مفیدی در گفت‌وگو با ایلنا مطرح کرد؛
مکانیرم ماشه و پیامدهای مستقیم و غیرمستقیم آن
کد خبر :
1678597
کارشناس مسائل اروپا گفت: باید به این نکته توجه کنیم که فعال شدن مکانیرم ماشه پیامدهای مستقیم و غیرمستقیمی به همراه خواه داشت. پیامد مستقیم آن، بازگشت تحریم‌های سازمان ملل متحد است. با این وجود این رخداد یک جنبه ژئواستراتژیک هم دارد و آن استفاده از گزاره ادعایی خطر ایران برای امنیت نظام بین الملل برای توجیه جاه‌طلبی های نظامی علیه کشورمان خواهد بود. ضمن آنکه رویه های مرتبط با بازگشت تحریم های سازمان ملل متحد از جمله بازرسی های احتمالی از کشتی های مرتبط با تجارت با ایران خود بسترساز تشدید تنش نظامی خواهد بود.
حسین مفیدی احمدی پژوهشگر مسائل اروپا و یوروآتلانتیک در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا، در رابطه با ارزیابی خود از از نشست ژنو و آغاز روند فعال‌سازی مکانیسم ماشه، گفت: به نظر می رسد مذاکرات ژنو در متن نسبت اروپا با پرونده ایران به صورت عام و مسئله سازوکار ماشه به عنوان موضوع روز مواجهه اروپا با ایران به صورت خاص، در دو سطح کارگزاری و ساختاری قابل تحلیل باشد.
فعال شدن مکانیزم ماشه نفوذ اروپا را کاهش می‌دهد
وی ادامه داد: سطح کارگزاری به جایگاهی باز می‌گردد که اروپا به صورت مستقل در نظام بین‌الملل برای کنشگری خود قائل است. در این سطح، پرونده ایران و به ویژه پرونده هسته ای ایران جزء معدود پرونده های نقش آفرینی اجماعی، ایجابی و سلبی اروپا در حوزه نظام بین الملل بوده است. نفوذی که پس از فعال شدن اسنپ بک و بازگشت تحریم های سازمان ملل عملا از میان خواهد رفت.
این تحلیل‌گر سیاست بین الملل با بیان اینکه اسنپ‌بک به اروپا یک ابزار فشار کوتاه‌مدت می‌دهد، تصریح کرد: فعال شدن مکانیسم ماشه احتمالا به بهای از دست رفتن یا تضعیف شدید نقش اروپا خواهد بود و حتی بسته شدن کامل پنجره دیپلماسی را به همراه می آورد. در این متن است که اروپا البته در قالب شروطی که مطرح کرده بود -مذاکره ایران با آمریکا و همکاری کامل با آژانس- بی علاقه به تمدید مهلت سازوکار ماشه نبود.
در صورت عدم تحقق شروط ائتلاف یورآتلانتیکی اجرای مکانیزم ماشه تقریبا قطعی است
وی عنوان کرد: اگر به این مسئله در سطحی دیگر و در سطح سیستمی یعنی نقش اروپا در ائتلاف یوروآتلانتیکی نگریسته شود، نقش و اراده کارگزاری اروپا با محدودیت هایی مواجه می شود. در سطح سیستمی اروپا به همراه اسرائیل، از اجزاء اعمال فشار یوروآتلانتیکی در چارچوب کلان راهبرد آمریکا هستند. دو بازیگری که عملا فشارهای لازم نظامی و سیاسی را در چارچوب دیپلماسی اجبار آمریکا برای تغییر و کنترل رفتار ایران فراهم می‌کنند. در این متن، در صورت عدم تحقق شروط ائتلاف یورآتلانتیکی، به ویژه در حوزه تعیین تکلیف ذخایر اورانیوم ایران، فعال شدن مکانیزم ماشه تقریبا قطعی است.
تصمیم‌گیری ایران برای انعطاف یا سرسختی دیپلماتیک بسیار دشوار است
مفیدی با اشاره به جنگ ۱۲ روزه ایران و اسرائیل بیان کرد: جنگ ۱۲ روزه بر ادراک اروپا از این منظر اثر گذارده است که امکان رفع نگرانی های امنیتی اروپا در حوزه برنامه هسته ای، منطقه ای و موشکی ایران با ابزارهایی غیر سیاسی و غیر دیپلماتیک نیز وجود دارد. در این چارچوب است که در سطح کارگزاری، اراده و تصمیم ایران در ترسیم آینده های پرونده کشورمان دخیل خواهد بود. به این معنا که تصمیم ایران به ویژه در حوزه هایی چون مسئله تمدید مهلت سازوکار ماشه، مذاکره با آمریکا و مسئله همکاری با آژانس چه خواهد بود. تصمیمی که در متن تغییر موازنه فعلی به ضرر ایران و کاهش اهرم های مذاکراتی ایران، همچنین عدم قطعیت و ریسک های فراوان هر دو سناریوی انعطاف یا سرسختی دیپلماتیک ایران، بسیارحساس و دشوار خواهد بود.
