آئین پایانی جشنواره سینما حقیقت برگزار شد؛
«جاهای خالی پر شود»، «۱۸ هزار پا» و «ایساتیس» بهترین‌های جشنواره چهاردهم/ جایزه‌ای برای ادای دین به سردار سلیمانی/ویروس کوچکی که زندگی همه را تغییر داد/ کودتای ۵۳ بهترین مستند از نگاه تماشاگران
آئین پایانی چهاردهمین دوره جشنواره سینما حقیقت برگزار شد و برگزیدگان بخش‌های مختلف معرفی شدند.
به گزارش خبرنگار ایلنا، آئین پایانی چهاردهمین جشنواره بینالمللی «سینما حقیقت» ساعت ۱۸ چهارشنبه سوم دی ماه از طریق لایو اینستاگرام صفحه جشنواره، تلویزیون تعاملی تیوا، هاشور، آپارات و فیلم‌نیوز به صورت آنلاین برگزار شد.
پس از پخش سرود ملی و قرائت آیاتی از قران کریم، منصور ضابطیان که اجرای مراسم اختتامیه را به عهده دارد، به صحنه آمد و گفت: جشنواره چهاردهم اندکی متفاوت نسبت به دوره‌های پیشین بود؛ جشنواره‌ای که با حال و هوایی متفاوت اما موفق برگزار شد.
جشنواره آنلاین؛ تبدیل تهدیدها به فرصت
مجری برنامه از دبیر چهاردهمین دوره جشنواره بینالمللی سینماحقیقت دعوت کرد به صحنه بیاید، که محمد حمیدی‌مقدم در ابتدای صحبت‌هایش گفت: از شور و هیاهوی سیزدهمین جشنواره سینما حقیقت یک سال گذشت، یک سال پر ماجرا، انگار یک قرن از آن روزگار می‌گذرد. عصری جدید با شرایطی کاملا متفاوت. همه‌گیری کرونا تنها، تن انسان را هدف نگرفت، خاموشی و سکوت و سکون را در متن زندگی رواج داد. کرونا عزیزان بسیاری را از ما گرفت، مستندسازان شجاعانه دل به دریا زدند و به ثبت و روایت این روزها پرداختند. آیا می‌شد ساکت نشست و این فیلم‌ها را به بایگانی سپرد؟
دبیر چهاردهمین جشنواره سینماحقیقت خاطرنشان کرد: در زمانه‌ای که برپایی اکثر فعالیت‌های فرهنگی با تعطیلی و تعلیق، به افقی نامعلوم در آینده موکول شده است، سینما حقیقت گام در مسیری متفاوت گذاشت. زیرا باور داشت: «سکوت، درمان نیست». حرکت، تعامل با جهان و فرصت‌آفرینی برای مستندسازان؛ این مسیری بود که جشنواره سینما حقیقت رسالت خود را در آن می‌دید. نه از خطر کردن هراسید و نه از تردیدها، ترسی به دل راه داد.
حمیدی‌مقدم با بیان اینکه «تجربه کردن را باید بخشی جدایی ناپذیر از برگزاری سینما حقیقت دانست»، گفت: همان‌طور که سال گذشته هم با دگرگون کردن روش بلیت‌فروشی و استاندارد سازی، جشنواره تحولی چشم‌گیر را تجربه کرد و چهاردهمین جشنواره سینما حقیقت هم این مسیر تجربه‌گری و تحول را ادامه داد.
او با تاکید بر اینکه «نمایش برخط، روشی هوشمندانه بود که چالش‌ها را به فرصت تبدیل کرد.» گفت: جشنواره امسال این امکان بی‌نظیر را به مردم داد تا مستندها را ببینند؛ فرصتی برابر و عادلانه برای مخاطبان اصلی فیلم مستند. به این ترتیب، سینما حقیقت تکثیر شد، اما این بار به وسعت همه جای ایران.
