مرتضی مکی در گفت‌وگو با ایلنا:
نباید به دنبال ایجاد شک و تردید در اجرای تعهدات باشیم/ از فرصت ایجاد شده استفاده کنیم/ اولین گام احیای برجام، تغییر روابط ایران با کشورهای منطقه خواهد بود
تحلیلگر ارشد مسائل ژئوپلتیک به تحلیل شرایط برجام میان اعضای آن و همچنین تضمین اجرای احیای دوباره این تواقفنامه پرداخت و تاکید کرد که هیچ تضمینی نیست اما از فرصت بزرگی که پیش آمده باید استفاده کرد.
مرتضی مکی تحلیلگر ارشد مسائل سیاست خارجی در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا، درباره فضای موجود در مذاکرات وین و سرانجام برجام اظهار داشت: در شروع هر دور از مذاکرات نمایندگان تیم مذاکره‌کننده سعی می‌کردند با امیدواری و خوش‌بینی نسبت به روند مذاکرات ابراز نظر کند. در عین حال ایران و ایالات متحده ضمن ابراز خوش‌بینی خواسته‌های حداکثری خودشان را نیز مطرح می‌کردند؛ شاهد اظهارنظرهای آنتونی بلینکن وزیر امور خارجه آمریکا بودیم درباره اینکه ایران باید اراده جدی‌تری را در پایبندی به تعهدات خودش نشان دهد که واکنش آقای ظریف را در پی داشت که تاکید داشت این آمریکا بوده که از برجام خارج شده و آنها باید به برجام بازگردند و تعهدات خودشان را اجرایی کنند؛ در عین طرح اینگونه اظهارنظرها طرفین تاکید می‌کردند که به مذاکرات خوشبین هستند و با امیدواری سر میز مذاکرات باز می‌گردند و شروع مذاکرات دور پنجم گویای همین مسئله است.
وی با بیان اینکه در طول مذاکرات با دشواری‌ها و پیچیدگی‌هایی مواجه هستیم، گفت: خطوط قرمزی وجود دارد که آمریکایی‌ها و جمهوری اسلامی ایران به راحتی حاضر به عقب‌نشینی از مواضع خودشان نیستند. یکی از این مسائل هسته سخت تحریم‌ها است که دونالد ترامپ علیه جمهوری اسلامی ایران اعمال کرده است و و جمهوری اسلامی تاکید دارد که این تحریم‌ها باید لغو شود. بخش زیادی از این تحریم‌ها نهادهای حقوقی و شخصیت‌ها هستند. برخی از تحریم‌ها می‌توانند بعد از اجرای کامل برجام بر ایران تحمیل شوند، به همین دلیل ما مواضع مقتدرانه‌ای را از آقای عراقچی داشتیم.
این تحلیلگر ارشد مسائل سیاست خارجی افزود: اما با همین شرایط اراده جدی در ایران و آمریکا برای ادامه مذاکرات و احیای برجام وجود دارند و با اقداماتی که به دنبال آن هستند و اجرای توافقنامه برجام، امیدواریم بتوانند به اهداف حداقلی خودشان دست پیدا کنند.
وی درباره اجرای برجام پلاس در قالب مذاکرات منطقه‌ای تاکید کرد: بدیهی است که نمی‌توانیم تاثیر احیای توافقنامه برجام را بر دیگر موضوع‌ها نادیده بگیریم؛ اگر توافقنامه برجام احیا شود، اولین گام آن می‌تواند تغییر روابط ایران با کشورهای منطقه باشد. با توجه به رویکردهایی که دولت بایدن نسبت به کشورهای منطقه دارد و می‌کوشد که متحد استراتژیک دو کشور موثر منطقه در چارچوب سیاست خارجی آمریکا باشد؛ به همین دلیل نیز شاهد انتقاد بایدن به نتانیاهو و شاهد تغییر رفتار دولت آمریکا نسبت به بن سلمان هستیم.
به گفته مکی قاعدتا اگر برجام احیا شود، در روند تحولات منطقه بی‌تاثیر نخواهد بود، اولین تاثیر این مساله هم در روابط ایران و عربستان و به نوعی مدیریت تنش در یمن می‌تواند باشد؛ همچنین توافقنامه برجام در بحران سوریه نیز قطعاً تاثیر خواهد داشت؛ مواضع سید حسن نصرالله دبیرکل نیروهای حزب الله را در نظر بگیرید. قطعاً توافقنامه برجام روی تحولات منطقه اثر خودش را خواهد گذاشت و آمریکا و دیگر کشورهای منطقه به این نکته آگاه هستند.
این تحلیلگر مسائل ژئوپلتیک درباره پایبندی طرف‌های برجام به تعهداتشان، تاکید کرد: در عالم سیاست هیچ تضمینی وجود ندارد؛ آن هم در عرصه نظام بین‌الملل و در کشورهایی که تحولات داخلی آنها را در چند ماه آینده نمی‌توان پیش‌بینی کرد. در عرصه نظام بین‌الملل نباید به دنبال تضمین‌های صد درصدی بود بلکه باید به دنبال استفاده حداکثری از فرصت‌ها بود. این استفاده از فرصت‌ها می‌تواند به دولت‌ها در مدیریت تحولات داخلی و منطقه‌ای کمک کند.
وی ادامه داد: احیای توافقنامه برجام یک فرصت بزرگ برای جمهوری اسلامی ایران است؛ همچنین برای کشورهای دیگر نیز یک فرصت است؛ ممکن است بگویند که یک فردی مثل ترامپ از این توافقنامه خارج می‌شود؛ درست است و امکان دارد اتفاق بیفتد اما سه یا چهار سال زمان وجود دارد و تحولات غیرقابل پیش‌بینی اتفاق خواهد افتاد و در نهایت باید از این فرصت‌ها استفاده کرد.
این کارشناس مسائل آمریکا بیان کرد: نباید به دنبال ایجاد شک و تردید باشیم که کشورهای عضو برجام به تعهدات خودشان عمل می‌کنند یا نمی‌کنند؛ قطعاً اراده دولت‌ها بر احیای برجام است و آنها منافعی را در برجام دارند که ممکن است همسو با منافع ایران نباشد اما برای جمهوری اسلامی ایران نیز یک فرصتی فراهم شده که باید از آن استفاده کند.
وی تصریح کرد: توافقی که دولت بایدن به دنبال احیای آن است قطعاً با توجه به منافع میان‌مدت و بلندمدت ایالات متحده در خاورمیانه است و توافقی که به این سختی به دست آمده، از آن خارج شده و دوباره تلاش می‌کنند آن را احیا کنند را کاری نخواهند کرد که به راحتی از دست برود.
