داد: می‌دانیم که متاسفانه برخی از کشورها در قلمرو مصادره برخی از شخصیت‌های ایرانی، (آنهم نه در جهت تبلیغ وجه انسانی و علمی و بشری و همچنین تعلق این بزرگان به بشریت) بلکه در قلمرو نفی ایرانیت و پارسی‌گویی این بزرگان حرکت می‌کنند. بدون تردید چنین روندی، نامطلوب ارزیابی می‌شود. البته ما ایرانیان بخیل نیستیم. در طول تاریخ فرهنگ و تمدن خود، بزرگانی که به تاریخ بشریت هدیه کرده‌ایم، متعلق به کل بشریت می‌دانیم. علومی که در جهت ایجاد و رشد ارتقای آن تلاش کرده‌اند، متعلق به تمامی بشر است به عنوان نمونه مولانا، حافظ، نظامی و دیگران، دارای وجوه انسانی جهانشمولی هستند.
بلخاری افزود: با این وصف وقتی در قلمرو مسائل سیاسی، حرکت‌هایی صورت می‌گیرد که در راستای بزرگداشت مقام انسانی و علمی و فرهنگی این بزرگان نیست؛ بلکه با هدف مسائل صرفا سیاسی صورت می‌گیرد، لذا طبیعی است که انجمن مفاخر موضع خود را آشکار نماید. این همایش دقیقا در همین راستا تدارک دیده شد. در مجموع امیدواریم به تمامی اهداف خود برسیم. همچنین امید است که جایزه‌ی ویژه‌ی حکیم نظامی که توسط آقای ایوبی طراحی شده است و سایر کارهای دیگری که در سال‌های بعد هم ادامه‌دار خواهند بود، نتیجه لازم و مطلوب را کسب کنند. بدون تردید آثار حاصل از این فعالیت‌ها در آتی منتشر خواهند شد.
این استاد دانشگاه با اشاره به جایگاه حکیم نظامی در تاریخ تمدنی ایران ابراز داشت: هگل، فیلسوف بزرگ آلمانی در مورد فرهنگ ایران، بحث مهمی در خصوص گرایش از حماسه پهلوانی به سمت حماسه عاشقانه دارد. هگل، حکیم نظامی را قهرمان این ورود ارزیابی می‌کند. بر همین اساس نظامی نه تنها جایگاهی جهانی دارد، بلکه در حوزه تمدنی ما هم، نقش شگرف و مهمی را در ظهور ادبیات غنایی، ایفا کرده است. او در رشد و ترقی این نوع ادبیات و همچنین در استفاده از تشبیهات و استعارات بسیار خیال انگیز، نقشی بی‌بدیل دارد. تاثیرات نظامی را در این زمینه نمی‌توان نادیده گرفت. به عنوان نمونه، مولانا را که به مثابه یکی از قله‌های بلند شعر فارسی می‌شناسیم، او را در مواردی متاثرِ مطلق از شیوه‌ی نظامی می‌دانیم. این جایگاه رفیع و البته مهمتر از آن، نقش تمدنی حکیم نظامی که تمامی علوم رایج زمان خود را نیز خوانده و به آن اشراف داشته است، قابل کتمان نیست.
وی تصریح کرد: هفت پیکر اشاره به وقوف کامل حکیم نظامی به مبانی عرفانی رنگ‌شناسی در تمدن ما نیز دارد. بدون شک آثار دیگر حکیم نظامی، زمان فوق‌العاده فراخی می‌طلبد که امیدوارم همایش و پبیش همایش‌ها در تبیین این گنجینه عظیم ادبیات ایرانی موثر واقع شود. گرچه حقیقتا نمی‌توان در قیاس با عظمت این اثر، شان اثر را منعکس کنیم، با این وصف امیدوارم این روند طلیعه‌ای باشد برای سال‌های بعد که در باب شناخت نظامی خواهیم داشت.
رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی ابراز داشت: ما به همه کشورهایی که به دنبال نفی ایرانیت بزرگان فارسی زبان و ایرانی هستند، پیشنهاد می‌کنیم که به جای چنین حرکاتی که قطعا نزد خردمندان عالم، جلوه‌ای بد و غلط دارد، مشارکت علمی و فرهنگی داشته باشند. چه ایرادی دارد که بین ایران و ترکیه همایش مشترکِ بین‌المللی در مورد مولانا انجام شود؟ چه اشکالی دارد که بین ایران و آذربایجان همایش بین‌المللیِ وسیعی در خصوص نظامی صورت بگیرد؟
بلخاری تصریح کرد: وجهی از هفتاد سخرانی‌هایِ مد نظر در بزرگداشت نظامی، اختصاص به وجوهات بین‌المللیِ ماجرا داشت. در یک پیش همایش ویژه با عالی‌ترین و برجسته‌ترین دانشمندان تاجیک صورت گرفته است. با مراجعه به سایت و اینستاگرام انجمن، می‌بینیم که این بزرگان ضمن خواندن ابیات مشهور نظامی، تعجب کرده‌اند که چرا کشوری مثل آذربایجان نظامی را اینچنین مصادره کرده‌اند، در حالی که هیچ شعر ترکی از این شاعر وجود ندارد. البته اصلا در شان انجمن مفاخر نیست که وارد این مساائل حاشیه‌ای شود؛ ولی به هر جهت این موضع آنقدر مشخص و روشن است که هیچ منصف و فرزانه‌ای در آن تردیدی نمی‌کند. اگر این حرکات بخواهد ادامه‌دار شود، متفکران عالم در مقابل این حرکت تحریفی قرار خواهند گرفت.
با سلاح اندیشه به میدان تحریفات حمله می‌کنیم
در ادامه این پیش‌همایش کاوه خورابه گفت: دغدغه انجمن مفاخر یک دغدغه همیشگی بوده و خواهد بود. از این جهت ما از سالیان سال، بحث از جایگاه علمی و فرهنگی نظامی را همیشه مد نظر داشته‌ایم و در این عرصه فعالیت کرده‌ایم. اما شاید اینبار گونه‌ای از تعاملِ تقابلی را در این خصوص شاهد هستیم. البته بخش تعامل این ماجرا برای ما بسیار مهمتر است. با این وصف بر اساس تحریفی که از سوی برخی از همسایه‌های ما در خصوص نظامی رخ داد، متاسفانه تقابلاتی هم اتفاق افتاد. ما حتما در این مورد با سلاح اندیشه و فکر حرکت می‌کنیم و این حرکت تاریخ را بار دیگر بازشناسی خواهیم کرد. بدون شک در این مسیر، حقیقت برای همگان آشکار خواهد شد.
معاون علمی پژوهشی انجمن آثار و مفاخر فرهنگی افزود: به نظر می‌رسد که نهضتی ملی در این زمینه شکل گرفته که توامان، هشدار و نوید می‌دهد. این مساله از آن جهت هشدار می‌دهد که هر غفلتی باعث از دست رفتن سرمایه‌های فرهنگی ما خواهد شد. نوید بخش بودن آن نیز عبارت است از اینکه با یک همدلی می‌توانیم نهایتِ استفاده را از ظرفیت‌های فرهنگی خود انجام دهیم. در همین راستا یکی از کارهای بسیار خوبی که صورت گرفت، گفت‌وگو و تعامل و شناسایی بود که با اهل اندیشه و ادب و حکمت، با تمرکز بر حوزه نظامی‌شناسی صورت گرفت. ما تقریبا با تمامی استانها کشور مکاتباتی را به فرجام رساندیم تا نظامی‌شناس‌های خود را به ما معرفی کنند که ضمن گفتگو با این بزرگان، از توان فکری آنها استفاده کنیم. بسیاری از استانها نیز به ما پاسخ مثبت دادند. در مجموع نتیجه‌ی کار تا به امروز، مقبول است.
