در گفت‌وگو با ایلنا مطرح شد؛
چشم‌ها به شرم‌الشیخ دوخته شده است/ فرجی‌راد: باید سعی می‌کردیم در سطح پایین‌تری در اجلاس شرکت کنیم
یک استاد روابط بین‌الملل گفت: به نظر من، سیاست‌های آمریکا نسبت به ایران تغییر نکرده است. موضوع غنی‌سازی صفر و سیاست‌هایی مثل مسائل موشکی همچنان پابرجاست اما ایران نباید مسئله دعوت را نادیده می‌گرفت و باید به نوعی به این دعوت پاسخ می‌داد چراکه مصری‌ها هم علاوه بر آمریکا، رسما از ایران دعوت کردند. اگر نمی‌خواهستیم در سطح بالا شرکت کنیم، می‌توانستیم در سطح پایین‌تری مانند معاون وزیر یا مدیرکل حاضر شویم.
در حالی که نگاه‌ها بار دیگر به خاورمیانه دوخته شده، مصر میزبان نشستی است که می‌تواند دروازده جدیدی به روی تحولات سیاسی و امنیتی منطقه باز کند. اجلاس صلح شرم‌الشیخ، که قرار است امروز دوشنبه ۲۱ مهر با حضور ۲۵ تن از رهبران و نمایندگان کشورهای منطقه و سازمان‌های بین‌المللی تا ساعاتی دیگر برگزار شود، در ادامه تلاش‌های دیپلماتیک برای برقراری آتش‌بس پایدار در غزه و کاهش تنش‌های بحرانی میان محورهای درگیر است.
به گفته منابع رسمی، از رئیس‌جمهور ایران هم برای شرکت در این نشست دعوت شده است، هرچند روز گذشته منابع آگاه احتمال حضور مسعود پزشکیان را در این اجلاس دور از ذهن اعلام کردند و پس از آن وزیر خارجه کشورمان هم غیبت ایران در این نشست را رسما تایید کرد.
سید عباس عراقچی وزیر خارجه کشورمان در واکنش به گمانه‌زنی‌ها در مطلبی نوشت: ایران از دعوت رئیس جمهور السیسی برای شرکت در اجلاس شرم الشیخ سپاسگزار است. در حالی که طرفدار تعامل دیپلماتیک هستیم، نه رئیس جمهور پزشکیان و نه من نمی‌توانیم با همتایانی که به مردم ایران حمله کرده‌اند و همچنان ما را تهدید و تحریم می‌کنند، تعامل کنیم.
وی افزود: با این اوصاف، ایران از هر ابتکاری که به نسل‌کشی اسرائیل در غزه پایان دهد و اخراج نیروهای اشغالگر را تضمین کند، استقبال می‌کند. فلسطینیان کاملاً حق دارند از حق اساسی خود برای تعیین سرنوشت خود بهره‌مند شوند و همه کشورها بیش از هر زمان دیگری موظفند به آنها در آرمان قانونی و مشروعشان کمک کنند. ایران همیشه نیرویی حیاتی برای صلح در منطقه بوده و خواهد بود. برخلاف رژیم نسل‌کش اسرائیل، ایران به دنبال جنگ‌های ابدی - به ویژه با تکیه بر متحدان ادعایی خود - نیست، بلکه به دنبال صلح، رفاه و همکاری ابدی است.
عبدالرضا فرجی‌راد استاد ژئوپلیتیک در گفت‌وگو با ایلنا، در رابطه با ارزیابی خود از نشست شرم‌الشیخ و گمانه‌زنی‌ها در این خصوص گفت: آقای ترامپ تقریباً نزدیک به یک هفته است که اظهارات مثبتی را مطرح می‌کند. با توجه به آغاز آتش‌بس و چندین بار ابراز رضایت ایران از این آتش‌بس دوباره آمریکایی‌ها اعلام کردند که می‌خواهند با ایران همکاری کنند و چندین مصاحبه در این زمینه داشتند. از سوی دیگر، مسئله تعجب‌برانگیز این است که وزارت خارجه آمریکا هم از ایران دعوت کرده است. به طور رسمی، در چند دهه اخیر ما چنین روابط علنی با آمریکا نداشتیم و حتی در زمان‌هایی که روابط بهتری وجود داشت، بیشتر از طریق سوئیس پیام‌ها منتقل می‌شد.
ترامپ در حال برنامه‌ریزی‌های بزرگی در خاورمیانه است
وی با بیان اینکه این مسئله نشان می‌دهد که ترامپ در حال برنامه‌ریزی‌های بزرگی در خاورمیانه است، تصریح کرد: آمریکا پس از غزه، برنامه‌های دیگری در نظر دارد. ممکن است به لبنان توجه کند یا به طرح ابراهیم پرداخته شود. همچنین ممکن است تحت فشار قرار گیرد تا مسئله دو کشور را مطرح کند، زیرا اروپا و کشورهای عربی هم در حال فشار بر سر این موضوع هستند. دعوت از ایران می‌تواند ذهنیتی را در جامعه بین‌المللی و حتی در خود ایران ایجاد کند که آمریکا به دنبال یک نوع آرامش و حل و فصل مسائل با ایران است. تاکید می‌کنم این موضوع تنها ذهنیت خواهد ساخت و ممکن است واقعیت نداشته باشد.