حمیدی‌مقدم در پایان صحبت‌هایش با اشاره به اینکه این خطرپذیری و ایثار و از خودگذشتگی باعث شد رنگین‌کمان جشنواره چهاردهم شکل بگیرد و از تقویم اجرایی جشنواره‌های جهانی و ملی حذف نشود، از مخاطبان و حضار خواست تا همه باهم با امید به آینده‌ای به دور از بیماری و به احترام این جان‌فشانی و ایثار، صاحبان فیلم‌های مستند را تشویق کنند.
پخش کلیپی درباره چهاردهمین جشنواره بینالمللی سینماحقیقت، معرفی شورای سیاستگذاری، شعار این دوره، آماری از آثار رسیده به این رویداد و… بخش بعدی این مراسم بود.
در ادامه با دعوت مجری مراسم، سعید رشتیان، سیدوحید حسینی و لقمان خالدی برای اهدای جوایز بخش کارآفرینی روی صحنه آمدند و برگزیدگان معرفی شدند:
جایزه بخش کارآفرینی:
- شایسته تقدیر: «خالقین کوچک» به کارگردانی سهراب نوربخش
- جایزه سوم: «زیر این چتر باران می‌بارد» به کارگردانی کتایون جهان‌گیری
- جایزه دوم: «ف – الف» به کارگردانی فرشاد اکتسابی
- جایزه اول: «راه ناتمام» (اصغر قندچی) به کارگردانی مصطفی رزاق‌کریمی
«فرشاد اکتسابی» پس از دریافت جایزه، در سخنانی کوتاه از عوامل تولید و مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی تشکر کرد.
«مصطفی رزاق‌کریمی» هم در صحبتبی کوتاه پس از دریافت جایزه‌اش، با تشکر از هیئت داوران گفت: موقعیتی خوبی بود برای من بعد از سال‌ها تولید فیلم‌های صنعتی چه در داخل و چه خارج که این جایزه را دریافت کنم و از همه کسانی که در این فیلم با من همکاری داشتند تشکر می‌کنم.
در ادامه منصور ضابطیان از «محسن یزدی» مدیر شبکه مستند برای اهدای جایزه شبکه مستند سیما دعوت کرد تا به صحنه بیاید و جایزه شبکه مستند را در بخش کارآفرینی اهدا کند.
جایزه این بخش به مستند «۱۸ هزارپا» به کارگردانی مهدی شامحمدی تعلق گرفت.
مهدی شامحمدی پس از دریافت جایزه‌اش، با تشکر از فیلمسازانی که سینمای مستند را در این سال سخت جلو بردند، گفت: درباره بخش ملی نکته‌ای می‌گویم. چراکه شاید به این ترتیب کمی اوضاع بهتر شود یا حالمان بهتر شود. ما قبل از هرچیز باید یاد بگیریم که قاعده بازی در جشنواره‌ها را بپذیریم و احترام بگذاریم. تا این چیز را یاد نگیریم، هیچ چیز تغییر نمی‌کند. امیدوارم دوستان من که از دیشب کمی بداخلاقی کردند، آرامش خود را حفظ کنند و به انتخاب جشنواره احترام بگذارند.
معرفی برگزیدگان بخش ویژه کرونا
در بخش بعدی مراسم اختتامیه چهاردهمین جشنواره «سینماحقیقت» برگزیدگان بخش ویژه کرونا معرفی شدند.
جایزه بخش ویژه کرونا:
(شامل تندیس و لوح تقدیر)
- جایزه سوم: «تنگ نای» به کارگردانی جواد یقموری و مهدی امینی
- جایزه دوم: «قطعه ۱۹» به کارگردانی مسعود دهنوی
- جایزه هیئت داوران: «آنجا سپیده‌دم» به کارگردانی محسن جهانی و هاشم مسعودی
- جایزه اول: «پسقله» به کارگردانی مجید شیدا
جواد یقموری یکی از کارگردان‌های مستند «تنگ نای» پس از دریافت جایزه گفت: اینجا مادران از کویر می‌آیند اما دریا می‌زایند. شکر خدا توانستیم مستندی درباره پرستاران بنویسیم که ادای دینی برای مادران و مادرانگی است و این فیلم را به تمام مادران تقدیم می‌کنیم. از همه دست‌اندرکاران این جشنواره که چراغ جشنواره سینما حقیقت را روشن نگه داشتند، ممنونیم.
