ترجمه دعای بیستم صحیفه سجادیه
دعاى مکارم الاخلاق در این دعا از خداى متعال حضرت طلب اخلاق ستوده و اوصاف پسندیده کرده دورى از اخلاق ذمیمه و صفات رذیله که سعادت انسان به حقیقت از آن حاصل آید تقاضا مى نماید و نخست به تحیت حضرت رسول اکرم و آلش پرداخته که فرد کامل انسان و رب النوع اخلاق فاضله اند که فرمود صلى الله علیه و آله «بعثت لا تمم مکارم الاخلاق» من از جانب خدا براى تتمیم و تکمیل اخلاق انسانى فرستاده شده‌ام لذا در مبدا مقاله درس اخلاق در ضمن راز و نیاز با خدا با تحیت و درود پیغمبر اکرم و آل پاکش شروع نموده و عرض مى‌کند:
̶ پروردگارا درود فرست بر محمد و آل پاکش و مقام ایمان مرا به حد اکمل ایمان برسان و مقام یقینم را برترین مقامات یقین قرار ده (که از مقام علم الیقین به مقام حق الیقین که کامل ترین مقام یقین است برسم) و عملم را نیکوترین اعمال مقرر فرم
̶ و به لطف و کرمت نیت (خیرم) را وافر و مقام یقینم را صحیح (و ثابت و کامل) بدار و به قدرت کامله ى خویش هر عمل فاسد از من سر زده اصلاح فرما.
̶ پروردگارا درود فرست بر محمد و آل او و تو امورى که اهتمام به آنها مرا (به دنیا) مشغول مى سازد کفایت فرما و در مقابل مرا به کارى که فرداى قیامت از من درخواست مى کنى مشغول دار و در ایام عمرم فراغتى بخش تا به کارى که براى آنم آفریده اى پردازم و مرا از خلق بى نیاز گردان و رزق وسیع عطا فرما و مرا عزت بخش و به فکر (و اندیشه بى نتیجه) و به مرض تکبر و خودپسندى مبتلا مگردان و به عبادت خالص خود مشغول دارم و عبادتم را به عجب و غرور باطل مساز و به دستم کارهاى خیر براى مردم جارى ساز و آن کار خیر را (به واسطه منت ضایع و نابود مگردان) و مرا عالیترین اخلاق کرامت فرما و از فخر و مباهات نیز محفوظم دار
̶ پروردگارا درود فرست بر محمد و آل او و بهر درجه که مرا نزد خلق رفعت و بلندى عطا مى کنى به همان درجه مرا در نظر خودم پست و ذلیل گردان (تا مایه ى غرور و تکبر من نشود) و به هر عزت که در ظاهر به من عطا فرمودى همانقدر ذلت و حقارت به باطن ذاتم کرامت فرما (که خود بین و مغرور به عزت ظاهرى نگردم)
̶ پروردگارا درود فرست بر محمد و آل او و مرا به هدایت شایسته اى بهره مند ساز که هرگز به هیچ چیز مبدل نسازم و به طریقه حق و حقیقتى رهبرى کن که ابدا از آن طریقه تخطى و لغزش نکنم و نیت خیر با رشد (و یقین کاملم) عطا کن که در آن هرگز شک راه ندهم و مرا عمر طویل ده مادامى که عمرم در راه طاعتت صرف شود پس هرگاه عمرم چراگاه شیطان گردد آن زمانم قبض روح کن پیش از آنکه خشم تو بر من سبقت گیرد و غضبت حتم گردد
̶ پروردگارا بر من هیچ صفت ناپسند باقى مگذار جز آنکه اصلاح فرمائى و هیچ عیب و نقص که مستوجب سرزنش و ملامت شوم مگذار مگر آنکه نیکو سازى و کامل گردانى و هیچ صفت و خصلت ناقص و ناتمام در من نماند جز آنکه به حد تمام و کمال رسانى.
̶ پروردگارا درود فرست بر محمد و آل او و عداوت دشمنان را با من به مهر و محبت و حسد ستمکاران را به لطف و مودت مبدل ساز و بدگمانى صالحان را در حق من به حسن ظن و اطمینان خاطر بدل فرما دشمنى نزدیکان را با من به دوستى و عاق و آزار ارحام را به نیکى و احسان بدل گردان و خذلان و بى اعتنائى خویشانم را بدل به نصرت و یاورى فرما و حجت ظاهرى اهل مکر و مدار را با من به محبت حقیقى مبدل ساز و رد و انکار معاشرانم را با من به حسن رفتار و تلخى هر کس از ظالمان را به شیرینى امن و امان مبدل گردان.
