راهبرد ما باید بر پیگیری مستمر مذاکرات استوار باشد/ روس‌ها موظف‌اند در شرایط فعلی از ما حمایت کنند/ آژانس دربست در خدمت غربی‌هاست

ابوالقاسم دلفی  سفیر سابق ایران در فرانسه در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا، در رابطه با گفت‌وگوی ایران و تروئیکای اروپایی و احتمال رسیدن به یک توافق ضمنی برای پایان جنگ میان ایران و اسرائیل، تصریح کرد: دیپلماسی و گفت‌وگو، راهکار اصلی برای حل تمامی معضلات و چالش‌ها محسوب می‌گردد. از این رو، هرگاه دیپلماسی از دستور کار خارج شود و سایر راه حل‌ها، از جمله توسل به جنگ، جایگزین آن شود، معضلات آغاز می‌شود. در شرایط کنونی هم، اگر دیپلماسی به موقع و به عنوان سرفصل اقدامات ما مورد انتخاب قرار می‌گرفت، طبیعتاً از بروز بسیاری از معضلات پیشگیری می‌شد.

قطع مذاکرات راه‌حلی غیر معقول بود

وی با بیان اینکه موضوع کنونی این است که رژیم صهیونیستی، به دلیل عدم اعتقاد به دیپلماسی و تمایل صرف به حل مشکلات از طریق جنگ، با ادعاهای بی‌اساس و بی‌مبنا مبنی بر حرکت ما به سوی تولید تسلیحات هسته ای که موجودیتش را به خطر می‌اندازد به جنگ متوسل شده است، گفت: دقیقا دو روز پیش از آغاز مذاکرات ما با آمریکایی‌ها در هفته گذشته، آنها جنگ را آغاز کردند و وضعیت فعلی را رقم زدند. اینکه آمریکایی‌ها واقعا می‌خواستند از طریق مذاکره موضوع را حل کنند یا خیر مسئله دیگری است، اما ظاهر امر حاکی از آن بود که می‌بایست از این فرصت حمایت و بهره‌برداری می‌کردیم. اما متأسفانه، ما یکی از راهکارهای غیرمعقولی که انتخاب کردیم این بود که  مذاکرات یکشنبه را قطع کردیم. صحیح است که مذاکرات زیر بمباران و جنگ معنایی ندارد، اما دقیقاً هدف از مذاکرات، توقف بمباران و ارائه استدلال برای بی‌مورد بودن این جنگ، تهاجم و زورگویی رژیم صهیونیستی است. قطع مذاکرات، ما را به وضعیت کنونی رساند و اکنون ناچاریم مجدداً به سمت مذاکرات حرکت کنیم.

این دیپلمات با سابقه کشورمان با طرح این پرسش که مذاکرات را با چه کسانی باید آغاز کنیم؟ آیا با اروپایی‌ها، عنوان کرد:  آن زمانی که ابزار قدرت و تأثیرگذاری اروپایی‌ها بیش از حال حاضر بود، ما (دیپلماسی ما) با آنها قهر کردیم. ما گفتیم که اروپایی‌ها در دوران برجام عملکرد مناسبی نداشتند؛ گرچه در حال حاضر قصد دفاع از برجام را نداریم. برجام نقطه اتصال ما با دنیای خارج، با جامعه بین‌المللی و سازمان‌های بین‌المللی است. برجام بزرگترین دستاورد سیاست خارجی پس از انقلاب محسوب می‌شود؛ زیرا با برجام موفق شدیم تمامی قطعنامه‌های تحمیلی سازمان ملل را لغو کرده، از زیر بار تحریم‌های سازمان ملل خارج شویم و به سمت رفع سایر تحریم‌ها گام برداریم. پس از خروج آمریکایی‌ها از برجام، ما در آن باقی ماندیم که اقدام بسیار صحیحی بود و به مذاکرات پایبند ماندیم. گرچه اروپایی‌ها به تعهدات خود عمل نکردند، اما دلیل آن عدم توانایی آنها در این زمینه بود؛ زیرا اروپایی‌ها نیز همان مشکلی را داشتند که ما داشتیم، یعنی خودشان نیز از تحریم‌های آمریکا متضرر شدند. قصد دفاع از اروپا را ندارم، اما باید اذعان داشت که اگر اروپایی‌ها بیش از ما از تحریم‌های آمریکا ضرر نکردند، قطعاً کمتر هم ضرر نکردند. ظرف و مظروف اروپا مشخص بود و می‌بایست این موضوع را مد نظر قرار می‌دادیم.