این دیپلمات بازنشسته درباره رفتاری که ایران باید در قبال این دعوت اتخاذ می‌کرد، اظهار کرد: ما نباید به گونه‌ای با این قضیه برخورد کنیم که اگر به ما تجاوز دیگری صورت گرفت، به ما بگویند که آمریکا از شما دعوت کرد و شما نپذیرفتید. نباید این دعوت بهانه‌ای شود که بگویند، رئیس‌جمهور آمریکا چندین بار تقاضای همکاری کرد.
فرجی‌راد یادآور شد: در گذشته، ما پنج دور مذاکره کردیم و برای دور ششم آماده بودیم که حمله کردند. آمریکا چراغ سبز به اسرائیل داد و خود هم مراکز هسته‌ای را بمباران کرد، اما واکنش بین‌المللی به نفع ما بود. اکثر کشورها و حتی در استانبول در کنفرانس اسلامی حملات اسرائیل را محکوم کردند.
می‌توانستیم در سطح پایین‌تری مانند معاون وزیر یا مدیرکل در نشست شرم‌الشیخ حاضر شویم
این تحلیل‌گر مسائل بین‌الملل با بیان اینکه نباید طوری عمل کنیم که در صورت بروز هرگونه اتفاقی هم در داخل و هم در خارج مجبور به پاسخگویی باشیم، عنوان کرد: اعتقاد من این است که ایران نباید مسئله دعوت را نادیده می‌گرفت و باید به نوعی به این دعوت پاسخ می‌داد. مصری‌ها هم علاوه بر آمریکا، رسما از ایران دعوت کرده‌اند. اگر نمی‌خواهستیم در سطح بالا شرکت کنیم، می‌توانستیم در سطح پایین‌تری مانند معاون وزیر یا مدیرکل حاضر شویم. نباید به گونه‌ای رفتار کنیم که پس از این نشست، دولت نسبت به منطقه، افکار عمومی داخل کشور و جامعه جهانی بدهکار شود. بعد از این دعوت در داخل نیز انتظاراتی شکل گرفته است.
اهداف آمریکا تغییر نکرده، تنها روش‌ها و تاکتیک‌ها متفاوت شده است
این کارشناس سیاست خارجی ایران در پاسخ به این سوال که به نظر شما این دعوت آمریکا صرفاً یک تصویرسازی از دیپلماسی و تعامل نبود یا واقعاً هدفی مثبتی داشت، گفت: به نظر من، سیاست‌های آمریکا نسبت به ایران تغییر نکرده است. موضوع غنی‌سازی صفر و سیاست‌هایی مثل مسائل موشکی همچنان پابرجاست. اما ترامپ اغلب می‌خواهد از طریق دوستی به خواسته‌های خود برسد و آنچه را که با تهدید به دست نیاورده با دوستی حاصل کند. اهداف آمریکا تغییر نکرده و تنها روش‌ها و تاکتیک‌ها متفاوت شده است.
فرجی‌راد افزود: ما باید افکار عمومی و دولت‌های کشورهای مختلف را در نظر بگیریم و به این نکته توجه کنیم که همه این تحلیل را ندارند که سیاست‌های آمریکا در رابطه با مسائل هسته‌ای و موشکی ایران تغییر نکرده است. به همین دلیل، باید حرکتی انجام دهیم تا بعداً به ما نگویند که شما حرکت مثبتی انجام ندادید، وگرنه فرصت بود.
وی خاطرنشان کرد: ممکن بود اگر رئیس‌جمهور بخواهد در این نشست شرکت کند با وجود ترامپ مجبور به دست دادن شود. باید حواسمان به شعبده بازی‌های ترامپ باشد چرا که ممکن است حرکاتی انجام دهد و توجه بیشترش به ایران باشد اما نباید مسائل را به صفر برسانیم. باید سعی می‌کردیم در سطح پایین‌تری شرکت کنیم که این خود مسئله‌ای نیست و ما قبلاً هم با افراد سیاسی سطح پایین مثل ویتکاف گفت‌وگو کرده‌ایم و نباید این بهانه را به دست آمریکایی‌ها بدهیم.
سایه‌ای از تردید بر نتایج نشست
به گزارش ایلنا، اجلاس شرم‌الشیخ در چارچوب ابتکار مشترک مصر، قطر، ترکیه و آمریکا برای ایجاد آتش‌بس و تبادل اسرا برگزار می‌شود. طرح پیشنهادی مصر و آمریکا شامل تشکیل شورای موقت اداره غزه با مشارکت سازمان ملل و کشورهای عربی است؛ طرحی که اگر به اجرا درآید می‌تواند به نقطه عطفی در بازتعریف معادلات سیاسی خاورمیانه بدل شود. با این حال، غیبت احتمالی برخی طرف‌های اصلی درگیری و نبود تضمین اجرایی، سایه‌ای از تردید بر نتایج نشست انداخته است.
به نظر می‌رسد این اجلاس، فارغ از مشارکت ایران، می‌تواند یکی از نقاط مهم در مسیر آینده منطقه باشد. در حالی که آمریکا و متحدانش می‌کوشند از فضای آتش‌بس برای ترسیم نقشه‌ای جدید در خاورمیانه استفاده کنند، ایران با حفظ مواضع اصولی خود در حمایت از فلسطین و تأکید بر دیپلماسی صلح‌محور، تلاش دارد جایگاه راهبردی خود را تثبیت کند. تجربه گذشته نشان داده است که هر ابتکار صلحی بدون در نظر گرفتن واقعیت‌های میدانی و نقش قدرت‌های منطقه‌ای، به نتیجه‌ای پایدار نخواهد رسید.