̶ پروردگارا درود فرست بر محمد و آل او و هر که در حقم ظلم و ستم کرد مرا بر او دست قدرت و نیروى انتقام عطا فرما و زبان مرا با خصم من گویا (و ناطقه مرا قوى) گردان و هر که با من عناد و لجاج کند مرا بر او فیروز گردان و هر که با من مکر و خدعه کند تو مکرى که بر او غالب شوم به من عطا فرما و هر که با من به قهر و غلبه برخیزد مرا بر او قدرت بخش و بر آنکه عیب جوئى و نکوهش کند مرا بر ابطال کلامش قادر ساز و از تهدید و توعید مردمم سلامت بدار و مرا به اطاعت و پیروى کسى که به راه سداد و صلاحم خواند و طریق هدایتم بنمود موفق ساز.
̶ پروردگارا درود فرست بر محمد و آل او و مرا تایید کن که با هر کس با من غش و خیانت کند در عوض با او مهربانى و راستى کنم و هر کس از من دورى کند به نیکوئى تلافى کنم و به هر کس که مرا محروم (از احسان) کند بذل و عطا کنم و با هر کس از من قطع پیوند (و ترک دوستى) کند در مقابل با او بپیوندم و به محبت پردازم و هر کس مرا غیبت و بدگوئى کند در مقابل به ذکر خیرش یاد کنم و توفیقم عطا کن که در مقابل نیکوئى (خلق و خالق) سپاسگزارى و از بدى خلق چشم پوشى کنم.
̶ پروردگارا درود فرست بر محمد و آل او و مرا به زیب و زیور صالحان بیاراى و به جامه ى زینت اهل تقوى به پوشان که بساط عدل و داد را بگسترانم و خشم خود را فرونشانم و آتش فتنه را خاموش سازم و تفرقه امت را جمع و اختلاف بین مسلمین را اصلاح گردانم و نیکوکارى را فاش و اعمال زشت خلق را مستور سازم و با خلق خوشرفتار و آسان گیر و متواضع و خوش سیرت و بى تکبر و نیکو خلق باشم و به هر فضل و کمال سبقت گیرم زیادى مال دنیا را به مستحقان ایثار و اعطا کنم و اعطاء به غیر مستحق و ملامت و سرزنش مردم نکنم و سخن به حق و حقیقت گویم هر چند سخت و مشکل باشد و مردم کمتر پذیرند و عمل خیرم را هر چند در قول و فعلم بسیار باشد اندک و ناچیز در نظر شمارم و باز این اوصاف مرا تکمیل فرما به دوام طاعت خود و ملازمت با جماعت مسلمین و دورى از اهل بدعت و اهل آراء مخترع (یعنى مدعیان باطل و دین تراشان جاهل).
̶ پروردگارا درود فرست بر محمد و آل او و وسیعترین رزق خود را بر من مقرر بدار هنگامى که پیرى به من روى آرد و قویترین نیرو به من عطا فرما هنگامى که به رنج و زحمت در افتم و مرا به کسالت و مسامحه در عبادتت مبتلا مگردان و نیز به نابینائى (و گمراهى) از طریق خود و به تعرض بر خلاف دوستى خود مبتلا مساز هرگز مرا با آنانکه از درگاه تو دور شدند معاشر مساز و از آنانکه به درگاهت روى آوردند دور مگردان.
̶ پروردگارا بر من مقرر فرما که هنگام ضرورت و بیچارگى تنها به تو متوجه شوم و وقت حاجت و نیازمندى از تو حاجت خواهم و هنگام فقر و پریشانى به درگاه تو تضرع و زارى کنم و مرا هنگام اضطرار به اعانت خواستن از غیر ذات اقدس خود امتحان مکن و به خضوع و ذلت سئوال از درگاه غیر خود وقت فقر و درماندگى مبتلا مگردان و هنگام ترس و هراس نزد غیر خود زار و نالان مساز که اینها مرا مستوجب خذلان و قهر و اعراض تو و منع از لطف و احسانت خواهد ساخت اى مهربانترین مهربانان عالم.
