عضدی در گفت‌وگو با ایلنا:
کارت‌های دست ایران محدود است/ خروج واقعی از ان‌پی‌تی دردسرساز می‌شود
یک مدرس روابط بین‌الملل با بیان اینکه در این بازی قماری که وجود دارد، کارت‌های دست ایران بسیار محدود است، گفت: به نظر من تهدید خروج از ان‌پی‌تی تأثیرگذار خواهد بود ولی خروج واقعی از ان‌پی‌تی ممکن است دردسرساز شود.
سینا عضدی استاد روابط بین الملل در دانشگاه جرج واشنگتن در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا، در رابطه با دلایل اروپایی‌ها برای فعالسازی مکانیسم ماشه و نقش آمریکا در این اقدام گفت: از نظر اروپا، این فرآیند از سال ۲۰۲۰ آغاز شده بود، زمانی که ایران، پس از خروج آمریکا، یک سال صبر کرد. در ادامه، زمانی که اروپایی‌ها نتوانستند به‌طور عملی فواید برجام را به ایران منتقل کنند و ایران هم مطابق با برجام، تعهدات خود را کاهش داد، در ژانویه ۲۰۲۰ اروپایی‌ها مکانیسم حل اختلاف را شروع کرده بودند. پس از آن، ایران همکاری‌های خود با آژانس را کاهش و فعالیت‌های هسته‌ای خود را افزایش داد.
اروپایی‌ها چاره‌ای جز بازگرداندن تحریم‌ها نداشتند
وی ادامه داد: اروپایی‌ها همواره تهدید می‌کردند که اقداماتی را انجام خواهند داد. در این راستا، دو گزینه‌برای اروپایی‌ها وجود داشت؛ یکی اینکه هیچ اقدامی نکنند و عملاً نشان دهند که تهدیدشان توخالی بوده و اجازه دهند تمامی تحریم‌ها برداشته شود. در این صورت، با توجه به ساختار فعلی شورای امنیت، تصویب قطعنامه‌ها به‌دلیل شرایط روابط اروپا با روسیه و چین و روابط چین و آمریکا، به شدت دشوار خواهد بود. گزینه دیگر این بود که تحریم‌ها را بازگردانند که تصمیم به بازگرداندن تحریم‌ها گرفته‌اند.
این تحلیل‌گر ارشد مسائل بین‌الملل با اشاره به این موضوع که وضعیت تعهدات ایران با آژانس طبق ان‌پی‌تی مشخص نیست، تصریح کرد: آن ۴۰۸ کیلوگرم اورانیوم غنی‌شده بلاتکلیف است و این موضوع برای اروپایی‌ها نگران‌کننده است. بنابراین، تصمیم به فعالسازی مکانیسم ماشه گرفته‌اند.
در دو سال گذشته اروپا هماهنگی بیشتری با آمریکا داشته است
عضدی در پاسخ به این سوال که آیا این اقدامات اروپا تصمیم خودشان است یا در راستای برنامه‌های آمریکایی صورت می گیرد، اظهار کرد: برداشت من این است که در یک سال گذشته، به‌ویژه در دو سال گذشته، اروپا سیاست‌های خود را بیشتر با آمریکا هماهنگ کرده است، در حالی که در دوره اول ترامپ، اروپا سیاست‌های آمریکا در قبال ایران را رد می‌کرد.
کارت‌های دست ایران بسیار محدود است
این کارشناس سیاست بین‌الملل در خصوص اقداماتی که ایران می‌تواند برای مقابله با مکانیزم ماشه در نظر بگیرد، عنوان کرد: در این بازی قماری که وجود دارد، کارت‌های دست ایران بسیار محدود است. به‌طوری که برنامه هسته‌ای به شدت آسیب‌دیده و غنی‌سازی، طبق گفته‌های آقای عراقچی، بر اساس همین تخریب‌ها متوقف شده است.
ایران می تواند با خروج از ان‌پی‌تی فرصت چندماهه ای بدست آورد
وی با تاکید بر اینکه ایران کارت‌های بازی زیادی ندارد، بیان کرد: یکی از گزینه‌ها، خروج از ان‌پی‌تی است که ایران حداقل با اعلام خروج از ان‌پی‌تی می‌تواند از فرصت چند ماهه‌ای که در اختیار دارد، استفاده کند تا یک توافقی به‌دست آورد و تنش‌ها را کاهش دهد. در غیر این صورت، به نظر می‌رسد ایران انتخاب‌های زیادی ندارد و تهدید تحریم‌های سازمان ملل روی ایران بسیار جدی است.
