عارف در سی و دومین آیین نکوداشت اعضای هیئت علمی نمونه کشوری:
دولت تا چه میزان می‌تواند در انتخاب رئیس دانشگاه دخالت کند؟ /حفظ منزلت دانشگاه‌ها دغدغه کل نظام است
معاون اول رئیس‌جمهور با تاکید بر اینکه راهبرد دولت وفاق ملی در زمینه آموزش عالی ارتقای جایگاه دانشگاه و منزلت اساتید دانشگاهی است چرا که باور داریم دانشگاه‌ها اتاق فکر اجرای برنامه‌های دولت هستند، تصریح کرد: برای سامان دادن به ناترازی‌ها و ارتقای شاخص‌های کمی و کیفی توسعه نیازمند دانشگاه هستیم.
به گزارش ایلنا، محمدرضا عارف صبح امروز (سه شنبه) در سی و دومین آیین نکوداشت اعضای هیئت علمی نمونه کشوری که در تالار علامه امینی دانشگاه تهران برگزار شد، با اشاره به اینکه دولت وفاق ملی آمادگی دارد اسناد بالادستی و سند چشم انداز که مبنای حرکت دولت است، با حضور دانشگاهیان اجرایی شود، گفت: با راهکار مشخص جامعه دانشگاهی می‌توانیم به تمامی اهداف در نظر گرفته شده در اسناد بالا دستی کشور برسیم و امروز به مردم و کشورهای همسایه وعده می‌دهیم که محوریت پیشرفت و تعالی منطقه به پشتوانه جامعه دانشگاهی ایران است.
معاون اول رئیس جمهور با بیان اینکه به دنبال جمع معنوی و هم‌افزایی از تلاش تمام اساتید و طرح‌های علمی هستیم، گفت: برای حل مشکلات کشور به یک سازوکار هدفمند و مشخص با کمک تمامی دانشگاهیان نیاز داریم تا در روندی شفاف، روان و با مشخص بودن مسئولیت‌ها امور را به جلو ببریم که در این مسیر صورت مسئله و تبیین آن به عهده دانشگاهیان است که چگونه با حاکمیت و دولت تعامل و همکاری داشته باشند.
دکتر عارف ادامه داد: در همه نهادهای تصمیم‌سازی و تصمیم‌گیری‌ها نخبگان حضوری ارزشمند و نقشی موثر دارند و همواره در ارائه راهکارها پیش قدم بودند و می‌خواهیم این مسیر مشخص و هدفمند به صورت یکپارچه دنبال کنیم.
معاون اول رئیس جمهور گفت: اسناد بالادستی فراوانی در کشور همانند سند چشم‌انداز وجود دارد که طبق این سند قرار بود در ۱۴۰۴ به اهداف مشخص شده برسیم و جایگاه برتر و تاثیرگذاردر علم و فناوری، اقتصادی و سایر جایگاه‌ها با رشد اقتصادی ۸ درصدی داشته باشیم که امروز از این اهداف تعیین شده عقب هستیم و باید آسیب‌شناسی شود که چه اقداماتی اتخاذ شود تا به این اهداف در سال‌های آینده برسیم.
عارف با بیان اینکه فراتر از اسناد بالادستی اجرای بیانیه گام دوم انقلاب است، بیان کرد: بیانیه گام دوم انقلاب مسیر آینده کشور را مشخص می‌کند که اگر بگوییم تمامی این اهداف با دانشگاه‌ها مرتبط است اغراق نبوده چرا که بخشی از آن با صراحت به جامعه دانشگاهی برمی‌گردد و در سایر اهداف نیز دانشگاه‌ها در اولویت هستند که با اجرایی شدن بیانیه گام دوم انقلاب معتقدیم سایر اسناد نیز اجرایی و عملیاتی خواهد شد.
معاون اول رئیس‌جمهور با اشاره به شاخص‌های کمی همانند رشد ۸ درصدی و مهار تورم در برنامه هفتم پیشرفت تاکید کرد: باید دید با چه سازوکاری می‌توانیم این اهداف را محقق کنیم که شروع اجرای برنامه هفتم با آغاز به کار دولت چهاردهم و حتی مجلس شورای اسلامی همزمان شده و این مزیتی است که باید دید چه اقدامات و سازوکارهای اتخاذ کنیم تا برنامه پیشرفت اجرایی شود.
وی ادامه داد: هنوز یک تحلیل روشن و دقیق از برنامه ششم توسعه نداریم چراکه در شاخص‌های پیش‌بینی شده در برنامه ششم موفق نبودیم و باید آسیب شناسی شود تا در مسیر اجرای برنامه هفتم توسعه این اشتباهات تکرار نشود و در برخی موارد با تغییر یک دولت و وزیر اجرای همه برنامه‌ها به دلیل این تغییرات متوقف می‌شود و به همین دلیل عملکرد تمامی برنامه‌های توسعه در طول چند دهه گذشته پایین بوده است که باید این نگاه اصلاح شود و مجریان آمادگی و نیاز دارند تا دانشگاهیان در اجرای برنامه هفتم پیشرفت به دولت کمک کنند.