مهدی امینی کارگردان دیگر این مستند در ادامه بیان کرد: مطمئن هستم با این فیلم فرهنگ مادرانه مشرق زمین ما به تمام نقاط جهان خواهد رفت. خصوصا که این فیلم درباره شخصیت زنی است که برای حل مشکلات خود می‌جنگد و به خوبی تمدن زن مشرق زمین را به تصویر می‌کشد.
مجید شیدا کارگردان مستند برگزیده «پسقله» هم در این مراسم گفت: وقتی فیلم را شروع کردم دوست نداشتم اسم ادبی برای آن انتخاب کنم. در یزد یک اصطلاح به نام فسقله داریم. در یکی از دیالوگ‌هایی که شنیدم خانم دکتر شخضیت اصلی مستند از این واژه استفاده کرد. باتوجه به اینکه یک ویروس فسقله تمام جهان را به هم ریخته است و جنبه طنزی هم دارد اسم فیلن را پسقله گذاشتم.
پخش کلیپی درباره بخش جایزه شهید آوینی ادامه مراسم اختتامیه بود که پس از آن، محمدحسین حقیقی، محمد داوودی در غیبت پژمان لشگری‌پور برای اهدای جوایز این بخش به صحنه آمدند. مرتضی رزاق کریمی عضو شورای سیاستگذاری «سینماحقیقت» هم برای اهدای جایزه روی سن آمد.
معرفی برگزیدگان بخش شهید آوینی
در قسمت بعدی مراسم اختتامیه علاوه بر معرفی برگزیدگان بخش شهید آوینی نخستین جایزه «سرباز وطن» اهدا شد.
جایزه بخش شهید آوینی:
(شامل تندیس و دیپلم افتخار):
- تندیس برنزی: «گزارش رمادی» به کارگردانی علی‌محمد ذوالفقاری
- تندیس نقره‌ایی: «چلچلای سفری» به کارگردانی حسن جعفری
- جایزه ویژه: به‌طور مشترک برای «جزیره ماهی» به کارگردانی رضا اعظمیان و «محسن ژاپنی» به کارگردانی وحید فرجی
- تندیس طلایی: «۱۸ هزارپا» به کارگردانی مهدی شامحمدی
وحید فرجی کارگردان فیلم محسن ژاپنی در این مراسم گفت: از همه عزیزانی که در این فیلم بداخلاقی‌هایم را تحمل کردند تا فیلم به نتیجه برسد، تشکر می‌کنم. می‌خواهم از همه کادر درمان تشکر کنم که در یک سال گذشته کاری کردند که ما یاد ایام دفاع مقدس بیفتیم. از زحمات آن‌ها بی‌نهایت سپاسگزارم.
رضا اعظمیان کارگردان مستند جزیره ماهی هم در این مراسم گفت: امروز حالم خیلی خوب است. چون یک هفته عقب افتادن جشنواره باعث شد اختتامیه سوم دی ماه باشد و مصادف شود با عملیاتی که سال‌ها پیش در چنین شبی رخ داد. او خاطره‌ای از سال‌های دفاع مقدس و شهدای غواص تعریف کرد.
مهدی شاه محمدی کارگردان مستند «هجده هزارپا» در این مراسم گفت: در سال‌های آخر جایزه شهید آوینی، اتفاق بدی برای این جایزه رقم خورد. تمهید آقای طباطبایی نژاد برای ادغام آن با جشنواره سینما حقیقت این جایزه را زنده نگه داشت. آن زمان این جشنواره رو به افول می‌رفت و این بهترین تصمیم برای آن بود. خوشحالم که اکنون جایزه شهید آوینی را در دست دارم. امیدوارم این تصمیم‌های درست ادامه پیدا کند و روند بهتری را برای آن شاهد باشیم.
اهدای جایزه سرباز وطن (یادبود شهید سردار حاج قاسم سلیمانی) بخش بعدی مراسم اختتامیه بود که محمد حمیدی‌مقدم برای اهدای جایزه ویژه این بخش روی صحنه آمد.