ما می‌بایست قدری زودتر  به سراغ اروپایی‌ها می‌رفتیم

دلفی با تاکید بر این نکته که  یکی از اشکالات اساسی که اکنون با آن مواجه هستیم و می‌بایست آن را ترمیم کنیم، خارج نکردن برجام از دستور کار مذاکرات است، بیان کرد:  برجام در حال حاضر مشکلی را حل نمی‌کند، اما نقطه اتصال ما با دنیاست. می‌بایست برجام را به سرانجام برسانیم تا با فرا رسیدن اکتبر ۲۰۲۵، تمامی تعهدات برجامی طرفین بین‌المللی و دوجانبه به روز شوند. آمریکایی‌ها در حال حاضر در برجام حضور ندارند، اما اروپایی‌ها حضور دارند. به همین دلیل تأکید می‌کنم که ما می‌بایست قدری زودتر از این‌ها به سراغ اروپایی‌ها می‌رفتیم. اکنون نیز، گرچه دیر است، اما ارزش آن را دارد ممکن است گفته شود که اروپایی‌ها حتی در این مرحله به سمت استفاده از مکانیزم ماشه و اعمال فشار بیشتر گام برداشته‌اند. تمامی این مسائل ممکن است وجود داشته باشند، اما این مذاکره است که می‌بایست اینها را حل کند، نه فضای رسانه‌ای و جدل از طریق رسانه‌ها. 

 راهبرد ما باید بر پیگیری مستمر مذاکرات استوار باشد

این کارشناس ارشد روابط بین الملل  با اشاره به گفت‌وگوی وزیر امور خارجه کشورمان با اروپایی‌ها که قرار است روز جمعه در ژنو برگزار شود، تصریح کرد: دیدگاه بنده این است که مذاکره با اروپایی‌ها یکی از روش‌هایی است که قطعاً در شرایط فعلی و در تمامی مواقع می‌تواند برای ما مؤثر و تأثیرگذار باشد، به ویژه در روند کنونی. این گرفتاری ناشی از آن است که آمریکایی‌ها می‌خواهند با توسل به زور، مشکلات را حل کنند، بنابراین، اکنون نیز می‌بایست راهبرد ما بر پیگیری مستمر مذاکرات استوار باشد. قطعاً می‌بایست با اروپایی‌ها مذاکره کنیم.

اگر مذاکره‌ با اروپا پیش از اجلاس گروه هفت بود، بیانیه گروه هفت حمایت از اسرائیل نمی‌شد

وی ادامه داد: اگر آقای عراقچی پذیرفته است که با اروپایی‌ها مذاکره کند، حتماً برود و هرچه زودتر هم  برود؛ علیرغم اینکه ممکن است با اخم و تشر اروپایی‌ها مواجه شود. زیرا مواضعی که آقای ماکرون، صدراعظم آلمان و نخست‌وزیر انگلیس در اجلاس گروه هفت اتخاذ کردند، هیچ کدام مواضع مطلوبی نبودند. دلیل آن هم عدم تماس قبلی ما با آنها بود. اگر پیش از این با اروپایی‌ها مذاکره می‌کردیم، نتیجه اجلاس گروه هفت در کانادا به شکلی که اکنون با آن روبرو هستیم، نمی‌شد؛ یعنی بیانیه‌ای که دفاع از رژیم صهیونیستی را مشروع بداند و آن را سرمشق قرار دهد. ما پیش از اجلاس با هیچ‌یک از هفت کشور حاضر در کانادا تماسی نداشتیم. اگر مذاکره‌ای که آقای عراقچی اکنون در حال انجام آن است، پیش از تشکیل اجلاس گروه هفت صورت می‌گرفت، قطعاً بیانیه گروه هفت به حمایت از اسرائیل نمی‌شد. زمانی که ما غایب باشیم، نفوذ اسرائیل دوچندان می‌شود و حداکثر بهره‌برداری را می کند.