عارف با تاکید بر اینکه در هر زمینه‌ای که موفق بودیم نقش، محوریت، رهبری، همراهی و همکاری دانشگاه‌ها دیده می‌شود، گفت: باید این ظرفیت در دولت وجود داشته باشد تا از رهنمودهای دانشگاهیان استفاده کنیم اما این رهنمودها کاربردی باشد و در حد مقالات نماند و با توجه به منابع، محدودیت‌ها و شرایط راهکارهای عملیاتی به دولت ارائه شود.
معاون اول رئیس‌جمهور با اشاره به اهمیت الگوسازی برای جوانان تصریح کرد: اگر جوانان و نوجوانان الگویی داشته باشند بهتر کار می‌کنند که یک دلیل انتخاب استاد نمونه نیز همین مسئله است که ۱۵سال پس از انقلاب فرهنگی خلاء الگو در آموزش عالی دیده شد که اولین مراسم آیین نکوداشت اعضای هیئت علمی نمونه کشور در دانشگاه تربیت مدرس انجام شد.
عارف تصریح کرد: در مطالعات انجام شده در دانشگاه هاروارد دانشجویانی که اساتید خود را به عنوان الگو قرار دادند و در معرض رفتارهای پرخطر اجتماعی بودند، ۲۵ درصد آسیب‌پذیری کمتری داشته‌اند و همچنین تاثیر مستقیم منش استاد بر سلامت روانی جوانان به وضوح در این مطالعه آمده است که این نشان می‌دهد استاد پاسدار آرامش اجتماعی و حافظ سلامت فرهنگی جامعه است.
وی خاطرنشان کرد: همه ما در دوران تحصیلی الگو و خاطراتی داریم که انسان با آن زندگی می‌کند و امروز با انتخاب اعضای هیأت علمی نمونه بار سنگینی بر دوش اساتید است که در هیچ طبقه‌ای اجتماعی به این صورت چنین مسئولیت‌هایی را نمی‌بینیم چرا که اساتید شکل‌دهنده شخصیت دانشجو هستند.
وی افزود: باور داریم استاد می‌تواند مسیر و سرنوشت یک دانشجو را تغییر دهد و این دانشجو نیز می‌تواند مسیر جامعه را دچار تحول کند در نتیجه یک جمله استاد به تحول در جامعه منجر می‌شود که چنین جایگاهی در احادیث و دین مبین اسلام نیز برای معلم و اساتید تعیین شده است بنابراین نقش استاد تنها آموزش و کلاس درس نیست بلکه به صورت‌های مختلف در باز طراحی لایه اصلی فرهنگ عمومی همانند فرهنگ تعهد، نقد، انصاف و گفتگو و جستجوگری علمی موثر است.
عارف بیان کرد: یک استاد منظم باعث می‌شود که دانشجو در کلاس‌های درس به صورت منظم و دقیق حضور داشته باشد که باید الگوهای علمی را به جامعه معرفی کنیم چرا که جوانان ما به این مهم نیاز دارند و اگر این الگوها گرفته شود در نتیجه دانشجو و جوان دچار سردرگمی می‌شود و امروز مسئولیت اصلی استاد تنها آموزش نیست.
معاون اول رئیس جمهور با اشاره به پدیده مهاجرت در میان دانشحویان گفت: یک پروسه طولانی و گزینش علمی برای انتخاب اساتید دانشگاه مبنی بر توانایی‌های علمی و شخصیتی برای نحوه برخورد با جوانان در کشور وجود دارد که این نشانگر جایگاه و نقش اساتید است که از این نقش مهم غفلت کردیم و منزلت استاد و ارتقای جایگاه آنان برای دولت حائز اهمیت اساسی است.
عارف خاطرنشان کرد: در انتخاب اساتید نمونه ابتدا عمل فرهنگی و اجتماعی دیده می‌شود و سپس جایگاه علمی مدنظر است که یک مسئولیت سنگینی را اساتید نمونه پذیرفته‌اند که امروز آنان با روزهای گذشته متفاوت است و بیش از گذشته زیر ذره بین جوانان منتقد هستند.
معاون اول رئیس جمهور در ادامه پیشنهاداتی برای ارتقای وضعیت علمی و جامعه دانشگاهی کشور از جمله ارزیابی ۳۲ دوره گذشته انتخاب اعضای هیئت‌علمی نمونه کشوری، تخصیص سهمیه برای دانشیاران و استاد یاران در مراسم انتخاب اعضای هیئت علمی نمونه کشوری، حفظ مرجعیت اساتید و تدوین نظام ملی مرجعیت استاد برای پیشرفت و تعالی کشور، حضور جدی‌تر اساتید در مسائل اجتماعی و فرهنگی و توجه به دیپلماسی علم و فناوری با توجه به دست برتر ایران در فناوری‌ها در منطقه مطرح کرد.