حمیدی مقدم در سخنانی گفت: با توجه به نزدیک بودن سالگرد شهادت سردار شهید حاج قاسم سلیمانی و ادای دین به مقام بزرگ و شامخ این شهید بزرگوار، جشنواره سینماحقیقت بر آن شد تا جایزه‌ای را به عنوان یادبود و خاطره‌ای از شهید بزرگوار اهدا کند. این جایزه به فیلمی که در تحلیل شخصیت و مکتب فکری شهید سلیمانی است اهدا می‌شود. نام جایزه را سرباز وطن گذاشته‌ایم.
بنابراین جایزه ویژه سرباز وطن یادبود سردار شهید حاج قاسم سلیمانی به پاس تلاش مجاهدانه برای روایت نزدیک از مقاومت و توجه به مردم غیر نظامی آسیب دیده از جنگ‌های منطقه است که دغدغه جدی آن شهید بزرگوار اهدا شد به «چشم ایرانی» به کارگردانی ساسان فلاح‌فر و حسن قائدی.
حسن قائدی شخصیت فیلم «چشم ایرانی» به دلیل کسالت در این مراسم حضور نداشت و فلاح‌فر در سخنانی کوتاه از او تشکر کرد.
اهدای جوایز بخش ملی
بعد از پخش کلیپی از نکوداشت زنده یاد خسرو سینایی، زنده یاد حمید سهیلی، زنده‌یاد اکبر عالمی، زنده‌یاد منوچهر طیاب و بزرگداشت مهوش شیخ‌الاسلامی، فرشاد فداییان و کامران شیردل نوبت به اهدای جوایز بخش ملی رسید.
حسام اسلامی و مرتضی پایه‌شناس در این بخش به نمایندگی از هیأت داوران برای اهدای جوایز فنی روی صحنه حاضر شدند.
جایزه بهترین نویسنده گفتار متن یا گوینده در بخش ملی (کوتاه)، متن مشترکاً به امیرمسعود حسینی نویسنده و سیامک صفری گوینده مستند «طاهر» اهدا شد.
در ادامه جایزه بهترین صداگذاری به آرش قاسمی برای مستند «سنجاقک‌های برکه خشک» اهدا شد.
جایزه بهترین پژوهش به مهرداد شیخان برای مستند «انیمیشن ایرانی» اهدا شد.
جایزه بهترین موسیقی متن به کیاوش صاحب نسق برای مستند «آخرین نفس‌ها» رسید.
جایزه بهترین تدوین به مصطفی گندمکار و سوگل مرادی برای مستند «هوبره» اهدا شد.
جایزه بهترین فیلمبردار در بخش ملی به داوود رحمانی برای مستند «کل فاطمه» اهدا شد.
در ادامه جایزه ویژه هیأت داوران به محسن خانجهانی برای کارگردانی مستند «بر سر خاک» اهدا شد. خان جهانی پس از دریافت جایزه‌اش گفت: فیلم من درباره فرسایش خاک است و امیدوارم مسئولان فیلم را خوب ببینند ولی مخاطب اصلی‌اش مردم هستند. خاک هم مثل آب در حال تمام شدن است اما کسی توجه نمی‌کند.
جایزه بهترین کارگردانی فیلم مستند کوتاه به علی اسدی و رسول داوری کارگردانان مستند «برانازا، (برادر خشکی‌ها)» اهدا شد.
جایزه بهترین کارگردانی فیلم مستند نیمه بلند هم به مهدی زمانپورکیاسری کارگردان مستند «کل فاطمه» رسید.
جایزه بهترین کارگردانی فیلم مستند بلند هم به عطیه زارع آرندی کارگردان مستند «جاهای خالی پر شود» اهدا شد.
اهدای جایزه ویژه دبیر جشنواره به «ایساتیس»
در ادامه با حضور محمدمهدی طباطبایی‌نژاد دبیر سی‌ونهمین جشنواره فیلم فجر و حامد شکیبانیا معاون مستند مرکز گسترس سینمای مستند و تجربی جایزه ویژه دبیر جشنواره به پاس تلاش مجدانه برای ثبت چشم‌نواز بخشی از فرهنگ سرزمین ایران و جلب سرمایه‌های بخش خصوصی برای تولید مستندی فاخر اعطا شد به راحیل صحرایی و علیرضا دهقان تهیه‌کنندگان مستند «ایساتیس».
