چالش‌های مذاکراتی در واشنگتن رقم می‌خورد نه در تهران

امیرعلی ابوالفتح کارشناس ارشد سیاست خارجی در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا، در رابطه با ارزیابی خود از دلایل تعویق مذاکرات ایران و آمریکا و همچنین ایران و اروپا، تصریح کرد: بر اساس آنچه که در رسانه‌ها گفته می‌شود، برخی معتقدند که این صحبت‌ها از سوی آقای گروسی اطلاعات غیرواقعی را در اختیار یک‌سری قرار داده که باعث شده نشست به هم بخورد. شواهد و قرائن نشان می‌دهد که طرف آمریکایی مذاکرات را به حالت تعلیق درآورده و ایران مشکلی در ادامه مذاکرات ندارد. اما حرف‌های ضد و نقیضی که از طرف دولت آمریکا زده می‌شود، نشان می‌دهد که در داخل دولت ترامپ اختلافاتی وجود دارد. خروجی این اختلافات، اظهارات ضد و نقیض است و سخنگوی وزارت خارجه آمریکا گفت که ما زمان و مکان چهارمین جلسه را تعیین نکرده بودیم، در حالی که  آقای عراقچی گفته بود که دوره چهارم در رم برگزار می‌شود. حالا بحث در مورد صحت این گزارش گروسی است؛ من نمی‌دانم که چقدر این گزارش درست است یا نه، اما به هر حال آژانس و همین‌طور سه کشور اروپایی هم طرف‌هایی هستند که بر روند مذاکرات بین ایران و آمریکا تأثیر می‌گذارند. 

شاید  آمریکایی‌ها بخواهند بازرسی‌ها را به موازات آژانس انجام دهند

این تحلیل‌گر مسائل بین‌المللی با اشاره به این موضوع که حضور اروپا در مذاکرات، فعلاً مورد پذیرش آمریکایی‌ها قرار نگرفته است، عنوان کرد: علاوه بر اروپایی‌ها، آژانس هم علاقه‌مند است که در صورت حصول توافق، در قضیه راستی‌آزمایی حضور داشته باشد که خب طبیعی است و وظیفه ذاتی‌اش هم هست. اما برخی اظهارات در آمریکا نشان می‌دهد که شاید آمریکایی‌ها خواسته‌شان این باشد که بازرسی‌ها به موازات فعالیت‌های آژانس انجام شود، یعنی آمریکایی‌ها خودشان بخواهند بازرسی‌ها را انجام دهند که البته ایران این را نمی‌پذیرد و آژانس هم مایل نیست این اتفاق بیفتد و موازی‌کاری صورت بگیرد که نقشش به حاشیه رانده شود. شاید هم آقای گروسی از این جهت اقداماتی انجام داده که سازنده نبوده است.

این که سرتیم آمریکا در مذاکرات فنی چه کسی بوده اهمیتی ندارد

ابوالفتح درباره تغییر و تحولات در کاخ سفید و انتخاب مایکل آنتون به عنوان سرتیم مذاکرات فنی از سوی آمریکا، اظهار کرد: ترکیب تیم بخش کارشناسی خیلی حائز اهمیت است و در سطوح سیاسی مهم است. طرف ایرانی که وزیر خارجه است و در مقابل هم نماینده رئیس‌جمهور است. اگر هم افراد بخواهند اثرگذار باشند، در آن سطوح مؤثر هستند وگرنه، تیم مذاکرات کارشناسی بر اساس سیاست‌های کلانی که دو کشور تنظیم می‌کنند، عمل می‌کند. در ایران شورای عالی امنیت ملی و در آمریکا شورای امنیت ملی و رئیس‌جمهور دستورالعمل‌ها و سیاست‌های کلان را مشخص می‌کنند. در سطح کارشناسی، افراد مجری آن تصمیمات هستند. آقای آنتون دیدگاهش چه بوده و چه نبوده، خیلی حائز اهمیت نیست، آن‌ هم وقتی که خود ویتکاف و روبیو و دونالد ترامپ نیز در صحنه هستند.

رفتن یک جنگ‌طلب و آمدن یک جنگ‌طلب‌تر در سمت دبیر شورای امنیت ملی آمریکا تأثیری در مذاکرات ندارد

وی با بیان اینکه در مورد جابجایی آقای والتز، واشنگتن پست گزارشی منتشر کرده که نمی‌دانم چقدر با واقعیت‌ها مطابقت دارد، گفت: گویا والتز بدون هماهنگی در حال رایزنی با نتانیاهو بوده‌ است که مثلاً به ایران حمله شود و ترامپ ناراحت شده و او را برکنار کرده است. اما آنچه که مهم است، این است که جای آن مشاور امنیت ملی، شخصی عهده‌دار شده که نمی‌دانم موقت است یا دائم ولی خود روبیو هم مواضع ضد ایران و ضد برجام و ضد توافق دارد، یا اگر هم مخالف توافق نباشد، شرایط بسیار سختی را مطرح می‌کند. اینکه ایران غنی‌سازی نداشته باشد و از بیرون وارد کند، اینکه موشک‌های بالستیک ایران کنار گذاشته شود و ایران کمکش به حوثی‌ها را قطع کند، مسائلی است که پیش از این هم افرادی مانند والتز مطرح می‌کردند. بنابراین، حالا رفتن آن فرد خیلی اثرگذار نیست، مگر اینکه در ادامه، دونالد ترامپ سمت مهم مشاور امنیت ملی را به کسی بدهد که متفاوت از دیدگاه‌های روبیو باشد، مثلا گمانه‌زنی می‌شد ویتکاف جایگزین شود البته هنوز هم این اتفاق نیفتاده است. اگر به چنین فردی با چنین ایده‌ها و دیدگاه‌هایی، چنین سمتی واگذار شود، می‌توان گفت که شاید مؤثر باشد، وگرنه رفتن یک جنگ‌طلب و آمدن یک جنگ‌طلب‌تر، تأثیری نخواهد داشت. 