̶ پروردگارا آنچه را که شیطان به قلب من القا مى کند که تمناها و پندارهاى باطل و حسد بر خلق است تو بدل گردان به تذکر عظمت و تفکر در قدرت خود و فکر و تدبیر محو دشمنان خویش و آنچه که خواهد بر زبانم جارى شود از فحش و لغو و بدگوئى و ریختن آبروى مردم و یا شهادت دادن باطل و غیبت از مومنى غایب یا بدگوئى به مومنى حاضر یا مانند اینگونه آفات و معاصى زبان همه را تو بدل گردان به ذکر و حمد و ثناى خود و استغراق در ستایش حضرتت و اقبال کامل بر مجد و عظمت و شکر و سپاس نعمتت و اعتراف به احسان و شماره ى نعم بى پایانت.
̶ پروردگارا درود فرست بر محمد و آل او و از تو درخواست مى کنم که به من هرگز از خلق ظلم و ستمى نرسد در صورتى که تو قادرى که مرا از ظلم
̶ نگهدارى و ابدا به راه گمراهى نروم با آنکه تو توانائى که مرا هدایت فرمائى و هرگز محتاج به خلق نشوم با وجود آنکه وسعت و برکت از جانب تست و هرگز طغیان نکنم با آنکه همه دارائى من از تست
̶ اى خداى من به سوى مغفرت و آمرزش تو وارد شدم و به درگاه عفوت عزم کردم و به در کرم و گذشت و بخشش تو مشتاقانه شتافتم و به فضل و کرم (نامنتهاى) تو وثوق و اطمینان یافتم و با من چیزى که مستوجب آمرزش تو شوم نیست و در اعمالم کارى که به آن مستحق بخشایش تو گردم وجود ندارد و براى نجات من بعد از آنکه بر بدکارى نفس خود حکم قطعى کردم (و به زشتى اعمالم اعتراف نمودم) ابدا مرا دست آویزى جز فضل و رحمت (نامنتهاى) تو نخواهد بود پس پروردگارا درود فرست بر محمد و آل او و در حق من کرم و تفضل فرم
̶ اى خداى من و زبانم را به هدایت گویا ساز و تعلیم خدا ترسى و تقوى مرا الهام کن و به آن عملى که نیکو و پاکیزه تر است موفق بدار و به کارى که رضا و خشنودى تو در آن بیشتر است برگمار.
̶ پروردگارا مرا به نیکوترین راه که عدل و نیکوئى و راستى است ببر و در مرگ و زندگانى بر آئین خود (که دین اسلام و توحید است) بدار.
̶ خدایا درود فرست بر محمد و آل او و مرا به خلق اقتصاد و میانه روى بهره مند ساز و از اهل صواب و صلاح و از راهنمایان طریق رشد و هدایت و از بندگان شایسته خود قرار ده و در روز قیامت و معاد فوز و سعادت نصیبم فرما و در فراخ راه (دین حق و شرع اسلام از فریب شیطان) سلامت بدار
̶ پروردگارا براى آنکه نفسم همه کارش خالص براى تو شود آنچه از صفات و اعمال نفس ناشایسته است محو ساز و آنچه که شایسته است باقى گذار تا همیشه با خلوص و اشتیاق به راه رضاى تو شتابم) که نفس اماره مرا تا تو نگه ندارى و محافظتش نکنى هالک (و باطل الذات) است
̶ پروردگارا تو ساز و برگ و مایه نشاط منى هرگاه محزون باشم و پناه تو جایگاه آسایش من است هنگامى که از هر در محروم شوم استغاثه زاریم به درگاه تست وقتى که کار من سخت شود که اى خدا هر چه از من فوت و فاسد و نابود شود نزد تو عوض آن و شایسته و نیکویش خواهد بود و در هر چه تو دگرگون کنى تغییرى از روى حکمت است پس اى خدا پیش از آنکه گمراه شوم ارشادم به راه حق فرما و مرا به لطف و کرم از مونه ى تحکم و مشقت بندگان کفایت فرما و از هول روز معاد (و سختى قیامت) ایمنى بخش و به ارشاد نیکو در حقم عطوفت و مهربانى فرما.
