مکی در گفت‌وگو با ایلنا:
آمریکا و ایران شاید برای خروج از گرهگاه اختلافات، توافق موقت را بر هر مکانیزم دیگری ترجیح دهند
کارشناس ارشد روابط بین الملل گفت: اگر قرار باشد مصالحه و توافقی میان طرفین صورت گیرد، این توافق و مذاکره باید دوجانبه باشد و در قبال چیزی که داده می‌شود باید چیزی دریافت کنیم. اختلافات باعث شده که احتمال یک توافق موقت با آمریکا مطرح شود که شاید بخواهند از این چاله و گرهگاه اصلی در موضوع مذاکرات هسته‌ای خارج شوند. آمریکا و ایران شاید توافق موقت را بر هرگونه مکانیزم دیگری ترجیح دهند، اما با این شرط خواهد بود که قطعاً در این توافق موقت، توافقاتی در زمینه رفع تحریم‌ها و آزادسازی پول‌های بلوکه شده ایران صورت گیرد.
مرتضی مکی تحلیل‌گر ارشد مسائل بین‌المللی در گفت‌وگو با ایلنا، در خصوص پیشنهاد اخیر آمریکا که از طریق عمان به ایران تحویل داده شد، تصریح کرد: در مورد نامه‌ای که وزیر امور خارجه عمان بامداد شنبه به تهران آورد، نظرات و گمانه زنی‌های زیادی مطرح شد اما می‌توانیم نظرات مختلفی که از سوی مقامات و رسانه‌های آمریکایی مطرح شده را بررسی کنیم که معمولاً اختلاف نظر کمی میان آنچه که مقامات آمریکایی مطرح می‌کنند و تأییدهای بعدی وجود دارد. از سوی دیگر با توجه به واکنش اخیر رهبر انقلاب باید گفت که مهم‌ترین موضوع مطرح شده در این نامه، بحث غنی‌سازی اورانیوم است و اینکه چه سازوکاری باید اندیشیده شود تا موضوع غنی‌سازی به یک راه‌حل بینابینی میان ایران و آمریکا برسد. اطلاعاتی که از این نامه منتشر شده، به‌طور کامل واضح و شفاف نیست که بتوان اظهارنظر صریحی درباره آن کرد. اما به هر حال، این حداقل اطلاعات نشان می‌دهد که آمریکایی‌ها به دنبال چه چیزی در مذاکره با ایران هستند. آنها به‌طور واضح اعلام کرده‌اند که ایران نباید هیچ‌گونه غنی‌سازی اورانیوم داشته باشد و بر این نکته تأکید کرده‌اند که باید کل برنامه غنی‌سازی ایران برچیده شود، موضوعی که بارها مورد اشاره قرار گرفته و با مخالفت ایران مواجه شده است.
غنی‌سازی صفر مذاکره را بی معنی می کند
وی ادامه داد: با توجه به آنچه رهبری گفتند و مخالفت‌هایی که از سوی ایران صورت گرفته، مشخص شده که موضوع غنی‌سازی اورانیوم خط قرمز ایران است، اگر دولت‌های آمریکا و دیگر دولت‌های اروپایی بخواهند در این خصوص به ایران فشار بیاورند، دیگر این مذاکره معنا و مفهومی نخواهد داشت و این نکته‌ای است که آ‍قای عراقچی هم بارها نسبت به موضع‌گیری‌های انگلیس و مواردی که ویتکاف مطرح کرده بود، بیان کردند.
ایران با خروج چرخه هسته‌ای از خاکش مخالف است
این تحلیل‌گر ارشد روابط بین‌الملل با اشاره به طرح کنسرسیوم که ظاهرا در این دورهای اخیر مذاکراتی روی میز گذاشته شده است، اظهار کرد: گفته شده که آمریکایی‌ها برای اینکه هم خواسته‌های ایران تأمین شود، هم خواسته‌های خودشان، ایده کنسرسیوم را مطرح کرده‌اند که ایران بتواند غنی‌سازی خود را انجام دهد و از این طریق برنامه‌های هسته‌ای ایران به این شکل و شمایلی که خودشان می خواهند باشد. ظاهرا خواسته آنها این است که چرخه سوخت هسته‌ای در ایران نباید کامل باشد و این چرخه باید در خارج از خاک ایران قرار گیرد. ایران با این موضوع مخالفت کرده و تاکید ما این است که به هر حال غنی‌سازی در خاک ایران انجام شود.
تعلیق یا آینده نامعلوم از سوی ایران پذیرفتنی نیست
اورانیوم غنی‌شده ۶۰ درصدی و ۲۰ درصدی از مهم‌ترین ابزارهای چانه‌زنی ایران هستند
وی تاکید کرد: به نظر می‌رسد که مقامات آمریکایی در این خصوص نمی‌خواهند چرخه غنی‌سازی سوخت هسته‌ای به‌طور کامل در ایران وجود داشته باشد و اگر بخواهند این هدف را با هر ایده‌ای مطرح کنند که غنی‌سازی در ایران به حالت تعلیق درآمده و یا فعالیت‌های ایران را به آینده نامعلومی موکول کنند، بعید به نظر می‌رسد جمهوری اسلامی ایران حاضر باشد به راحتی از خط قرمز خود در حفظ برنامه غنی‌سازی عقب‌نشینی کند. زیرا به هر حال چرخه هسته‌ای و مواد اورانیوم غنی‌شده در ایران با خلوص ۶۰ درصد و ۲۰ درصد از مهم‌ترین ابزارهای چانه‌زنی برای ایران هستند.
