ابهام در توافق مسکو باعث تبادل آتش میان ارمنستان و آذربایجان شده است/ ایران آماده است برای استقرار صلح در روابط همسایگان خود اقدام کند

محسن پاک‌آئین در گفت‌وگو با ایلنا،‌ در خصوص تحولات اخیر و تبادل آتش رخ داده در مرز آذربایجان و ارمنستان و در پاسخ به این سوال که  تنش اخیر در روابط دو کشور همسایه چه تاثیراتی بر تحولات مرتبط با روابط دو جانبه با تهران خواهد داشت، گفت: یکی از دلایل اصلی درگیری‌های اخیر میان جمهوری آذربایجان و ارمنستان مبهم بودن بند ۹ موافقت‌نامه مسکو برای استقرار صلح در منطقه قره‌باغ است که نوامبر سال گذشته میان دو کشور و با میانجی‌گری ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه منعقد شد. در این موافقت‌نامه خیلی از مسائل از جمله موضوع حمل و نقل و چگونگی استفاده از دالان‌ها مخصوصا دالانی که منطقه مرکزی آذربایجان را به نخجوان متصل می‌کند، مبهم است و مشخص نیست چه کشورهایی باید از این دالان استفاده کنند و تحت حاکمیت چه کشوری است و نقش نیروهای حافظ صلح روسیه در این زمینه چیست. 

وی افزود: این ابهامات باعث شده که هر دو کشور آذربایجان و ارمنستان توافق مسکو را به هر نحوی به سود خود تفسیر کنند و تا زمانی که این توافق‌نامه اصلاح نشود و طرفین مجدد برای حل اختلافات پای میز مذاکره ننشینند و به خصوص راجع به اجرایی کردن بند ۹ و بندهای مبهم دیگر به جمع بندی نرسند، این مسائل وجود دارد. البته درگیری‌های این مدت اخیر، درگیری‌های فراگیر و طولانی مدت نبوده و علت اصلی آن این است که دو ایست بازرسی در شهر کلبجر که امروز در خاک جمهوری آذربایجان قرار دارد و پیش از این در اختیار ارمنستان بود، از سوی نیروهای آذربایجان به تصرف درآمده و اعمال حاکمیت کردند و ارمنستان این را نپذیرفته و اعلام کرده که این دو ایست بازرسی در منطقه ارمنستان قرار دارد و در نتیجه درگیری بین دو کشور رخ داده است که تعدادی هم کشته و زخمی داشته است و فعلا هم طرفین با میانجی‌گری روسیه در حالت آتش بس هستند. 

وی ادامه داد: جمهوری آذربایجان معتقد است که مبنای حل و فصل مرزی باید از بعد از ۱۹۲۱ باشد که اتحاد جماهیر شوروی قره باغ را در اختیار آذربایجان قرار داد و این امروز در کلیه نقشه‌ها ثبت شده است اما ارمنستان معتقد است که اختلافات مرزی باید باید با توافقات قبل از ۱۹۲۰ انجام شود که در این توافقات این مناطق ارمنی‌نشین بودند. 

سفیر پیشین کشورمان در آذربایجان همچنین در پاسخ به این سوال که آیا تهران می‌تواند در جریان جاری، نقشی که در زمان توافق مسکو از دست داده بود را در جهت نقش آقرینی و ایجاد ثبات در مرزهای شمالی بازیابی کند،‌ گفت: اینکه ایران در این مقطع چه اقداماتی را می‌تواند انجام دهد پاسخ این است که تهران به دنبال امنیت و ثبات در منطقه است و همانطور که سخنگوی وزارت امور خارجه هم اعلام کرد این آمادگی را دارد که اگر بتواند در جهت ایجاد صلح بین دو کشور ارمنستان و آذربایجان اقداماتی را انجام دهد. اختلافات مرزی بین کشورهای همسایه وجود دارد و لازم است فرماندهان مرزی موضوعات را براساس قوانین بین‌المللی حل و فصل کنند. توصیه ما هم به همسایگان شمالی این است که تلاش کنند تا اختلافات را از طریق مصالحه و گفت‌وگو حل کنند.