در نشست همبستگی اجتماعی و دفاع ملی با حضور مدیران سمن‌ها مطرح شد:
لزوم مشارکت سمن‌ها، خیریه‌ها و تشکل‌های مردم نهاد در مدیریت بحران
مدیران تشکل‌های مردم نهاد و خیریه‌ها و سمن‌های عام المنفعه بر ضرورت حمایت و مانع برداری دولت از مسیر مشارکت اجتماعی آنها در بحران‌ها گفتند.
به گزارش خبرنگار ایلنا، چهارمین نشست «همبستگی اجتماعی و دفاع ملی» با عنوان نقش سازمان‌های مردم‌نهاد در دفاع میهنی، صبح امروز در خانه اندیشمندان علوم انسانی تهران با حضور جمعی از مدیران خیریه‌ها، مؤسسات مردم‌نهاد، مسئولان و دستیار اجتماعی رئیس‌جمهور برگزار شد.
در آغاز این نشست، سعیده غفاری (از مدیران انجمن اوتیسم ایران) اظهار کرد: در جریان جنگ یازده‌روزه اخیر، فعالیت‌های ما متوقف نشد. با وجود بحران و بمباران، بیماران اوتیسم دچار واکنش‌ها و رفتارهای شدیدی شدند که انجمن ما در همین دوره از آنان حمایت کرد و دو بیمار گمشده را نیز پیدا کردیم.
وی افزود: اقدامات مؤسسات مردم‌نهاد و خیریه‌ها، در بسیاری موارد فراتر از توان دولت‌هاست. این نهادها اثربخشی جهانی دارند و لازم است دستگاه‌های اجرایی تجارب آنها را گردآوری و بهره‌برداری کنند.
غفاری ادامه داد: در این یک‌ماه بحرانی، هزاران مددجوی خود را مشاوره روانی دادیم. ایران امروز کشوری‌ست که از هر صد تولد، یک مورد به اوتیسم مبتلاست، در حالی‌که انجمن ما تنها ۱۵۰ نیروی همکار دارد.
در ادامه، مجتبی اصغری (مدیر یک رسانه تخصصی در حوزه خیریه) گفت: در رسانه‌های کشور، تصویر روشنی از تلاش مؤسسات مردم‌نهاد و خیریه‌ها در این ایام منعکس نشد و کمتر به فعالیت‌هایشان پرداخته شد.
وی افزود: یکی از دلایل این مسئله، توقف فعالیت برخی موسسات در شوک جنگ بود؛ با این حال، بسیاری دیگر فعال بودند اما دیده نشدند. مؤسساتی که به تأمین نان در شرایط جنگ، یا توزیع چادر میان بی‌خانمان‌ها پرداختند، نقش موثری ایفا کردند. مشابه این تجربه را در حادثه بندرعباس هم داشتیم. اما در فضای رسانه‌ای، توجه کافی به آنها نشد.
اصغری تأکید کرد: در هر بحرانی، باید اتاق فکر ایجاد شود تا میان مؤسسات مردم‌نهاد هماهنگی وجود داشته باشد. همچنین داشتن پیوست رسانه‌ای در زمان بحران ضروری است تا خدمات این نهادها دیده شود.
فیروزه صابر (نماینده خیریه شبکه ملی کمک) نیز اظهار کرد: همبستگی اجتماعی، حاصل رابطه‌ای متوازن میان قدرت سیاسی و مردم است. این همبستگی باید اندام‌وار و ارگانیک باشد. در ایران، به دلیل نبود وابستگی متقابل، این پیوند سست شده است.
وی افزود: در حوزه امنیت و دفاع ملی، یکی از موضوعات مهم جلوگیری از نفوذ است. سال‌ها دستگاه‌های امنیتی ما را متهم به ایجاد بستر نفوذ می‌کردند، اما امروز باید پاسخ دهند چرا نفوذ از نهادهای دیگر رخ می‌دهد.
صابر تأکید کرد: ما به‌عنوان سمن‌ها باید تاب‌آوری جامعه را تقویت کنیم تا در برابر بحران‌ها آسیب‌پذیر نباشد. مردم زندگی می‌خواهند و وظیفه جامعه مدنی، جلوگیری از جنگ است. ادامه این جنگ بیش از ۱۲ روز برای همه زیان‌بار بود و شعار «نه به جنگ» باید خواسته‌ای همگانی شود.
یوسف اصلانی (رئیس خیریه بهشت امام رضا در مشهد) در ادامه گفت: حدود ۲۳ هزار تشکل مردم‌نهاد در بهزیستی ثبت شده‌اند که همگی مجوز دارند اما به آنها اعتماد نمی‌شود. ما به‌جای سیاستمدار، به سیاستمدار اجتماعی نیاز داریم که اندیشه اجتماعی داشته باشد و با مردم همراه باشد.
وی افزود: نوزادانی که تحت پوشش خیریه ما بودند، در ایام جنگ مورد حمایت قرار گرفتند و کارکنان ما با وجود خطرات، در کنار کودکان ماندند تا آنها احساس ناامنی نکنند.