موضوع انتقال اورانیوم غنی‌شده با خلوص بالا به روسیه هنوز تایید نشده است

این تحلیل‌گر مسائل بین‌الملل در پاسخ به این سوال که گفته شده ذخایر اورانیوم قرار بوده برای روسیه فرستاده شود، اما گویا پوتین نپذیرفته است، علت آن چیست، بیان کرد: اصلا چنین چیزی مطرح نبوده و کار به آن‌جا نرسیده است، رویترز یک موضوعی را بر اساس منابع آگاه نوشته است که اسم و رسم آن مشخص نیست. این منابع آگاه ایرانی که سندیت ندارد و اصلاً به آن مرحله نرسیده که بگویند پوتین قبول کرده یا قبول نکرده است. اخبار حداقل منابع رسمی این را نگفته‌اند. هنوز به آن مرحله نرسیده‌اند که ببینند اصلاً ایران قبول می‌کند خارج کند یا نه، یا اینکه روسیه قبول می‌کند یا نه. گمانه‌زنی‌هایی وجود دارد که من نمی‌دانم واقعاً منشأ آن از کجاست و نمی‌توانم آن را تأیید یا تکذیب کنم. این گزارش یک رسانه است.

آنچه ما به عنوان توافق می‌گوییم با آنچه آمریکایی‌ها به عنوان توافق می‌گویند، متفاوت است

کارشناس حوزه سیاست بین‌الملل با تاکید بر این موضوع که حتی با وجود به تعلیق در آمدن دور چهارم طرفین مصمم هستند که به توافق برسند، اظهار کرد: مشکل این است که آنچه ما به عنوان توافق می‌گوییم، با آنچه آمریکایی‌ها به عنوان توافق می‌گویند، متفاوت است. وگرنه هیچ‌کس مخالف توافق نیست و هیچ‌کس نمی‌آید بگوید من توافق نمی‌خواهم. آمریکایی‌ها می‌گویند توافق ما با این شرایط است و ایرانی‌ها می‌گویند توافق ما با این شرایط است. شرایط به هم نمی‌خورد. مخالفین هم در این زمینه وجود دارند؛ این مسأله مخالفت‌هایی هم در ایران دارد و هم در آمریکا، ولی در آمریکا مؤثرتر و قدرتمندتر است. آنچه می‌تواند مذاکرات توافق را به خطر بیندازد، مخالفت در درون ایران نیست، بلکه در درون ایالات متحده است. همان‌طور که مخالفت‌ها با برجام در داخل کشور ایران هیچ‌گاه منجر به خروج ایران از برجام نشد، با تمام مواضع تندی که اتخاذ شد و در مجلس گفته شد آتش می‌زنیم اما در نهایت جمهوری اسلامی از برجام خارج نشد، بلکه آمریکا آن کشوری بود که خارج شد. 

چالش‌ها در واشنگتن رقم می‌خورد نه در تهران

وی خاطرنشان کرد:  مخالفت با توافق در آمریکا جنبه عملی پیدا می‌کند، اما در کشور ما در حد حرف می‌ماند تا وقتی که نظام تصمیم بگیرد. ایران تصمیمش بر خروج از برجام نبود و همین الان جزیی از برجام است. تصمیم نظام رسیدن به توافق است و این علی‌رغم تمام حرف‌هایی است که در داخل کشور زده می‌شود، ولی آنچه می‌تواند چالش‌برانگیز باشد، اتفاقاتی است که در واشنگتن رقم می‌خورد، نه در تهران.  الان هم که می‌بینیم، حرف‌هایی که دارند می‌زنند و تهدیدهایی که دارند می‌کنند، به مراتب بیشتر از آن چیزی است که در ایران اتفاق می‌افتد. خط و نشان کشیدن‌هایی که ایران انجام می‌دهد، اصلاً قابل مقایسه با آن طرف نیست، زیرا طرف مقابل، آمریکایی‌ها، هم در داخل خودشان مشکل دارند و هم بعد از نتانیاهو با مشکلاتی مواجه هستند. اما اگر تصمیم بگیرند که بخواهند توافق کنند، توافق هیچ مشکلی خارجی ندارد و کشورهای خارجی روی ایران تأثیر نمی‌گذارند که ایران توافق نکند.