رئیس مرکز آمار و فناوری اطلاعات قوه قضاییه:
۸۵ درصد از جلسات تحقیق و دادرسی پرونده‌های دارای زندانی به صورت الکترونیک برگزار شده است
رئیس مرکز آمار و فناوری اطلاعات قوه قضاییه گفت: دستیار هوشمند قضایی سه خدمت اصلی همچون «پاسخ هوشمند به سوالات حقوقی بر اساس قوانین، آرای وحدت رویه، نظرات مشورتی و آرای قضایی»، «امتیازدهی به رای پیش از امضا و اعلام اشکالات احتمالی بر اساس دستورالعمل اتقان آراء قضایی توسط هوش مصنوعی» و «تهیه پیش‌نویس اولیه رأی بر اساس محتوای پرونده و قوانین» به قضات ارائه می‌کند.
به گزارش ایلنا، محمد کاظمی‌فرد، رئیس مرکز آمار و فناوری اطلاعات قوه قضاییه در نشست شورای قضایی دادگستری کل استان البرز ضمن قدردانی از میزبانی مطلوب این استان، اظهار کرد: دادگستری استان البرز یکی از بهترین استان‌ها در حوزه فناوری است؛ چرا که این استان هم فعالانه وارد مباحث فناورانه شده و هم در حل مسائل سامانه‌ای با مرکز آمار و فناوری اطلاعات قوه قضاییه همکاری مؤثری دارد تا بتوان یک نسخه واحد و کارآمد برای کل کشور ارائه کرد.
مرکز داده؛ قلب تپنده خدمات قضایی استان
وی در خصوص اهمیت مرکز داده تصریح کرد: مرکز داده شاید یک اتاق باشد، اما در واقع امر، قلب تمام اتفاقات یک استان محسوب می‌شود و دارای اهمیت و جایگاه ویژه و اثرگذاری است.
تحول قضایی بر پایه فناوری‌های نوین
رئیس مرکز آمار و فناوری اطلاعات قوه قضاییه با اشاره به تأکید مقام رهبری در حکم انتصاب ریاست قوه قضاییه مبنی بر «توسعه فناوری‌های نوین» و «تضمین دسترسی آسان مردم به خدمات قضایی» عنوان کرد: در سیاست‌های برنامه هفتم توسعه و ماده ۱۱۳، بند‌های الف و ب ناظر بر هوشمندسازی و الکترونیکی شدن پرونده‌ها در مدت زمان پنج‌ساله است و حدود ۴۰ درصد احکام سند تحول و تعالی قوه قضاییه نیز مستقیماً به مرکز آمار و فناوری اطلاعات مربوط می‌شود.
ورود فناوری‌های نوین به دستگاه قضایی؛ از پابند تا بیوانفورماتیک
وی با بیان اینکه فناوری اطلاعات تنها بخش کوچکی از فناوری‌های نوین است، اظهار کرد: امروز از اینترنت اشیا در پابند‌های الکترونیکی و از بیوانفورماتیک در حوزه ژنتیک پزشکی قانونی استفاده می‌شود.
رئیس مرکز آمار و فناوری اطلاعات ضمن اشاره به تجربه دوران کرونا گفت: برخلاف بسیاری از حوزه‌ها، استفاده از ابزار‌های الکترونیکی در حوزه زندان‌ها پس از کرونا نیز رشد داشته و اکنون ۸۵ درصد زندانیان سراسر کشور در جلسات تحقیق و رسیدگی به‌صورت الکترونیکی شرکت می‌کنند و حدود ۲۱۵ هزار جلسه دادرسی به‌صورت الکترونیکی با مردم برگزار شده که این یک افتخار بزرگ برای نظام جمهوری اسلامی ایران است.
نظارت هوشمند؛ ثبت تردد‌های مراجعان
کاظمی‌فرد درباره سامانه اطلاعات مؤثر اشخاص (ساما) نیز گفت: مواردی که در حال حاضر در این سامانه به طور هوشمند درج می‌شود اعم از ثبت هوشمند مجرم حرفه‌ای، شاهد حرفه‌ای، ضامن حرفه‌ای و مجرم متواری است؛ به‌طوری که تمامی مراجعات به دستگاه قضا و کلانتری‌های سراسر کشور ثبت می‌شود.