محمدحسن داوودی (مدیر یک خیریه آموزشی برای کودکان کار) نیز تصریح کرد: ما در کشور با مشکل سرمایه اجتماعی روبرو هستیم که منجر به بی‌اعتمادی میان اجزای جامعه شده است. سمن‌ها همیشه در صحنه هستند اما تداوم حضورشان نیازمند شرایط خاصی‌ست.
وی افزود: همبستگی ملی باید بر پایه سه رکن اعتماد، اجماع و مشارکت بنا شود. در این بحران دیدیم که بسیاری از سمن‌هایی که با نگاه امنیتی مواجه بودند، به امنیت‌سازان واقعی بدل شدند.
داوودی ادامه داد: خانواده‌های اتباعی که کودکانشان در مدارس خیریه ما تحصیل می‌کردند، حتی یک مورد بازداشت یا تهدید امنیتی نداشتند. این نشان می‌دهد اگر چتر حمایتی بر سر آنها نبود، ممکن بود تهدیداتی پدید آید.
محمد الموتی (نماینده تشکل‌های خیریه در وزارت کشور) در این نشست گفت: بسیاری از شبکه‌های خیریه جهانی در بحران‌ها از ایران حمایت نمی‌کنند. بنابراین باید سرمایه اجتماعی داخلی را تقویت کنیم. متأسفانه کارشناسان ما از سطح همبستگی اجتماعی در این بحران شوکه شدند، که ناشی از کار نکردن دقیق بود.
وی افزود: سازمان‌های مردم‌نهاد نباید از هم تفکیک شوند و دولت نباید برای آنها تقسیم کار کند. ساختار اداری فعلی مشارکت را سلب کرده است. ۷۹ درصد مدیران کشور عضو حداقل یک خیریه‌اند، اما نگاهشان به مشارکت، صرفاً انتخاباتی و سیاسی‌ست. ما باید مشارکت اجتماعی و غیرسیاسی را تقویت کنیم. همچنین، با تحریم خارجی تشکل‌ها و بستن مسیرهای ارتباطی، عملاً راه دور زدن فشارها را هم بسته‌ایم. قانون جامع تشکل‌های مردم‌نهاد نیازمند اصلاح است و طرح محله‌محور دولت باید کنار گذاشته شود.
فاطمه دانشور (مدیرعامل خیریه مهرآفرین) نیز بیان کرد: خیریه‌ها در جریان این جنگ فعال بودند و مرعوب شرایط نشدند؛ چون کار ما، دفاع از کرامت مردم ایران است.
وی افزود: برای تأسیس یک خیریه باید بیش از ۱۷۶ مجوز مختلف دریافت کرد و هر روز پاسخ‌گوی نهادهای مختلف بود. با وجود این موانع، متوقف نشدیم اما امکان مانور کافی هم نداشتیم، هرچند با عشق به مردم فعالیت می‌کنیم.
دانشور ادامه داد: ما برچسب‌های امنیتی و سیاسی دریافت می‌کنیم که شایسته آن نیستیم. اگر این برچسب‌ها درست بود، مؤسسه‌ای مثل مهرآفرین با بیش از ۳۷۰ پرسنل نمی‌توانست این‌گونه فعالیت داشته باشد.
وی تأکید کرد: بخشی از اتباعی که تحت پوشش ما هستند، مورد ظلم قرار گرفته‌اند. نباید در همسایگان خود بذر کینه بکاریم؛ بسیاری از آنها حتی امکان بردن وسایل زندگی و ودیعه مسکن‌شان را هم نداشتند.
فاطمه بهرام‌آبادیان (مسئول یک خیریه) در ادامه گفت: قدرت ملی ما موجب تحمیل آتش‌بس به دشمن شد. اگر پاسخ‌های قاطع نبود، دشمن جنگ را ادامه می‌داد. ایستادگی و عدم همراهی مردم با دشمن، تأثیرگذار بود.
وی افزود: نفوذ دقیقاً از جایی رخ می‌دهد که مشارکت اجتماعی تضعیف شود. هر مسئولی که مانع مشارکت اجتماعی می‌شود، محل تردید است. بنابراین حمایت از سمن‌ها در راستای جذب مشارکت اجتماعی باید اولویت داشته باشد.
اشکان تقی‌پور (خیر مدرسه‌ساز و مدیر مجموعه نیک‌گامان جمشید) نیز در این نشست اظهار کرد: ما خیرین به تلاش‌های آقای ربیعی مدیونیم که بیش از یک دهه از سمن‌ها و خیریه‌ها حمایت کردند و تجربیاتشان را در اختیار ما گذاشتند.
وی با اشاره به عدم توقف فعالیت موسسات خیریه، از جمله مدرسه‌سازان، در ایام جنگ گفت: اگر زلزله‌ای بزرگ در تهران رخ دهد، حضور سمن‌ها حیاتی‌ست و بدون آنها نمی‌توان بحران را مدیریت کرد. ما در این ایام، ۲۷۰۰ خانوار آسیب‌دیده را تحت پوشش اولیه قرار دادیم تا به شرایط بهتری برسند.
تقی‌پور در پایان با تأکید بر ضرورت حمایت از ارتباطات بین‌المللی خیریه‌ها و کمک دولت در این زمینه گفت: شعار ما، در کنار نه به جنگ، «آری به دفاع» نیز هست.