ایران به راحتی از ابزار های فشار خود صرف نظر نخواهد کرد
مکی با بیان اینکه این ابزار غنی‌سازی ۶۰ درصدی اکنون به یک موضوع کلیدی و ابزار قدرت در مذاکرات هسته‌ای تبدیل شده است، عنوان کرد: حفظ این ابزار و در آستانه هسته ای بودن به ایران کمک می‌کند تا دولت های غربی و آمریکا نتوانند با قدرت نظامی و یا تهدید علیه ایران فشارهایی را وارد کنند. قطعاً ایران از این ابزار خود به راحتی صرف‌نظر نخواهد کرد و اگر بخواهد به مصالحه و توافقی با آمریکایی‌ها دست یابد که موضوع غنی‌سازی ایران به حال تعلیق درآید، عملاً موضوع مذاکرات آمریکا مفهوم خود را از دست خواهد داد. نکته دیگری که می‌توان در این زمینه مطرح کرد، ما به ازای تهدیدها و پیشنهاداتی است که آمریکایی‌ها به ایران ارائه می‌دهند. اگر ایران برنامه غنی‌سازی خود را به تعلیق بیندازد ما به ازای آن چه خواهد بود؟ ایران به دنبال لغو کامل تحریم‌ها اقتصادی آمریکا است ولی ما در این زمینه ابهام جدی داریم چراکه کنگره آمریکا هر روز مصوبات جدیدی را تصویب می‌کند که عملاً امکان تعلیق یا لغو تحریم‌ها توسط رئیس‌جمهور آمریکا را کمتر می‌کند.
توافق موقت ایران و آمریکا را از گرهگاه اصلی مذاکرات خارج می‌کند
این کارشناس سیاست خارجی ایران با تاکید بر اینکه در مذاکرات پنج دور گذشته با آمریکایی‌ها هیچ ساز و کار جدی و شفافی در خصوص چگونگی رفع تحریم‌ها مطرح نشده است و فقط روی تعلیق و توقف غنی‌سازی در ایران اصرار می‌کنند، گفت: اگر قرار باشد مصالحه و توافقی میان طرفین صورت گیرد، این توافق و مذاکره باید دوجانبه باشد و در قبال چیزی که داده می‌شود باید چیزی دریافت کنیم. اختلافات باعث شده که احتمال یک توافق موقت با آمریکا مطرح شود که شاید بخواهند از این چاله و گره گاه اصلی در موضوع مذاکرات هسته‌ای خارج شوند. آمریکا و ایران شاید توافق موقت را بر هرگونه مکانیزم دیگری ترجیح دهند، اما با این شرط خواهد بود که قطعاً در این توافق موقت، توافقاتی در زمینه رفع تحریم‌ها و آزادسازی پول‌های بلوکه شده ایران صورت گیرد.
در بدترین شرایط روابط سیاسی میان ایران و اروپا در چهار دهه گذشته قرار داریم
وی در رابطه با نظر اروپا در صورت رسیدن به توافق موقت میان ایران و آمریکا تصریح کرد: به هر حال اگر توافقی میان ایران و آمریکا صورت گیرد، چه موقتی و چه کامل، اروپایی‌ها چاره‌ای جز تن دادن به این توافق نخواهند داشت. در حال حاضر در بدترین شرایط روابط سیاسی میان ایران و اروپا در چهار دهه گذشته قرار داریم و اروپایی‌ها، به‌ویژه چهره‌هایی مانند ماکرون که مدام در این کشور و آن کشور علیه برنامه‌های هسته‌ای ایران تبلیغات می‌کنند، سعی دارند همچنان با نظامی جلوه دادن برنامه هسته‌ای ایران، یک تهیجی در سطح افکار عمومی جهان و دولت‌های جهان ایجاد کنند. این در حالی است که قطعاً آنها بدیلی برای توافق با ایران ندارند.
فعال شدن مکانیزم ماشه به توافق ایران و آمریکا بستگی دارد
وی خاطرنشان کرد: به هر حال اگر توافقی با ایران صورت نگیرد، شرایط سیاسی منطقه آنقدر می‌تواند متغیر و غیرقابل پیش‌بینی باشد که اروپایی‌ها هم از این شرایط بهره‌مند نخواهند شد و آسیب‌ها برای آنها نیز زیاد خواهد بود. این نوع رفتار و کنشگری‌هایی که اروپایی‌ها طی چند هفته اخیر در خصوص برنامه هسته‌ای ایران اتخاذ کرده‌اند و مدام به فعال شدن مکانیزم ماشه اشاره می‌کنند، به نظر می‌رسد که بیشتر یک جنگ روانی و رسانه‌ای است. اگر توافقی صورت بگیرد، قطعاً آنها چاره‌ای جز پذیرش نخواهند داشت و اگر توافقی صورت نگیرد، در کنار آمریکا قطعنامه‌های یعلیه ایران از سوی شورای حکام تصویب خواهد شد و فاز مذاکره با ایران و روابط ایران با غرب وارد مرحله جدیدی خواهد شد.