روس‌ها به عنوان کشوری که ما را در باتلاق اوکراین درگیر کرد موظف است در شرایط فعلی از ما حمایت کنند

دلفی در رابطه با لزوم بازگشت به دیپلماسی و حضور سایر طرف‌ها درگیر در موضوع ایران همچون روسیه و چین، تشریح کرد: صحبت بنده این است که ما در دیپلماسی، تا حد زیادی از جریانات بین‌المللی عقب و دور هستیم. آنچه در گذشته رخ داده، گذشته است و اکنون قصد واکاوی آن را ندارم. در زمان مقتضی باید به گذشته رسیدگی شود، اما آنچه پیش رو داریم این است که حتماً با اروپایی‌ها مذاکره کنیم. آقای عراقچی که سراغ اروپایی‌ها رفته است، حتماً غیراروپایی‌ها را هم درگیر کنید. موضع‌گیری روس‌ها بسیار نامطلوب بود. روس‌ها به عنوان هم‌پیمان، شریک و کسانی که ما را در باتلاق اوکراین درگیر کرده‌اند، موظف هستند در شرایط فعلی از ما حمایت کنند؛ زیرا آمریکایی‌ها اکنون به حمایت از اسرائیل در جنگ علیه ما آمده‌اند. بنابراین، روس‌ها نمی‌توانند خود را از این معرکه جدا کنند. ما در معرکه‌ای که روس‌ها در اوکراین داشتند، از آنها دفاع کردیم و چه از نظر سیاسی و چه غیرسیاسی، موضع ما در حمایت از روس‌ها بود و ما موضع پیشگیرانه روس‌ها را در موضوع جنگ اوکراین تأیید کردیم. بنابراین، اکنون روس‌ها می‌بایست در جریان وضعیت موجود، فعال‌تر عمل نمایند. همین وضعیت را می‌بایست با چینی‌ها نیز داشته باشیم. قطعاً باید تماس‌های ما با چینی‌ها افزایش یابد و از چینی‌ها، به عنوان اولین شریک تجاری ما، خریدار نفت ما و تأمین‌کننده بخشی از انرژی چین باید این درخواست را داشته باشیم  که در صحنه بین‌المللی بیش از پیش مداخله کنند؛ نه اینکه وارد جنگ شوند، بلکه حداقل در صحنه سیاسی نقش فعال‌تری ایفا نمایند.

اتحادیه‌های بریکس، شانگهای و اوراسیا باید از ما حمایت کنند

این کارشناس سیاست خارجی ایران با طرح این سوال که عضویت ما در بریکس، شانگهای و اوراسیا چه سودی برای ما داشته است، گفت:  در شرایط فعلی است که این سازمان‌ها باید فعال شوند. در شرایط فعلی است که اینها باید از ما حمایت کنند. اگر صرفاً هدف، عضویت ما در این گروه‌ها بود که خاصیتی نداشته است. بسیاری از دوستان معتقد بودند که عضویت ما در این گروه‌ها خاصیت سیاسی نخواهد داشت، اما به هر حال ما عضو شدیم و اکنون باید مطالبه کنیم. باید از هندی‌ها، برزیل، آفریقای جنوبی و تمامی کسانی که اکنون در این سازمان‌ها در کنار ما هستند، مطالبه کنیم. ما کشوری هستیم که مورد تجاوز قرار گرفته‌ایم. به زعم تمامی دنیا، اسرائیلی‌ها به ما حمله کرده‌اند. مراکز هسته‌ای ما را هدف قرار داده‌اند که این اقدام خلاف مقررات آژانس است و تمامی دنیا این را می‌دانند. بنابراین، آنچه می‌خواهم بگویم این است که دیپلماسی ما قطعاً می‌بایست بیش از تحرک فعلی، فعال شود و سایر بخش‌ها نیز می‌بایست در این راستا کمک کنند. ریاست جمهوری ما حتماً باید وارد این معرکه شود و با سفر، تماس و هرگونه وسیله‌ای که در اختیار دارد، استفاده کند. سایر دستگاه‌ها نیز می‌بایست همین‌گونه عمل کنند. بخش نظامی وظیفه خود را انجام می‌دهد، زیرا شرایط جنگی است و باید هم  انجام دهد. دفاع از کشور، دفاع از تمامیت ارضی و دفاع از مردمی که امروز زیر بمباران هستند، وظیفه نیروهای نظامی است و آنها در حال انجام آن هستند. سایر بخش‌ها نیز می‌بایست وظیفه خود را ایفا نمایند.