تصمیم‌گیری مبتنی بر داده
رئیس مرکز آمار و فناوری اطلاعات قوه قضاییه در بخش دیگری از سخنان خود خاطرنشان کرد: هر هفته گزارش‌های تحلیلی از داده‌های ورودی و جرایم به مدیران قوه قضاییه ارسال می‌شود تا تصمیم‌گیری مبتنی بر داده جایگزین تصمیم‌گیری سلیقه‌ای و مبتنی بر تجربه شخصی شود تا تصمیمات متقن گردد.
کاهش زمان شناسایی و توقیف اموال از ۴۰۰ روز به ۴ دقیقه
وی ضمن اشاره به سامانه هوشمند استعلامات مالی گفت: در حال حاضر امکان استعلام حساب بانکی، املاک، بورس و پلاک انتظامی در بستر این سامانه مهیا است و در نتیجه این سامانه، فرآیند شناسایی و توقیف اموال که بر اساس گزارش بانک مرکزی در گذشته تا ۴۰۰ روز طول می‌کشید، اکنون به چهار دقیقه رسیده است و در نتیجه یکی از بزرگ‌ترین چالش‌ها در حوزه اجرای احکام را برطرف کرده است.
وی افزود: از سال ۱۴۰۰ تاکنون استفاده از سامانه هوشمند استعلامات مالی ۱۷ برابر رشد داشته و فقط ۱۲ میلیون حساب بانکی در بستر این سامانه و در سال گذشته مورد استعلام قرار گرفته است.
رونمایی از نسخه جدید سامانه ارجاع کارشناسی در آینده نزدیک
کاظمی‌فرد همچنین ضمن اشاره به رونمایی از نسخه جدید سامانه ارجاع کارشناسی تا پایان پاییز اظهار کرد: در نسخه جدید این سامانه، بسیاری از مشکلات فعلی رفع خواهد شد.
کاظمی‌فرد ضمن اشاره به کارکرد‌های گوناگون سامانه تناد عنوان کرد: سامانه تناد، دادنامه محور است و یک سامانه آموزشی محسوب می‌شود و قضات جدیدالورود به دستگاه قضا می‌توانند، برای کسب تجربه در حین کار، از آرا موجود در این سامانه بهره‌برداری کنند.
وی ادامه داد: در سامانه تناد، قاضی می‌تواند هر موضوعی را حتی بدون عنوان اتهامی مشخص و صرفا بر اساس کلیدواژه، جست‌و‌جو کند و آرای مرتبط با آن موضوع را بیابد.
رشد ۳۱ درصدی فرآیند احراز هویت در سامانه ثنا به‌صورت غیرحضوری
کاظمی‌فرد با بیان اینکه در حال حاضر ۳۱ درصد از فرآیند احراز هویت در سامانه ثنا به‌صورت غیرحضوری و مبتنی بر هوش مصنوعی انجام می‌شود، گفت: در راستای تاکیدات مقام معظم رهبری ، سالانه بیش از یک‌ونیم میلیون مورد احراز هویت از این طریق صورت می‌گیرد و اکنون شهروندان حتی از خارج از کشور نیز می‌توانند به‌صورت غیرحضوری احراز هویت شوند، شناسه ثنا دریافت نمایند و قرارداد وکالت امضا کنند؛ چرا که خدمات الکترونیک و هوشمند عدلیه محدود به جغرافیا و ظرف مکانی و زمانی نیست.
رئیس مرکز آمار و فناوری اطلاعات قوه قضاییه با بیان اینکه با توسعه خودکاربری‌ها و در بستر سامانه دارندگان دانش حقوقی، وکلا، کارشناسان رسمی و نمایندگان حقوقی صد در صد خدمات مورد نیاز خود را غیرحضوری دریافت می‌کنند، گفت: در حال حاضر ۵۴ درصد لوایح و حدود ۴۰ درصد از مجموع درخواست‌ها از دستگاه قضا بدون مراجعه حضوری ثبت می‌شود.
وی افزود: تمامی قضات در سراسر کشور برای خدمات قضایی مرتبط با خود دسترسی مستقیم به سامانه دارندگان دانش حقوقی دارند که این دسترسی برای اعضای هیئت علمی و فارغ‌التحصیلان رشته حقوق و سایر گروه‌های حقوقی نیز در حال ایجاد است.