بسته شدن سفارتخانه ها در ایران می تواند حاصل دیپلماسی اجبار آمریکا باشد
این کارشناس سیاست خارجی در پاسخ به این سوال که آیا می‌توان تعطیلی برخی سفارتخانه‌های اروپایی و استرالیا در ایران را به نوعی اقدامات برنامه‌ریزی شده برای افزایش فشار بر ایران و القای حس استمرار جنگ تلقی کنیم، اظهار کرد: به هر روی اگر در سطح سیستمی و از منظر پیگیری سیاست دیپلماسی اجبار آمریکا و ائتلاف یوروآتلانتیکی بخواهیم به مسئله نگاه کنیم، کنش هایی از این دست نیز می تواند از منظر فشار علیه ایران مورد توجه باشد.
روسیه در امور شورای امنیت سازمان ملل کارکشته است
وی در خصوص طرح روسیه برای به تعویق افتادن مکانیزم ماشه تصریح کرد: به نظر می رسد ورود روسیه به مسئله مکانیزم ماشه وجوهی متفاوت دارد. از یک سو بی تردید روسیه یکی از مبرزترین بازیگران در حوزه نگارش و پیگیری متون حقوقی مرتبط با عملکرد شورای امنیت سازمان ملل است. تجربه ای که محصول سال ها کنش در حوزه هنجار گذاری و قاعده گذاری در سطح نظام بین‌الملل است. از این زاویه دید، شناخت روسیه از رویه های جاری شورای امنیت می تواند به ابتکاراتی منجر شود و پنجره فرصتی بگشاید.
مفیدی افزود: با این وجود، اثر بخشی این توان قاعده گذاری روسیه امروز به شدت در سایه منازعه ژئوپلیتیکی آن با غرب و به ویژه اروپا قرار گرفته است. در نتیجه احتمال سرریز این منازعه ژئوپلیتیکی به میز ابتکارات مرتبط با به تعویق افتادن مکانیزم ماشه کم نیست. سناریویی که عملا به پیچیده تر شدن پرونده هسته ایران ایران منجر می شود.
ایران چاره‌ای جز اصلاحات اقتصادی و اصلاحات حوزه حکمرانی برای کاهش فشار بر مردم نخواهند داشت
این تحلیل‌گر مسائل اروپا درباره اقدامات مورد نیاز ایران در صورت فعال شدن مکانیسم ماشه عنوان کرد: باید بپذیریم که هم اکنون هم شاهد به حداقل رسیدن ارتباط ایران با زنجیره های ارزش جهانی هستیم. این مسئله به ویژه در حوزه ژئوپلیتیک انرژی خود را نمایان کرده است. بدیهی است فعال شدن مکانیزم ماشه به ویژه از منظر ارتباط هنجاری آن با سازمان ملل متحد، به معنای محدود تر شدن گزینه های استراتژیک ایران در اقتصاد سیاسی نظام بین الملل و بیشینه سازی فشار تحریمی علیه کشورمان است.
وی تاکید کرد: بهره مندی حداقلی کشورمان از ارتباط اقتصادی با همسایگان و کشورهایی چون چین هم در بستر تحریم های سازمان مللی محدود تر خواهد شد. در این صورت به نظر می‌رسد گزینه های ایران بیشتر در سطح اقتصاد سیاسی داخلی کشور محدود می شود. در واقع دولت و نظام جمهوری اسلامی گریزی از اولویت دادن به اصلاحات اقتصادی و اصلاحات حوزه حکمرانی برای کاهش فشاربر مردم نخواهند داشت.
جنبه ژئواستراتژیک فعال شدن مکانیسم ماشه
مفید در رابطه با برنامه‌های آمریکا و اسرائیل بعد از فعال شدن مکانیسم ماشه خاطرنشان کرد: باید به این نکته توجه کنیم که فعال شدن مکانیرم ماشه پیامدهای مستقیم و غیرمستقیمی به همراه خواه داشت. پیامد مستقیم آن، بازگشت تحریم‌های سازمان ملل متحد است. با این وجود این رخداد یک جنبه ژئواستراتژیک هم دارد و آن استفاده از گزاره ادعایی خطر ایران برای امنیت نظام بین الملل برای توجیه جاه‌طلبی های نظامی علیه کشورمان خواهد بود. ضمن آنکه رویه های مرتبط با بازگشت تحریم های سازمان ملل متحد از جمله بازرسی های احتمالی از کشتی های مرتبط با تجارت با ایران خود بسترساز تشدید تنش نظامی خواهد بود.