این دانش آموخته فلسفه تصریح کرد: در ایامی که برای بزرگداشت نظامی تعریف شده، در قالب پیش همایش‌هایی، فعالیتهای ویژه‌ای انجام دادیم. در این جلسات، ضمن حضور اساتید و نظامی‌پژوهان، توافقاتی برای سخنرانی صورت گرفت. تاکنون تقریبا با 60 نفر وارد توافق سخنرانی شدیم و انشاءالله نتیجه این سخنرانی‌ها به سمع و نظر دوستان خواهد رسید. برای 21 و 22 اسفند حدودا 40 سخنرانی خواهیم داشت. با توجه به فعالیت‌هایی که پیشتر شروع شده، شاهد کمیتی حدودا 20 نفره از سخنرانی‌هایی بوده‌ایم. مجموعه این سخرانی‌ها در آینده به صورت مکتوب به سمع و نظر خواهد رسید.
خورابه ابراز داشت: در ستاد ملی بزرگداشت حکیم نظامی پویشی برگزار شد که حرکتی از یک حوزه نخبگی به سوی یک حوزه اجتماعی محسوب می‌شود. می‌دانیم که اساتید ما به صورت جدی، از بدو پدیدار شدن حکیم نظامی تاکنون، فعالیتهای درخور توجهی داشته‌‌اند. کافی است بنگیریم که به تقلید از نظامی چه کارهایی صورت گرفته است. هر کدام از این آثار در قالب گفتارها و منظومه‌ها و آثار پدید آمده توسط بسیاری از بزرگان همچون امیرخسرو دهلوی، رکن الدین حسینی، سلمان ساوجی، اهلی شیرازی و .... به فرجام رسیده است. امروزه نیز دانشجویان ما دست به پژوهش‌هایی عمیق در این زمینه می‌زنند. این به معنای زنده بودن حیات نظامی در تاریح اندیشه و حکمت ما است. اما شاید در رتبه‌ای عام‌تر باید مردم بیشتر درگیر این رویه می‌شدند که البته خوشبختانه این مهم نیز اخیرا کم و بیش اتفاق افتاده است. در مجموع چنین فعالیت‌هایی نشان از زنده بودن نظامی در جامعه ما دارد.
معاون علمی پژوهشی انجمن آثار و مفاخر گفت: بر اساس این پویش، انجمن به کمک دوستان خود، پویشی را آغاز کرد که در آن، از محضر اساتید برجسته استفاده کردیم. در اولین قدم، حدودا 40 نفر از نظامی‌پژوهان بزرگ را معرفی کردیم. البته این روند همچنان ادامه خواهد داشت. در بخش دیگری نیز نزدیک به 15 نفر از اساتید، گفتارهایی را به صورت کوتاه و در حد تصاویر ضبط شده، در اختیار ما قرار دادند که این تصاویر را منعکس کردیم. این روند نیز همچنان ادامه دار است؛ آنچنانکه از بزرگان درخواست کردیم که با زبان آذری و ترکی کمک حال ما باشند و سخنرانی‌هایی را با این زبان انجام دهند. در ادامه نیز به مهمترین حادثه باید اشاره کرد؛ انشاءالله 21 اسفندماه،ساعت 9 صبح افتتاحیۀ بزرگداشت همایش را انجام خواهیم داد. در بخش اولِ این همایش به صورت حضوری و تعداد محدودی (به جهت شرایط ویژه کرونا) از دوستان، مراسم را آغاز خواهیم کرد. سایر سخنرانی‌ها نیز در پنل‌های مختلف در بعد از ظهر روز 21 و همچین در روز 22 اسفند به سمع و نظر علاقه‌مندان خواهد رسید.
وی گفت: در عرصه مکتوبات بعد از پایان یافتن همایش، انشاءالله مقالاتی که دوستان برای ما ارسال می‌کنند در مجموعه مقالات این همایش به چاپ خواهد رسید. همچنین دو ویژه نامه از فصلنامه‌های انجمن، به صورت جداگانه و در قالب ویژه‌نامه ان شاءالله چاپ خواهد شد. دو ماهنامه مفاخر انجمن نیز با محوریت نظامی در اختیار دوستان قرار خواهد گرفت.
