کشف شواهد جدید از تمدن پیش از تاریخ در تپه موسیان

حبیب‌الله محمودیان اظهار کرد: مهم‌ترین سایت مورد مطالعه هیئت‌های خارجی تپه بزرگ موسیان است. این تپه باستانی با ابعاد ۵۳۵ در ۳۲۰ متر مساحت و با ارتفاع ۵/۱۷ متر از سطح زمین­‌های اطراف در ۳ کیلومتری شمال غرب شهر موسیان قرار گرفته است.

وی خاطرنشان کرد: این محوطه بر اساس برنامه گسترش کاوش‌های فرانسویان در سراسر ایران برای نخستین بار توسط «گوتیر و لامپر» از اعضای هیئت دمرگان در سال ۱۹۰۲م شناسایی شد و کار کاوش و گمانه‌زنی آن در ژانویه ۱۹۰۳ م تا مارس همان سال انجام شد.

این باستان‌شناس با بیان اینکه علاوه بر تپه موسیان، محوطه‌های دیگری در موسیان شناسایی شده خاطرنشان کرد: کاوش‌ها بر روی محوطه موسیان در پنج ترانشه مختلف به نام اختصاری A تا E صورت گرفت و اطلاعات ارزشمندی از دوران نوسنگی منطقه، معماری و پیکرک، ادوات مفرغی و سفال­‌های آغاز شهرنشینی به دست آمد.

محمودیان گفت: این یافته‌ها نشان می‌دهد تپه موسیان دست‌کم در دوران استقرارهای اولیه، یکی از مهم‌ترین محوطه‌های مرکزی در دشت دهلران با تعداد زیادی محوطه اقماری در کنار آن است.

وی افزود: سفال‌های به دست آمده از تپه موسیان به صورت سفال­‌های نخودی با نقش‌مایه‌های گوناگون هندسی، گیاهی، حیوانی، انسانی است که به صورت نقش‌های سیاه و گاهی قهوه‌ای بر روی سفال‌ها ایجاد شده‌اند.

نمونه سفال‌ها

این دانش‌آموخته باستان‌شناسی پیش از تاریخ ادامه داد: نکته جالب توجه در مورد سفال­های تپه موسیان به‌عنوان یک مرکز بزرگ منطقه‌ای، همگونی سفال­های این تپه با شمار زیادی از محوطه‌های پیرامونی خود هم‌چون تپه مهر، خزینه و گورستان مرادآباد است.

محمودیان توضیح داد: این موضوع نشان می‌دهد بخش مهمی از سفال‌های مورد استفاده در این محوطه است و یا اینکه بخش مهمی از سفال‌ها در تپه موسیان تولید و به دیگر محوطه‌های اقماری بازپخش می‌شده‌اند.

وی تشریح کرد: با وجود اطلاعات بسیار ارزشمندی که طی کاوش‌های فرانسویان از دل تپه موسیان آشکار ‌شد، تیم فرانسوی کاوش‌های دامنه‌داری را صورت نداد و در هیچ‌کدام از ترانشه‌های خود در تپه موسیان به خاک بکر نرسید.

محمودیان ادامه داد: کاوش‌ها محدود به همان یافته‌های مختلف معماری و سفالی در چند ترانشه باقی ماند البته تپه موسیان در سال ۱۹۶۳م نیز توسط هیئت­ امریکایی مورد کاوش قرار گرفت.

سفال تپه موسیان با نقش مایه‌های گیاهی

این محقق باستان‌شناسی گفت: هیئت آمریکایی با اینکه ۵۰ سانتیمتر بیشتر از هیئت فرانسوی کاوش‌های خود را در تپه موسیان ادامه داد ولی هم‌چون هیأت فرانسوی به خاک بکر نرسید.

وی افزود: اما اطلاعات ارزشمندی از فاز موسوم به میمه و سفال‌های آن به‌دست آمد که به دانش ما در مورد تپه موسیان و جایگاه آن در دوران پیش از تاریخ دهلران افزوده است.