وی ادامه داد: راهبرد سیاست خارجی دولت چهاردهم توسعه همکاری با منطقه است و در این مسیر اوراسیا به دلیل یک علقه طبیعی و نانوشته به عنوان اولویت اصلی منطقه‌ای محسوب می‌شود که استان‌های مرزی باید برای توسعه همکاری علمی با کشورهای همسایه در قالب دیپلماسی علمی و فناوری در کنار دیپلماسی سیاسی و اقتصادی تلاش کنند.
معاون اول رئیس جمهور همچنین از وزارت علوم خواست عملکرد چهار دهه گذشته بازنگری در جایگاه دانشگاه‌ها و وزارت علوم صورت گیرد.
عارف خاطرنشان کرد: از دانشگاه انتظار داریم در همه بخش‌ها به دولت کمک کنند و ارتقای جایگاه و منزلت اساتید و دانشگاه‌ها راهبرد دولت چهاردهم است نباید در این مسیر تنها به عنوان یک نهاد دولتی تلقی شوند که هزینه‌های دانشگاه‌ها از طریق دولت تامین می‌شود و آیا چنین دیدگاهی می‌تواند ما را به جایگاه واقعی منطقه‌ای کشور برساند؟
وی تاکید کرد: باید ساز و کاری اندیشیده شود که رابطه حاکمیت و دانشگاه چگونه باشد و فرض این است که دانشگاه به عنوان نهادی از جمهوری اسلامی ایران است و قاعدتاً وابستگی اداری با وزارت علوم و دولت دارد اما تا چه میزان می‌تواند در انتخاب رئیس دانشگاه و حتی مدیر گروه دخالت داشته باشد که انتظار داریم دانشگاه‌ها به دولت کمک کنند و پیشنهادات روشن با توجه به سیاست‌های کلی ارائه کنند.
معاون اول رئیس‌جمهور با اشاره به اهمیت حل مشکلات معیشتی و مسکن اساتید دانشگاه تصریح کرد: بودجه دولتی کفاف ارتقاء حقوق و مزایا در شأن اساتید دانشگاهی را نمی‌دهد که البته منابع فراوانی در کشور وجود دارد اما چگونگی استفاده از این منابع روشن نشده است که دانشگاه‌ها باید برای حل مشکلات معیشتی و مسکن اساتید پیشنهادات خود را برای بهره‌گیری از این منابع مطرح کنند تا در تامین حداقل‌ها دغدغه برای اساتید وجود نداشته باشد چرا که حفظ منزلت دانشگاه‌ها دغدغه کل نظام ایران است.
عارف در ابتدای سخنان خود با گرامیداشت یاد و خاطره همه شهدای دانشگاهی و روح بلند استاد مطهری، روز معلم را به همه معلمان عزیز سراسر کشور که تمامی افتخارها و دستاوردهای کشور مرهون تلاش آنان است تبریک گفت و از تلاش‌های برگزارکنندگان این رویداد بزرگ قدردانی کرد.
معاون اول رئیس جمهور با قدردانی ویژه از تمام تلاش‌های اساتید و دانشجویان در طول ۴ دهه گذشته ادامه داد: وضعیت دانشگاه‌ها در سال‌های بعد از انقلاب از نظر کمی و کیفی به گونه‌ای بود که ادامه آن روند نمی‌توانست شعارهای انقلاب و راهبردهای نظام را پاسخگو باشد که در سال ۵۸، ۱۷۵ هزار دانشجو در موسسات تحصیلی مشغول به تحصیل بودند که این موسسات حداقل کیفیت‌های لازم را نداشتند و ۱۰۰ موسسه در یکدیگر ادغام شد و در قالب چند مجتمع دانشگاهی آمد که بعدها به دانشگاه‌های بزرگ با کیفیت تبدیل شدند.
عارف گفت: امروز باور داریم همه دستاوردها، روند توسعه و خود اتکایی و خودکفایی کشور مرهون تلاش‌های دانشگاهیان است و باوجود مشکلات و مسائل که در یک فضای رقابتی بودند، برخی اساتید پیشنهاد دریافت حقوق چند ده برابری از سایر کشورها داشتند اما انتخاب کردند که در کشور بمانند و مایه عزت نظام و کشور شدند و اگر امروز در صحنه‌های رقابت علمی عرض اندام می‌کنیم مرهون مجاهدت‌های همه جوانان نخبه است که دل در گرو پیشرفت کشور دارند و در راس آن دانشگاه‌ها هستند.
وی تأکید کرد: شهادت می‌دهم که دانشگاه‌ها علی رغم کمبودها کمتر از وضعیت معیشتی گله داشتند اگرچه حل مشکلات معیشتی آنان وظیفه حاکمیت است اما اگر گله‌ای نیز وجود داشت برای کمبودها برای تلاش بیشتر بود که با تمامی این مسائل امروز دست برتر را در منطقه داریم و در بسیاری از بخش‌های علمی و فناوری جایگاه تاثیرگذار در جهان می‌توانیم داشته باشیم.
همچنین دکتر عارف در این مراسم از ۳۰ تن از اعضای هیئت علمی نمونه دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی و پژوهشی کشور با اهدای لوح تقدیر قدردانی کرد.
