رمضان‌زاده:
مناظرات ساختار بسیار معیوبی دارد/ انتخابات به خوبی پیش می‌رود
عبدالله رمضان زاده، سخنگوی دولت اصلاحات که پیش از این نیز عنوان کرده بود روحانی در انتخابات ۹۶ رقیبی ندارد، به شفقنا می‌گوید که انشاالله آقای روحانی با رأیی بالاتر از دوره‌ی پیش خود انتخاب می‌شود.
او در مواجهه با گسترده شدن پیروزی پوپولیست‌ها در انتخابات برگزار شده در جهان، اظهار می‌کند که نگرانی چندانی بابت پیروزی پوپولیست‌ها در انتخابات امسال ایران ندارد و اتفاقاً هر چه فضا از طرف برخی کاندیداها پوپولیستی‌تر می‌شود، اطمینانش به شکست آنها نیز افزایش می‌یابد.
گفت‌وگوی شفقنا با دکتر رمضان زاده را بخوانید:
*در جوامع چه اتفاقی افتاده است که امروز، اخلاق در انتخابات به عنوان آخرین عنصر قرار می‌گیرد و هر چه شعارها پوپولیستی‌تر و عوامانه‌تر باشد، طرفداران بیشتری پیدا می‌کند؟ در نگاهی به انتخابات اخیر در سراسر جهان می‌بینیم کسانی که روش‌های پوپولیستی‌تری داشته‌اند، توانسته‌اند موفقیت بیشتری داشته باشند؛ اخلاق جوامع، تغییر کرده است یا این موضوع به پارامترهای دیگری باز می‌گردد؟
رمضان‌زاده: نکته‌ای که از نظر سیاسی به نظر من می‌رسد، این موضوع است که پیروزی پوپولست‌ها در غیاب اکثریت خاموش اتفاق می‌افتد. در هر جایی که تعداد بسیاری از مردم از حضور در انتخابات و مشارکت در رأی‌گیری‌ها خودداری می‌کنند، پوپولیست‌ها می‌توانند بخشی از جامعه را به دنبال خود بسیج کنند. نخبگانی که غایب هستند، زمینه‌ساز پیروزی عوام‌فریب‌ها می‌شوند. اگر نخبگان تلاش کنند و حضور خود را در صحنه‌های سیاسی و مشارکت‌جویانه تثبیت کنند، مانع از پیروزی پوپولیست‌ها می‌شود.
*این فضایی که در جهان شاهدیم چقدر ممکن انتخابات ایران را متأثر می‌کند؟
رمضان‌زاده: در ایران با توجه به تجربه‌ی اخیر که چندان هم از حافظه‌ی مردم پاک نشده است و طی دو دولت نهم و دهم اتفاق افتاد، من بعید می‌دانم که دوباره چنین اتفاقی تکرار شود. حافظه‌ی مردم نشان می‌دهد که چه بلایی به سر مردم آمد وقتی به کسی اعتماد کردند که قول وعده‌های کوتاه‌مدت برای کارهای بزرگ را داد بنابراین من چندان نگران پیروزی پوپولیست‌ها در انتخابات امسال ایران نیستم و اتفاقاً هر چه فضا از طرف برخی کاندیداها پوپولیستی‌تر می‌شود، اطمینان من به شکست آنها نیز افزایش می‌یابد.
*طبق آمار موجود حدود ۴۰ درصد از مردم ایران، آرای خاکستری را شکل می‌دهند یعنی به هر دلیلی بخش بزرگی از جامعه‌ی ما هنوز نتوانسته‌اند به نتیجه برسند که اصلاً می‌خواهند در انتخابات مشارکت کنند یا خیر! این به ناامیدی مردم برمی‌گردد و امیدی به حاصل رأی خود ندارند یا این‌که ساختار انتخابات ما مشکل دارد که آرای خاکستری ما تا این اندازه بالاست؟
رمضان‌زاده: واقعیت این است که مردم مشکلات را در زندگی خود می‌بینند و انتظار دارند مشکلاتشان زود حل شود و می‌بینند بخشی از این مشکلات حل نشده است بنابراین فکر می‌کنند رأی آنها تأثیری در بهبود وضعیت زندگی‌شان ندارد. باید تبیین شود که حل برخی مشکلات سخت و زمان‌بر است، اگر این اتفاق رخ دهد، شاهد میزان مشارکت بالاتری خواهیم بود. البته اگر حدود شصت درصد هم در انتخابات شرکت کنند، از نُرم متوسط جهان بالاتر خواهد بود.
*موضوعی که در ساختار انتخابات می‌توان به آن اشاره کرد، این است که زمان تبلیغات برای کاندیداها خیلی کوتاه است و همین باعث می‌شود معمولاً انتخابات ایران تحت تأثیر هیجاناتی سیاسی قرار بگیرد و یک دفعه همان آرای خاکستری تصمیم بگیرند؛ آیا این اتفاقی که می‌افتد، طبیعی است؟
رمضان‌زاده: این یکی از مشکلات جدی در انتخابات ماست که مدت تبلیغات و شناخت از برنامه‌های کاندیداها کوتاه است و حتماً باید برای دوره‌های بعدی فکری برای آن صورت بگیرد. در این دوره که طبیعتاً کاری نمی‌توان کرد اما اگر امکان این فراهم شود که مردم با برنامه‌های کاندیداها در طول دوران طولانی‌تری با برنامه‌های کاندیداها آشنا شوند، قطعاً نتایج بیشتر به نفع جامعه خواهد بود.
