بیانیه مشترک  وزارت امور خارجه و سازمان انرژی اتمی در مورد گزارش آژانس بین المللی انرژی اتمی

در این بیانیه آمده است که با توجه به انتشار گزارش اخیر از سوی مدیرکل آژانس بین.المللی انرژی اتمی مندرج در سند GOV/2025/25 مورخ ۳۱ مه ۲۰۲۵، وزارت امور خارجه و سازمان انرژی اتمی لازم می‌دانند بر موارد زیر تاکید کنند:

دولت‌های انگلستان، فرانسه، آلمان و ایالات متحده آمریکا، به صورت مکرر تعهدات خود ذیل برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) و قطعنامه ۲۲۳۱ را نقض نموده و در عین حال به وضع تحریم‌های یکجانبه غیرقانونی و فشارهای مغایر با اصول حقوق بین‌الملل علیه جمهوری اسلامی متوسل شده‌اند. در نشست نوامبر ۲۰۲۴ شورای حکام آژانس، این کشورها طی یک اقدام سیاسی و ناموجه و بدون توجه به دستاوردهای سفر مدیرکل آژانس به ایران، قطعنامه‌ای علیه ایران ارائه نمودند که عدم همراهی تعداد زیادی از اعضاء با این رویکرد سیاسی و مخرب بانیان قطعنامه را در پی داشت. 

این رویکرد بار دیگر ثابت کرد که سه دولت اروپایی و آمریکا در ادعای خود مبنی بر حفظ اعتبار آژانس و همچنین تلاش برای دستیابی به یک توافق، صادق نیستند. آن‌ها از هیچ اقدامی برای استفاده ابزاری از آژانس به منظور سوءاستفاده در روند سیاسی جاری فروگذار نکرده‌اند. 

 جمهوری اسلامی ایران با وجود تحفظ شدید نسبت به محتوا و جهت گیری قطعنامه ۲۱ نوامبر ۲۰۲۴ شورای حکام و مخالفت مشروع با رویکرد سه دولت اروپایی و آمریکا، به عنوان بانیان قطعنامه، بر اساس یک رویکرد اصولی مبتنی بر تعامل سازنده با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در چارچوب حقوق و تکالیف مصرح ذیل معاهده عدم اشاعه سلاح‌های هسته ای و موافقت‌نامه پادمان جامع، همکاری‌های گسترده خود با آژانس را به طور صادقانه ادامه داد. در همین راستا، دو بار سفر مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به تهران صورت پذیرفت و دو بار نیز میزبان معاون امور پادمان آژانس بود. 

متأسفانه به‌رغم این همکاری‌های گسترده، گزارش جامع تهیه شده با وجود آنکه به همکاری ایران اذعان می نماید، لیکن منعکس کننده سطح واقعی این همکاری‌ها نمی‌باشد. در این گزارش مدیرکل با استفاده گسترده از اسناد جعلی ارائه شده توسط رژیم صهیونیستی، اتهامات مغرضانه و بی‌اساس قبلی را مجدداً تکرار نموده است.

اتهامات درج شده در گزارش فعلی مدیرکل مبتنی بر ادعای معدود فعالیت‌ها و مکان‌های اعلام نشده در دهه‌های گذشته می‌باشد. این در حالی است که ایران بارها اعلام نموده که هیچ مکان یا فعالیت هسته‌ای اعلام‌نشده‌ای نداشته است. در عین حال ایران با فراهم کردن زمینه برای آژانس از طریق اعطای دسترسی به مکان‌های ادعایی و نمونه‌برداری و ارائه اطلاعات و توضیحات مفصل در مناسبت‌های مختلف در خصوص سوابق مکان‌های مورد ادعا، همکاری‌های لازم را با آژانس داشته است.  

دیگر ایرادات مطرح شده در این گزارش حول موضوعاتی چون حق حاکمیتی کشور در پذیرش بازرسان، کد اصلاحی ۳/۱، بیانیه مشترک، سطح غنی‌سازی و نیت‌خوانی می‌باشد. در خصوص انتصاب بازرسان، در حالی که آژانس هم اکنون ۱۲۵ بازرس منتصب برای ایران در اختیار دارد، لغو انتصاب تعداد اندکی از بازرسان که بر مبنای حقوق حاکمیتی و مسلم جمهوری اسلامی ایران (ماده ۹ موافقتنامه پادمان جامع) صورت گرفته است، اقدامی کاملاً متعارف و براساس حقوق کشورهای عضو معاهده می‌باشد.

همزمان با تداوم همکاری‌های جمهوری اسلامی ایران با آژانس در چهارچوب موافقت‌نامه پادمان جامع و نیز صدور بیانیه‌های مشترک، گزارش منتشر شده حاوی ارجاعاتی به مسائل جزئی و فراتر از ماموریت محوله، غیرمرتبط و فراپادمانی است. 

جمهوری اسلامی ایران یادآور می‌شود عدم تفکیک صحیح میان تعهدات مبتنی بر معاهده عدم اشاعه و تعهدات داوطلبانه در چارچوب برجام از جمله ایرادات اساسی این گزارش است. گزارش مزبور به گونه‌ای تهیه شده که برخی اقدامات داوطلبانه جمهوری اسلامی ایران به‌صورت ناصحیح به عنوان تعهدات الزام‌آور پادمانی آورده شده است، در حالی که مبانی حقوقی چنین تفسیری مورد تایید اسناد بنیادین آژانس نمی‌باشد و جمهوری اسلامی ایران نیز چنین تعهد قانونی ندارد. علاوه بر آن، استناد به منابع اطلاعاتی ناموثق و انحرافی ارائه شده از سوی رژیم صهیونیستی به عنوان یک طرف ثالث غیرعضو در ان‌پی‌تی که دارای سلاح کشتار جمعی بوده و مرتکب فجیع‌ترین جنایات ضدبشری از جمله نسل کشی شده است، با اصول راستی‌آزمایی حرفه‌ای آژانس مغایرت دارد. 

موارد یاد شده، جمهوری اسلامی ایران را به این جمع‌بندی می‌رساند که ساختار و محتوای این گزارش متوازن نبوده و فاقد ارزیابی جامع و دقیق از عوامل مؤثر در وضعیت فعلی، از جمله خروج ایالات متحده از برجام و عدم پایبندی اساسی کشورهای اروپایی به تعهدات خود، می‌باشد.