انجام ۹۶ درصد از ابلاغ‌ها به‌صورت الکترونیک در سال جاری
رئیس مرکز آمار و فناوری اطلاعات قوه قضاییه با بیان اینکه ابلاغ الکترونیک از ۹۲ درصد در سال ۱۴۰۰ به ۹۶ درصد در سال جاری رسیده است، اظهار کرد: ماده ۱۰۹ برنامه هفتم تکلیف کرده است که سامانه ابلاغ در اختیار سایر دستگاه‌های ذی ربط قرار گیرد که در همین راستا، تاکنون ۴۰ دستگاه درخواست خود را برای اتصال به این سامانه ارائه دادند که ۱۰ دستگاه دارای امکانات فنی بودند و پنج دستگاه از جمله سازمان تعزیرات حکومتی، سازمان تأمین اجتماعی و وزارت کار، رفاه و خدمات اجتماعی به این سامانه متصل شده‌اند.
ساماندهی ورود سه میلیون و ۷۰۰ هزار نفر از مراجعان به دستگاه قضا
وی با اشاره به ساماندهی ورود سه میلیون و ۷۰۰ هزار نفر از مراجعان به دستگاه قضا با نوبت‌دهی الکترونیکی اظهار کرد: در نتیجه این اقدام، امکان شناسایی شعب اجرای احکام دارای ترافیک کاری فراهم شده است.
صدور ۶۰ درصد از گواهی‌های عدم سوء پیشینه به‌صورت خودکاربری
رئیس مرکز آمار و فناوری اطلاعات در ادامه سخنان خود ضمن اشاره به صدور بیش از سه میلیون فقره گواهی عدم سوء پیشینه بیان کرد: ۶۰ درصد از این گواهی‌های عدم سوء پیشینه به‌صورت خودکاربری صادر شده و فرآیند صدور گواهی عدم سوء پیشینه از شش روز کاری در سال ۱۴۰۰ به حدود ۱۴ ساعت در سال جاری رسیده است.
توسعه خدمات قضایی جهادی در دو هزار و ۵۰۰ نقطه
وی همچنین از توسعه خدمات قضایی جهادی در دو هزار و ۵۰۰ نقطه در کشور خبر داد و عنوان کرد: در مناطق کم برخوردار، خدمات جهادی حقوقی به‌صورت کاملا رایگان ارائه می‌شود که شامل ملاقات زندانیان، ثبت عفو و راهنمایی حقوقی می‌گردد.
انعقاد دو میلیون و ۸۰۰ هزار قرارداد وکالت به‌صورت الکترونیک
کاظمی‌فرد با اشاره به انعقاد دو میلیون و ۸۰۰ هزار قرارداد وکالت به‌صورت الکترونیک بیان کرد: تمامی اطلاعات مورد نیاز سازمان مالیاتی از این طریق تأمین می‌شود و شفافیت کامل در این زمینه برقرار است.
رضایت قابل توجه مراجعان از کیفیت برگزاری جلسات دادرسی
رئیس مرکز آمار و فناوری اطلاعات قوه قضاییه با اشاره به نظرسنجی از مراجعان در پایان جلسات دادرسی گفت: آمار واصله حکایت از رضایت ۷۰ تا ۸۰ درصدی از کیفیت جلسات دادرسی در سراسر کشور دارد و با عنایت به تأکیدات مقام معظم رهبری مبنی بر اینکه معیار سنجش، رضایت مردم است، ضرورت دارد تا نقاط ضعف شناسایی و برطرف گردد.
وی در خصوص سامانه سامع نیز گفت: تمامی نیاز‌های مردم، از حقوق شهروندی تا پیگیری‌های اداری مرتبط با قوه قضاییه از طریق سامانه سامع دریافت و به بخش‌های مرتبط ارجاع می‌شود.
بهره‌برداری آزمایشی از سامانه مدیریت پرونده هوشمند
کاظمی‌فرد در ادامه و در خصوص سامانه مدیریت پرونده هوشمند (سمپ هوشمند) نیز عنوان کرد: در حال حاضر این سامانه به‌صورت آزمایشی در دادگستری استان خراسان جنوبی فعال شده و پس از رفع نواقص، در سراسر کشور نسخه‌گذاری می‌شود.