*آیا مسئولان فکری به این ماجرا کرده‌اند که در انتخابات بعدی شاهد طولانی‌تر شدن زمان تبلیغات برای کاندیداها باشیم؟
رمضان‌زاده: در دوره‌ای که فضا تا حدی امنیتی‌تر شده بود، امکان تلاش در این زمینه کمتر بود. ما امیدواریم با انتخاب مجدد آقای روحانی بازتر شدن فضا این زمینه‌ها هم فراهم شود که کاری در مورد بهبود ساختار انتخابات انجام شود.
*در شرایطی هستیم که برخی کاندیداها تلاش می‌کنند با تأکید بر مطالبی که استناد کافی هم ندارد، کاندیداهای دیگر را به انواع و اقسام مسایل متهم کنند به گونه‌ای که فرصت دفاع هم ندارند. این مسایل چقدر می‌تواند در آرای مردم تأثیر بگذارد و مردم چگونه می‌توانند تشخیص دهند که کدام درست است؟
رمضان‌زاده: زمینه‌ی اطلاع‌یابی در فضای مجازی به اندازه‌ی کافی فراهم شده است و مردم می‌توانند از آن استفاده کنند و نباید نگران این اتهام‌زنی‌ها بود. اگرچه بی‌اخلاقی و ضد اخلاق است اما نباید نگران تأثیرگذاری جدی آن باشیم. ممکن است یکی دو روز، هیجانی تأثیرگذار باشد اما بعد از آن نتایج خود را نشان می‌دهد.
*موضوع دیگری که وجود دارد، آن است که به طور مثال در انتخابات آمریکا دیده می شد که بر فرض آقای ترامپ، ادعایی علیه یکی از کاندیداها مطرح می‌کرد اما آن کاندیدا به سرعت به دفاع یا حمله نمی‌پرداخت و مجری مسوول بررسی و پی‌گیری به موضوع می‌شد. چه اشکالاتی به ساختار مناظرات ما وارد است و مجری چقدر می‌تواند فعالانه‌تر وارد ماجرا شود؟
رمضان‌زاده: مناظراتی که امسال شاهد آن بودیم، ساختار بسیار معیوبی دارد و هیچ چارچوب مشخصی ندارد؛ هر کسی هر حرفی خواست، زد و کسی هم جواب نگرفت و کسی هم پی‌گیری نکرد به این دلیل که بیش از آن‌که یک مناظره باشد شبیه یک مسابقه جوانان بود که عده‌ای مناظرهی تلویزیونی برگزار می‌کردند. به نظر من حداقل ساختار مناظره می‌تواند مناظره‌های دو نفری رو در رو و در موضوع مشخص و با مجری‌گری فرد صاحب‌فکر و توانمندی که بتواند طرفین را در موضوع نگاه دارد، می‌تواند بهترین شکل مناظره در حال حاضر باشد. حتی وضعیت دو مناظرهی آتی را نیز می‌توان با تبدیل به مناظره‌های دو نفره بهبود بخشید.
*ما در جامعه‌ای زندگی می‌کنیم که مدعی اخلاق و پیروی از اسلام است، اما در سطح افرادی که خود را در حد اداره‌ی مملکت می‌بینند و قرار است با همدیگر مناظره کنند، بعضاً می‌بینیم که آن مناظره‌ها از حالت اخلاقی خارج می‌شود. به گفته‌ی امام علی(ع) مردم به حاکمانشان شبیه‌ترند تا پدرانشان؛ بر این اساس بحث بداخلاقی‌های مشاهده شده در سطح مناظرات چقدر می‌تواند در افزایش بداخلاقی در جامعه موثر باشد؟
رمضان‌زاده: به نظر می‌رسد بین شش کاندیدای موجود، فقط یک نفر از دایره‌ی اخلاق خارج شد و شروع به اتهام‌زنی و دروغ‌پراکنی کرد. باید بقیه را نُرم جامعه محسوب کرد و نه آن یک نفر. آن یک نفر خود بخود چون احساس شکست می‌کند به هر وسیله‌ای دست پیدا کند، برای مقابله عمل می‌کند بنابراین نباید نگران این بود و نباید آن را به اخلاق جامعه تعمیم داد. فقط یک نفر از شش نفر نشانه نرم جامعه نیست بلکه در حال رفتار ضدهنجار جامعه است.
*فکر می کنید در بحث انتخابات، اوضاع چطور پیش رود؟
رمضان‌زاده: فکر می‌کنم انتخابات با آرامش و به خوبی پیش می‌رود و امکان رقابت برای همه فراهم شده است. انتخابات خوبی در پیش خواهیم داشت. از سوی دیگر این طبیعی است که وضعیت آقای روحانی از همه مناسب‌تر است و من تصور می‌کنم انشاالله آقای روحانی با رأیی بالاتر از دوره‌ی پیش خود انتخاب می‌شود.
