مجازات باید متناسب با جرم باشد/دولت و مجلس همکاری جدی با قوه قضاییه داشته باشند
سخنگوی قوه قضائیه گفت: مجازات با جرم باید تناسب داشته باشد و باید بدانیم که عدالت چه نقشی ایفا می‌کند و اگر یک فرد عادل بود، چگونه می‌تواند عدالت را رعایت کند و اگر یک قاضی بخواهد مجازاتی را تعیین کند، باید مجازات متناسب با جرم باشد.
به گزارش خبرنگار سیاسی ایلنا، حجت‌الاسلام غلامحسین محسنی‌اژه‌ای در مراسم تحلیف کارآموزان قضایی که صبح امروز برگزار شد با اشاره به حوادث اخیر گفت: دو مصیبتی که در این روز‌ها رخ داد، یکی شهادت زائران اباعبدالله الحسین در عراق بود که منجر به خاک و خون کشیدن زائران ایرانی شد و این ناشی از آتش خشم تکفیری‌ها بود. این حادثه را تسلیت می‌گوییم.
افزود: همچنین حادثه‌ای که برای زائران امام رضا(ع) در اثر برخورد دو قطار به وجود آمد، ضایعه بزرگی بود که طلب آمرزش برای جانباختگان و بهبودی برای مصدومان داریم.
او با اشاره به مراسم تحلیف کارآموزان قضایی گفت: در دوره پنجم توسعه بیش از ۹۰ درصد آنچه موظف به موفقیت بودیم، شکل گرفت و امیدواریم دولت و مجلس همکاری جدی با قوه قضاییه داشته باشند تا بتوانیم در برنامه ششم توسعه جذب نیروی بیشتری داشته باشیم.
سخنگوی قوه قضاییه با بیان اینکه دولت با آنچه که در برنامه پنجم توسعه پیش‌بینی شده بود موافقت نکرد، گفت: اما مجلس همکاری‌هایی را داشته‌اند و امیدواریم حداقل به اندازه برنامه پنجم به ما اجازه جذب نیرو را بدهند. البته نیاز قوه قضاییه بیش از اینهاست.
محسنی‌اژه‌ای با تاکید بر اینکه کار قضاوت بسیار حائز اهمیت است، بیان کرد: یکی از شرایط قضاوت و قاضی بودن و قاضی ماندن، عدالت است که در اسلام تاکید شده که قاضی باید عادل باشد.
او افزود: اگر یک فرد ناعادل و فاسق خوب درس بخواند و براساس ضوابط مقرر حکم کند، آیا این حکم نافذ و معتبر است؟ اگر ما یکی از شرایط قضاوت را عدالت بدانیم، در این زمینه دچار مشکل خواهیم شد.
او در مورد اقتضائات عدالت گفت: مجازات با جرم باید تناسب داشته باشد و باید بدانیم که عدالت چه نقشی ایفا می‌کند و اگر یک فرد عادل بود، چگونه می‌تواند عدالت را رعایت کند و اگر یک قاضی بخواهد مجازاتی را تعیین کند، باید مجازات متناسب با جرم باشد و اگر علمش به روز نباشد و به زمان خود آگاهی نداشته باشد و به ترفند عوامل و جریان‌های پیرامونی خود بی‌اعتنا باشد، در قضاوت دچار مشکل می‌شود.
سخنگوی قوه قضائیه بیان کرد: اگر به مقتضیات جامعه خود از لحاظ صبر و غنا و ناهنجاری و هنجار اجتماعی بی‌اطلاع باشد و تخلف هم بکند، نمی‌تواند تعیین کند که چه مجازاتی برای جرم متصور می‌شود.
او ضمن تاکید بر رعایت موازین اخلاقی و قانونی در طول کارآموزی قضات گفت: اگر فردی برای آموزش کوتاهی کرد و به موقع بر سر کلاس حاضر نشد، به عدالتی که مدنظر برای قضات است، ممکن است لطمه وارد کند و با این شرایط چگونه این فرد می‌تواند حکم یک موضوع را درست تشخیص دهد و کم‌فروشی نداشته باشد.
سخنگوی قوه قضاییه با بیان اینکه باید به تاثیرات پیرامونی بی‌توجه باشیم، گفت: بسیاری از در مورد مجازات‌های تعزیری که حداقل و حداکثر دارد، وقتی به قاضی می‌گوییم حکمی که صادر شده است، طبق آیین دادرسی هیچ اشکالی ندارد. جواب مثبت می‌دهد. اما همین پرونده در همین شرایط به دادگاه تجدیدنظر که می‌رسد، حکم فرد به دو سال تخفیف پیدا می‌کند که باید در اینجا بررسی شود که چه شرایط و مقتضیاتی وجود داشت که در دادگاه بدوی حکم ۱۰ ساله تشخیص داده شد اما در دادگاه تجدیدنظر به دو سال رسید. باید بررسی شود که کدام حکم صحیح‌تر است و گاهی مواقع هر دو حکم مشکل دارد.