دهقان هنگام دریافت این جایزه در اعتراض به نایده گرفتن مستند «ایساتیس» از سوی هیأت داوران، حسین انتظامی رئیس سازمان سینمایی را خطاب قرار داد و گفت: یک بار برای همیشه این مسئله را حل کنیم که داوری سلیقه نیست. سینما یک بخشی اش سلیقه است. کمر ما بابت این ناداوری شکست. داوران می‌خواستند فیلم را حذف کنند و همین اتفاق کمر ما را شکست.
بیانیه هیات داوران
هیات داوران چهاردهمین جشنواره بینالمللی «سینماحقیقت» در بیانیه خود با اشاره به روزهای سخت شیوع کرونا ابراز امیدواری کرد سینمای مستند ایران و مستندسازان پایدار باشند.
در متن بیانیه هیات داوران چهاردهمین جشنواره بین المللی سینماحقیقت که توسط علی راضی خوانده شد، نوشته شده است:
«به روزگار تنهایی در این سال سخت که بیماری جهان‌گیر ما را تنهاتر و در خود فرو رفته‌تر کرده است، سینمای مستند ایران مراسم پایانی جشنواره سینما حقیقت را جشن می‌گیرد. شادی بزرگ ما این است که در این شرایط توانست به خانه‌های بسیاری از ایرانیان راه پیدا کند و آن‌ها را به دیدن و اندیشیدن درباره بخشی از خویشتن دعوت کند. همچنین از مشاهده روند جستجوگری و ادامه حیات سینمای مستند ایران خرسندیم.
مگر می‌شود کشوری دایه‌دار فرهنگ و هنر را بدون سینمای مستند پویا پرسشگر و پیشرو تصور کرد. مگر نه اینکه سینمای مستند امکان بشری است برای آنکه ما را و جهان ما را با فرض‌های پنهان شده یا به حاشیه رانده شده رو در رو سازد؟ مگر نه اینکه سینمای مستند امکانی است برای آشکار کردن حقیقت انکار شده‌ی بشری یا حتی حقیقت انکار شده یک فرد؟ زیرا که این سینما سینمایی انسانی است که در آن افراد با نام کوچک‌شان و با هویت فردی‌شان صدایی پیدا می‌کنند.
دهه‌ها است که سینمای مستند ایران در روشن نگاه داشتن چراغ پرسشگری و هستی اندیشی در این سرزمین نقش بازی می‌کنند. با این ایده که ساخت فیلم مستند عملی است به سوی آگاهی زیر که آگاهی یک عمل است که خود می‌تواند موضوع آگاهی را تغییر دهد.
پانزده روزی که گذشت برای ما به عنوان اعضای هیئت داوران چهاردهمین جشنواره حقیقت، فرصت بزرگی بود برای نگریستن به بخشی از سینمای مستندِ زنان و مردان ایران. از باز دیدن این همه تنوع اقلیمی، زبانی و قومی در سرزمین‌مان به وجد آمدیم. با فیلم‌های شما در مورد بحران‌های زیست‌محیطی که ایران‌مان را تهدید می‌کند همراه شدیم و خون دل خوردیم. آرزو می‌کنیم هرچه زودتر در خیشی ملی بحران‌های زیست محیطی این سرزمین فروکش کنند. بسیار کنجکاو بودیم مناظر بیشتری از زندگی شهری و طبقه شهرنشین را در فیلم‌ها ببینیم. اما متاسفانه یا بحران کرونا یا سختی‌ها و محدودیت‌های دگر تعداد چشم‌اندازها به زندگی شهری را در میان فیلم‌های امسال کم کرده بود. از مسئولان و تصمیم‌گیرندگان خواهش می‌کنیم با بازتر کردن فضا، فرصت‌های ساخت چنین فیلم‌هایی را بیشتر کنند. زیرا که هر منظر واجد حقیقت و داستان خود است و ایران ما و سینمای مستند ما بسیار به تنوع حقیقت‌های تولید شده در پهنه‌های گوناگون نیاز دارند.