قابلیت‌های ویژه و قابل توجه دستیار هوشمند قاضی
وی ضمن تشریح قابلیت‌های دستیار هوشمند قاضی در سامانه سمپ هوشمند گفت: دستیار هوشمند قضایی در واقع سه خدمت اصلی به قضات ارائه می‌کند که شامل «پاسخ هوشمند به سوالات حقوقی بر اساس قوانین، آرای وحدت رویه، نظرات مشورتی و آرای قضایی»، «امتیازدهی به رای پیش از امضا و اعلام اشکالات احتمالی بر اساس دستورالعمل اتقان آراء قضایی توسط هوش مصنوعی» و «تهیه پیش‌نویس اولیه رأی بر اساس محتوای پرونده و قوانین» می‌شود.
رئیس مرکز آمار و فناوری اطلاعات قوه قضاییه در تشریح اقدامات انجام‌شده در حوزه تحول دیجیتال، با اشاره به روند الکترونیکی شدن فرایند‌های قضایی اظهار کرد: حرکت به سمت «پرونده کاملاً الکترونیک» با جدیت دنبال می‌شود و اکنون بسیاری از مشکلاتی که پیش‌تر در زمینه مطالعه پرونده برای قضات و طرفین وجود داشت، در حال رفع شدن است. امروز قضات امکان دسترسی کامل به پرونده الکترونیک را دارند و این دسترسی در قالبی طراحی شده که تجربه مطالعه، مشابه مطالعه پرونده کاغذی باشد.
وی افزود: تا پایان سال، طرفین پرونده شامل وکلا، شاکیان و سایر اشخاص ذی‌نفع نیز قادر خواهند بود در منزل خود به محتوای پرونده دسترسی داشته باشند و دیگر نیاز به مراجعه حضوری برای مطالعه نداشته باشند. این طرح یکی از گام‌های مهم در تسهیل دسترسی مردم به عدالت و کاهش مراجعات است.
رئیس مرکز آمار و فناوری اطلاعات با اشاره به طرح «دستیار هوشمند مردم» گفت: این نسخه با همکاری شرکت‌های دانش‌بنیان در حال آماده‌سازی است و داده‌های لازم از جمله بیش از ۱۰ میلیون از دادنامه‌های گمنام‌سازی شده در اختیار این شرکت‌ها قرار گرفته تا بتوانند مشاوره دقیق، هوشمند و مبتنی بر قواعد قضایی را به مردم ارائه دهند.
وی ادامه داد: یکی از معضلات موجود این است که بسیاری از مردم آگاهی کافی از روال‌های قضایی را ندارند و اگر اطلاع داشته باشند، بسیاری از پرونده‌ها تشکیل نمی‌شود یا اگر تشکیل شود، انتظار واقع‌بینانه‌تری از نتیجه دارند. به همین دلیل، دستیار هوشمند مردم و همچنین ارائه خدمات مشورتی حقوقی در دفاتر خدمات قضایی در دستور کار قرار گرفته است.
رئیس مرکز آمار و فناوری اطلاعات قوه قضاییه درباره روند الکترونیکی‌سازی فرآیند‌های خاص افزود: فرآیند ماده ۴۷۷ اکنون به‌طور کامل در سراسر کشور الکترونیکی شده و تقریباً یک ماه است که تمامی پرونده‌ها از طریق این سازوکار مدیریت می‌شود. همچنین فرایند رسیدگی به عفو نیز به‌تدریج وارد چرخه الکترونیکی خواهد شد.
وی ضمن اشاره به چالش‌های موجود در واحد‌های اجرای احکام عنوان کرد: اکنون فرآیند ثبت و پیگیری درخواست‌های مراجعان در حوزه اجرای احکام در حال غیرحضوری شدن است و بسیاری از تقاضا‌ها در همان مرحله ابتدایی و بدون نیاز به حضور در اجرای احکام ثبت می‌شود.
وی در بخش دیگری از سخنان خود ضمن تأکید بر اینکه با اتکا به فناوری‌های نوین در تلاش برای حل مشکلات مردم و همکاران قضایی را در حوزه‌های مختلف هستیم، گفت: هدف مرکز آمار و فناوری اطلاعات قوه قضاییه این است که با شیوه‌های نوین، ابزار‌های فناورانه و توسعه هوشمندسازی مشکلات موجود را قدم‌به‌قدم رفع نماید و در نهایت به عدالت‌خانه ترسیم شده در تراز انقلاب اسلامی دست پیدا کنیم.