تمام دستگاه‌های کشور باید برای تحقق مطالبات به حق  مردم ایران در صحنه بین‌المللی  فعال شوند

ما امروز در شرایطی قرار گرفته‌ایم که مورد تجاوز واقع شده‌ایم و تمامی دنیا این را می‌دانند. اروپایی‌ها، چینی‌ها، روس‌ها، بریکس، شانگهای، اوراسیا، سازمان ملل و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی این را می‌دانند. بنابراین، می‌بایست این ظرفیت‌ها را فعال کنیم. این ظرفیت‌ها تنها از طریق وزارت خارجه و شخص وزیر خارجه به دست نمی‌آید. سایر بخش‌ها نیز می‌بایست فعال شوند. به هر حال، ظرفیت‌های بسیاری در کشور وجود دارد؛ از جمله دیپلمات‌های برجسته‌ای که اکنون به عنوان پیشکسوتان دیپلماسی محسوب می‌شوند و سی چهل سال در صحنه دیپلماسی دنیا فعالیت داشته‌اند و امروز به نوعی نادیده گرفته شده، فراموش شده و در حاشیه قرار گرفته‌اند. باید از این افراد استفاده کرد تا بتوانند در صحنه بین‌المللی و داخلی، مواضع مقبول و قابل قبول کشور را در دنیا ارائه دهند و حقوق و خواست کشور و مردم ایران را در صحنه بین‌المللی مطالبه کنند.

 آژانس بین‌المللی دربست  در کنار مواضع غربی‌ها قرار گرفته است

دلفی در خصوص اظهارات اخیر گروسی مبنی بر اینکه ایران هیچ‌گونه اقدامی برای ساخت تسلیحات هسته‌ای نداشته است و موج انتقادات به او که با گزارش اخیرش زمینه تهاجم اسرائیل را مهیا کرده است، اظهار کرد: مواضع آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و آقای گروسی در برخورد با جمهوری اسلامی ایران، قطعاً مواضعی سیاسی هستند و نه مبتنی بر مسائل فنی و وظایفی که آژانس در چارچوب فنی سازمان ملل می‌بایست انجام دهد. سفر آقای گروسی به تهران و قطعنامه شورای حکام که متعاقب آن تهیه شد، زمینه‌ساز بخشی از فعالیت‌ها و تهاجمی بود که رژیم صهیونیستی انجام داد. بنابراین، روشن است که آقای گروسی و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در کنار مواضع رژیم صهیونیستی و آمریکا، کمک‌کار آنها بوده‌اند. نه در مورد حمله رژیم صهیونیستی به مراکز هسته‌ای اقدامی کردند و نه توانستند در مورد پیشگیری از این حملات، از ابزار و امکاناتی که آژانس چه در صحنه بین‌المللی و چه در صحنه داخلی داشت، استفاده کنند. نشست آژانس که چند روز گذشته در پی شکایت ما تشکیل شد، نشان داد که آژانس دربست و به طور مشخص در کنار مواضع غربی‌ها قرار گرفته است. علت آن نیز همان‌طور که عرض کردم، کم‌کاری ما در مواضع سیاسی، لابی‌های سیاسی و تماس‌های سیاسی با دنیاست. این کم‌کاری ما باعث شده که اروپایی‌ها، که می‌بایست در شرایط فعلی که با آمریکا دارای مواضع زاویه‌دار هستند، حداقل بی‌طرف می‌بودند، در آژانس در کنار آمریکایی‌ها قرار گرفتند. آمریکایی‌ها از آنها استفاده کردند، در حالی که در مواضع بین‌المللی با اروپایی‌ها مشکل دارند، اما برای صدور قطعنامه آژانس، در کنار اروپایی‌ها قرار گرفتند.

ما امروز مورد تجاوز قرار گرفته‌ایم و  این تجاوز روشن است

وی خاطرنشان کرد: آنچه امروز در حال وقوع است، این است که مواضع سیاسی و دیپلماسی ما تا حد زیادی با دنیا قهر است و می‌بایست این قهر را جبران کنیم و این وضعیت را تغییر دهیم. باید خودمان را در دنیا ارائه دهیم و مواضع بر حق خود را که امروز مطرح کنیم. یک بار دیگر تکرار می‌کنم: ما امروز مورد تجاوز قرار گرفته‌ایم. این تجاوز روشن است. تمامی دنیا این را قبول دارند و این را فقط دیپلماسی می‌بایست استفاده کند. امکانات زیادی در کشور وجود دارد که می‌بایست از آنها استفاده کرد. سفارتخانه‌های ما در خارج از کشور حتماً باید بسیج شوند و مجموعه داخل کشور، به ویژه در بخش اقتصادی و به‌خصوص بخش انرژی، با تماس‌هایی که از قبل با کمپانی‌های انرژی دنیا داشته‌اند در تماس باشند و یک بسیج همگانی صورت گیرد تا بلکه بتواند مقداری از کم‌کاری گذشته را جبران کند.