او با بیان اینکه حوادث سال ۸۸ نقشه بزرگی بود که از سوی عوامل داخل و خارج دست به دست هم دادند تا اتفاق بیفتد، گفت: اگر نتوانیم مجموعه شرایط را در نظر گرفته و حکم دهیم، ممکن است اشکالاتی به وجود بیاید و در رابطه با محاکمه محکومان۸۸ باید در نظر می‌گرفتیم که آیا قرارداد شی در جای خودش هست یا نیست و آیا همه افراد را می‌توان با یک نگاه محکوم کنیم که باید گفت حکم افراد بسیار متفاوت است.
او خطاب به کارآموزان قضایی گفت: از شما می‌خواهیم از همین امروز که سوگند یاد می‌کنید، دقت کرده و انتقادهایی را که به پیشینیان خود دارید، آسیب‌‌شناسایی کرده و در آینده به کار ببرید تا دچار آن نشوید و اگر احساس می‌کنید در مورد تناسب جرم و مجازات مطالبی وجود دارد، بررسی کنید که مشکل کجاست که در بسیاری موارد اشکال در اجرا پدید می‌آید.
سخنگوی قوه قضاییه با تاکید بر اینکه باید به چیزی که تا امروز آموخته‌اید بسنده کنید، گفت: باید از اکنون مراقب باشید و تلاش کنید که تحقیق و پژوهش و مشاوره و تعلیم و تعلم ادامه یابد. در این باره امام علی (ع) فرمودند کسانی که برای قضاوت انتخاب می‌کنید باید از بهترین‌ها باشد و طمع کار نبوده و از ناملایمات خسته نشوند و تحت تاثیر افراد قرار نگیرند.
محسنی‌اژه‌ای در ادامه گفت: باید آسیب‌ها را شناسایی کنیم تا ببینیم ریشه آن در کجا و چرا استمرار دارد. همچنین در دستگاه قضایی و غیرقضایی وقتی یک نفر اختلاس می‌کند و او را می‌گیرند و حتی مجازات سنگین و یا اعدام برایش در نظر می‌گیرند، آبروی خانواده‌اش می‌رود. اما باز هم می‌بینیم که این عمل دوباره از سوی فرد دیگری تکرار می‌شود؛ مسئله‌ای که در این سال‌های اخیر شاهد آن بوده‌ایم.
او بیان کرد: این اتفاق ممکن است در دستگاه قضا هم بیفتد و یک قاضی مرتکب تخلف شده و به مجازات محکوم شود و این برای جامعه قضایی تبعات دارد و در این زمینه باید بیندیشیم که چرا همکار ما دچار جرم شده و اینکه شیطان‌صفت‌ها هستند که گاهی از شیطان هم بدترند.
معاون اول قوه قضائیه با اشاره به رعایت موازین اخلاقی و قانونی از سوی قضات گفت: یک قاضی نمی‌تواند برای دور ماندن از مسائل و آسیب‌ها تمام مراودات خود را قطع کند و احتیاج مادی و مراودات انسانی دارد و اینکه دور خود خط بشکیم شدنی نیست. اما نباید مثل سایرین با هرکسی نشست و برخاست داشته، هر جایی برویم و هر چیزی بخوریم و این از آسیب‌هایی است که لطمه می‌زند. لذا ممکن است این مراودات آسیب‌های جدی وارد کند که منتهی به خروج از عدالت شود.
او در ادامه با اشاره به آسیب‌هایی که می‌تواند شامل قضات شود، گفت: آشنا نبودن به شرایط جامعه و بی‌توجهی از جمله موارد آسیب‌زاست و ممکن است احکامی را صادر کنیم که شاید خلاف آیین دادرسی نباشد اما ممکن است متناسب با جرم لحاظ نشود و اگر می‌خواهیم تناسب را رعایت کنیم، کافی نیست که صرفاً آیین دادرسی را بخوانیم لذا باید از پیرامون خود مطلع و از زمان آگاه باشیم و در بسیاری از امور دید حکومتی داشته و به مجموع شرایط اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و حکومت مشرف باشیم.
محسنی‌اژه‌ای افزود: اگر قاضی بدون آگاهی حکم صادر کند، نمی‌تواند آثار و زمینه بازدارندگی و عدالت را در خود داشته باشد. بنابراین قاضی باید منطقی‌ترین و مسئول‌ترین کار را انجام دهد و حرف خود را بتواند بزند.
او با تاکید بر اینکه نباید تابع جو فضای سیاسی شویم، گفت: با توجه به شرایط و تناسب باید آن چیزی که از نظرمان حق است اما از نظر جمعیت قابل توجهی از منصفان و عالمان و خیرین ناحق است، تاملی در کار خود داشته باشیم.
سخنگوی قوه قضاییه در پایان سخنرانی خود بیان کرد: مسئولیت قاضی خطیر و سنگین است و انتظار جامعه از قوه قضاییه و قاضی به حق و بالاست لذا مردم از ناملایمات رنج می‌برند و احساس می‌کنند پناهی جز قوه قضاییه ندارند و انتظار دارند تا مشکلاتشان را حل کنیم.