̶ پروردگارا درود فرست بر محمد و آل او و به لطف و عنایتت از من دفاع فرما و به من نعمت قوت و قوت بخش و به کرمت مرا شایسته و صالح گردان و امراض (جسم و جانم) را به توجه کاملت دوا و شفا عنایت کن و در مقام بلند در سایه رحمتت بدار و لباس رضا و خشنودیت در من بپوشان و هنگامى که امور (عالم در ضلالت و هدایت بهم) مشتبه شود مرا به نیکوترین طریق هدایت موفق بساز و چون اعمال به هم متشابه گردد به پاک و پاکیزه ترین عملم توفیق ده و چون ملل عالم با هم به تناقض و اختلاف برخیزند مرا بر آنچه بهترین رضاى تست موفق گردان (و از آراء متخالف به راه حق هدایت فرما).
̶ پروردگارا درود فرست بر محمد و آل او و بر سر من تاج کفایت و لیاقت بنه و به حسن دوستى خود نام دارم گردان و طریق صدق و هدایت به بخش و مرا به وسعت و ثروت مفتون نگردان (و امتحان سخت مکن) و به کرمت مرا زندگانى خوش عطا فرما و به رنج و تعب شدید در زندگى میفکن و دعاء (و عرض حاجاتم) را رد مکن که اى خدا من بر تو ضدى قائل نشدم و با تو شریک و مانندى قرار ندادم (و همیشه به توحید و یگانگى تو معتقد بودم).
̶ پروردگارا درود فرست بر محمد و آل او و مرا از اسراف مال بازدار و روزیم را از تلف (و تبذیر) محفوظ گردان و دارائیم را به برکت وافر ساز و در آنچه انفاق و احسان به خلق مى کنم به راه حق و صواب هدایت فرما.
̶ پروردگارا درود فرست بر محمد و آل او و مرا بدون مشقت و زحمت اکتساب و از آنجا که گمان نمى برم روزى عطا فرما تا به اشتغال به کسب روزى از راه عبادتت باز نمانم و با رنج و تعبهاى طلب رزق را به دوش نکشم.
̶ پروردگارا پس تو به قدرت کامله خود آنچه را من به کوشش و طلب مى خواهم به من (بدون رنج طلب) عطا فرما و از آنچه ترس و بیم دارم مرا به عزت خود پناه ده (و از آن امر مخوف حفظ کن)
̶ پروردگارا درود فرست بر محمد و آل او و آبروى مرا به واسطه وسعت دارائى (با سخاوت) محفوظ دار و جاه و مقامم را به واسطه ى تنگدستى خوار و مبتذل مساز تا در اثر تهى دستى از خلق که روزى خوار تواند طلب روزى کنم و از مردم شریر تقاضاى عطا کنم تا مبتلا شوم به ستایش آنکه به من چیزى عطا کرده و به مذمت (و تکذیب) آنکه مرا منع از عطا نموده در صورتى که توئى نه آنها صاحب اختیار و مالک عطا و منع.
̶ پروردگارا درود فرست بر محمد و آل او و مرا صحت و سلامت در راه عبادتت نصیب فرما و فراغت و آسایش در عین زهد (و بى علاقه بودن به دنیا) و علمى که به عمل مقرون باشد عطا کن و ورع و پارسائى در عین تجمل و نیکوئى.
̶ پروردگارا خاتمه عمر مرا به عفو و بخششت مقرر فرما و امیدى (بى حد) که به رحمت (نامنتهاى) تو دارم محقق ساز (و مرا به آن امید نائل گردان) و راه وصولم به مقام رضا و خوشنودى خود سهل و آسان گردان و در همه احوال عمل مرا نیکو و شایسته ساز.
̶ پروردگارا درود فرست بر محمد و آل او و در اوقات غفلت مرا به یاد خود آگاه و متذکر فرما و به راه طاعت خود هنگام مهلت عمر موفق بدار و به راه محبت و دوستى خود را هم آسان ساز تا به محبتت خیر دنیا و آخرتم را به حد کمال رسانى.
̶ پروردگارا رحمت و درود فرست بر محمد و آل او مانند بهترین درود و رحمتى که به خلق پیش از او فرستاده اى از اول تا آخر آنها و نیز آنچه رحمت به خلق بعد از او (تا قیامت) خواهى فرمود و ما را هم در دنیا حسنه و سعادت بخش و در آخرت حسنه و جنت ابد عطا فرما و به رحمت نامنتهایت ما را از آتش قهر و عذابت نگاهدار.