روسیه و چین فقط می توانند بازگشت تحریم‌ها را زیر سوال ببرند
این استاد روابط بین‌الملل درباره نقش چین و روسیه در جلوگیری از فعال شدن مکانیسم ماشه گفت: من فکر نمی‌کنم روسیه و چین بتوانند در جلوگیری از بازگشت تحریم‌های سازمان ملل کاری انجام دهند، زیرا طبق برجام و به‌ویژه قطعنامه ۲۲۳۱، هر یک از اعضای برجام می‌توانند این مکانیزم را فعال کرده و تحریم‌ها را بازگردانند. البته، آنها می‌توانند از عضویت خود در شورای امنیت به‌عنوان یک عضو دائم استفاده کنند و از لحاظ قانونی، پروسه بازگشت تحریم‌ها را زیر سوال ببرند اما اگر تحریم‌ها بازگردند، به‌طور قطع نه روسیه و نه چین نمی‌توانند اقدام مؤثری انجام دهند.
تهدید خروج از ان پی‌تی اثرگذار است اما نه خروج واقعی از آن
عضدی در رابطه با تبعات خروج از ان‌پی‌تی برای ایران تصریح کرد: ممکن است دست ایران را در بسیاری از زمینه‌ها آزاد بگذارد، اما تبعات دیپلماتیک آن این است که ایران عملاً به سمت کره شمالی شدن پیش می‌رود. همان اتفاقاتی که در کره شمالی افتاد، تحریم‌های سنگین بین‌المللی، انزوای دیپلماتیک و مسائل دیگر را در پی خواهد داشت. به نظر من تهدید خروج از ان‌پی‌تی تأثیرگذار خواهد بود ولی خروج واقعی از ان‌پی‌تی ممکن است دردسرساز شود.
با خروج از ان پی‌تی همکاری‌های هسته‌ای دشوار خواهد شد
وی افزود: در کوتاه‌مدت این تهدید به برگ برنده‌ای برای ایران تبدیل می‌شود، اما در درازمدت ضرر خواهد داشت. زیرا بسیاری از همکاری‌های هسته‌ای صلح‌آمیز با آژانس مشکل خواهد شد. تأمین سوخت برای رآکتورهایی که ایران در حال ساخت آن‌هاست، تولید و به‌دست آوردن سوخت و همچنین همکاری‌های دیگر هسته‌ای دشوار خواهد شد. بنابراین، این مسائل باید در نظر گرفته شوند.
اگر دوباره ذیل فصل هفت منشور ملل متحد برویم اقدام نظامی علیه ایران مشروع می‌شود
این کارشناس ارشد سیاست خارجی در پاسخ به این سوال که آیا فعال شدن مکانیسم ماشه خطر شروع مجدد جنگ را افزایش می دهد، اظهار کرد: من فکر نمی‌کنم که فعالسازی مکانیزم ماشه مقدمه‌ای برای جنگ باشد، اما اگر تحریم‌های سازمان ملل بازگردند و برنامه هسته‌ای ایران دوباره تحت فصل هفتم منشور، که به تهدیدات مربوط به صلح بین‌الملل مربوط می‌شود، قرار بگیرد، مسلماً اقدامات نظامی علیه ایران را مشروع می‌کند.
عضدی تاکید کرد: این موضوع به این معنا نیست که اگر قبلاً این اقدامات خلاف قوانین بین‌الملل بوده، مانع از انجام آنها شده است، بلکه باعث اعطای مشروعیت قانونی به آنها می‌شود. اگر آمریکا یا اسرائیل بخواهند حمله کنند، آن زمان تحت لوای قانون بین‌الملل مشروعیت خواهند داشت، بنابراین این به ضرر ایران است.
اروپا می‌خواهد از راه دیپلماتیک و آمریکا با اقدام نظامی ایران را کیش و مات کنند
وی خاطرنشان کرد: به‌طور کلی، برداشت من این است که اگر راه‌حل صلح‌آمیزی برای این مسئله پیدا نشود، آمریکا و اروپا می‌خواهند ایران را در صحنه شطرنج از دو وجه کیش و مات کنند. یکی از لحاظ دیپلماتیک که همین داستان مکانیزم ماشه است و ایران را منزوی خواهد کرد و دیگری چکش نیروی نظامی که آن هم از طریق آمریکا انجام می‌شود. یعنی اروپایی‌ها به‌طور قانونی و دیپلماتیک این موضوع را پیش می‌برند و آمریکا هم با نیروی نظامی خود اقدام می‌کند.