با تمام بالاها و پایین‌ها در پس قرن‌ها و اعصار هیچگاه چراغ حقیقت در این سرزمین خاموش نشده است. حقیقت یک پرسش است و نه یک معرفت یقین یافته و از پیش تعیین شده. پس زنده باد سینمای مستند ایران. زنده باد فیلمسازان سینمای مستند ایران.»
انتظامی: دبیران جشنواره‌های سینمایی عقب‌نشینی نکردند
حسین انتظامی ریاست سازمان سینمایی در این بخش از مراسم در سخنانی گفت: تلاش می‌کنم در ۱۲۰ ثانیه نکاتی را مطرح کنم. اول از فیلمسازانی که با کارهای درخشان خود چراغ جشنواره را روشن نگه داشتند و به این شیوه نمایش اعتماد کردند. منفعت سینمای مستند را برجیزهای دیگر ترجیح دادند. از هیأت‌های انتخاب و داوری قدردانی می‌کنم. از صنوف سینما که مدتی است در شوراهای سیاستگذاری رویدادهای سینمایی با مشارکت خوب کمک می‌کنند کارها جامع‌تر و برنامه‌ها دقیق‌تر باشد هم تشکر می‌کنم.
وی ادامه داد: از همکارانم در مرکز گسترش و دبیرخانه این جشنواره هم تشکر می‌کنم. دبیران جشنواره‌های سازمان سینمایی با ریسک‌پذیری، تدبیر و شهامت خود زمینه ایجاد کردند که چراغ جشنواره‌ها روشن بماند. طبیعتاً می‌شد از ترس کرونا همه فعالیت‌ها را تعطیل کرد. حتی می‌شد شعار مردم پسند هم داد و این عقب‌نشینی را توجیه کرد. اما جشنواره‌ها و ظرفیت‌هایی که برای دیده شدن و کشف استعدادها دارند حایز اهمیت هستند.
رئیس سازمان سینمایی افزود: سینمای مستند در سال‌های اخیر خیز قابل‌توجهی داشته است. می‌شد منفعلانه از برگزاری جشنواره شانه خالی کرد اما دبیران جشنواره‌ها با ریسک‌پذیری، شهامت و تدبیر این کار را نکردند و سراغ ظرفیت‌هایی رفتند که قبلاً هم بود اما جدی گرفته نمی‌شد رفتند. اینگونه زمینه همگرایی هنر و صنعت را به‌وجود آوردند. زمینه‌هایی که می‌توان در آینده از فضای مجازی استفاده کرد و این تجربه‌ای بود که در آینده می‌توان پس از برچیده شدن کرونا بازهم از آن استفاده کرد. ظرفیتی که به عدالت فرهنگی هم نزدیک‌تر است. کمااینکه امسال دیدید که همه مردم ایران توانستند از آثار درخشان جشنواره سینماحقیقت استفاده کنند.
کودتای ۵۳ بهترین مستند از نگاه تماشاگران
در پایان مراسم جایزه بهترین مستند از نگاه تماشاگران با حضور محمدعلی نجفی رئیس هیأت مدیره خانه سینما اهدا شد. نجفی پیش از معرفی مستند برتر این بخش گفت: خیلی خوشحالم که جشنواره برگزار شد و توجه خاصی به سینمای مستند شد. فیلم مستند در حقیقت تاریخ تصویری جامعه است.
در ادامه جایزه بهترین فیلم از نگاه تماشاگران به فیلم «کودتای ۵۳» به کارگردانی تقی امیرانی اهدا شد.
امیرانی در ارتباطی تصویری از لندن با مراسم اختتامیه گفت: یک دنیا متشکرم از لطفی که به فیلم بنده داشته و دارید. برای این انتخاب بسیار ارزشمند است. این فیلم حرف دل من است که به نظر می‌رسد حرف دل هم‌وطنان ایرانی‌ام بوده است. هیچ چیز برایم به این اندازه ارزشمند نیست.
مراسم اختتامیه چهاردهمین جشنواره سینماحقیقت رأس ساعت ۲۰:۳۰ به پایان رسید.
