پیامد انقضاء پیمان منع موشک‌های هسته‌ای میان‌برد/دلایل فشار آمریکا بر چین برای پیوستن به پیمان موشک‌های میان‌برد

«علی بیگدلی» تحلیلگر مسائل آمریکا با اشاره به دلایل و پیامدهای انقضای پیمان منع موشک‌های هسته‌ای میان‌برد در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا عنوان کرد: انقضای پیمان منع موشک‌های هسته‌ای میان‌برد (INF) که در سال ۱۹۸۸ میان رونالد ریگان (رئیس جمهوری وقت آمریکا) و میخائیل گورباچف (رهبر اتحاد جماهیر شوروی) به امضاء رسید، یکی از موضوعاتی است که از نظر بسیاری از مقام‌ها و تحلیلگران می‌تواند تهدید امنیت بین‌الملل باشد اما این موضوع دارای ابهام‌های زیادی است. یکی از ابهام‌هایی که متاسفانه رسانه‌های بین‌المللی نتوانستند آن را روشن کنند، این است که آیا شروع‌کننده این نزاع خطرناک آمریکا بوده یا روسیه؟ واقعیت این است که ایالات متحده مسکو را متهم می‌کند و در مقابل هم روس‌ها واشنگتن را به باد انتقاد گرفته‌اند و تصریح می‌کنند که آمریکا شروع‌کننده این بحث بوده.

وی ادامه داد: بسیاری از تحلیلگران آمریکایی بر این عقیده هستند که پیشروی و استقرار موشک‌های روسیه در محیط پیرامونی اروپا باعث شده تا ایالات متحده و هم‌پیمانان اروپایی آن روسیه را مورد خطاب قرار دهند و از این منظر مسکو را شروع‌کننده این منازعه و آغازگر پرونده فعلی می‌دانند. از سوی دیگر، روس‌ها معتقدند که آمریکا بدون هیچ دلیل قاطع دست به این اقدام زده است اما به هر ترتیب تا به امروز به صورت دقیق مشخص نشده است که کدامیک از طرفین دست به چنین اقدامی زده‌اند. آنچه کاملاً واضح و عیان است، عکس‌العمل بسیار سریع مسکو در قبال عملکرد آمریکا است؛ به گونه‌ای که چندی پیش دومای روسیه با اکثریت بسیار بالا طرح تعلیق پیمان منع موشک‌های هسته‌ای میان‌برد را با رای مثبت تایید کرد اما هیچ‌کس فکر نمی کرد که این پیمان با امضاء دوطرف مجدداً تایید نشود. همه در این فکر بودند که بزودی و قبل از انقضاء تاریخ این پیمان دو طرف آن را تمدید خواهند کرد اما به وضوح می‌بینیم که این اتفاق نیفتاد و نگرانی در جامعه ملل بیش از گذشته ملموس است.

این استاد دانشگاه با اشاره به خطاب قرار گرفتن چین از جانب ایالات متحده، گفت: فارغ از تبعات انقضاء پیمان منع موشک‌های هسته‌ای میان‌برد، مساله‌ای که موجب شده تا ابعاد جدیدی از جنگ میان قدرت‌ها (روسیه، چین و آمریکا) نمایان شود، تلاش ترامپ و تیم او برای درج نام پکن در فهرست کشورهایی است که باید پیمان منع موشک‌های هسته‌ای میان‌برد را به امضاء برسانند. این کار عملا خطاب قرار دادن چین است اما پکن نمی‌خواهد روابط اقتصادی‌اش با آمریکا دستخوش تغییر شود. اگر به خاطر داشته باشیم می‌بینیم که حدود ۴۰ سال پیش اعلام شده بود که مثلث قدرت (شامل آمریکا، روسیه و چین) در حال شکل‌گیری است و حتی خطرهای آن به تمام بازیگران بین‌المللی گوشزد شده بود اما حالا می‌بینیم که سه ضلع این مثلث در حال جدال و حذف یکدیگر هستند.

بیگدلی افزود: به نظرم کشاندن چین توسط آمریکا به پیمان منع موشک‌های هسته‌ای میان‌برد بیشتر ماهیت اقتصادی دارد و مسائل امنیتی در درجه‌های بعدی آن قرار دارد. از سوی دیگر، ترامپ در صدد حذف ناکامی‌های خود در عرصه سیاست خارجی آن هم در آستانه انتخابات ۲۰۲۰ است اما واقعیت این است که دو طرف به دنبال ضربه زدن به اقتصاد یکدیگر هستند. باید متوجه بود که آمریکا برای پکن همواره یک رقیب اقتصادی و بازرگانی به شمار می‌رود و از این جهت چین می‌خواهد تمام تمرکز خود را بر پیشروی اقتصادی قرار دهد. گزارش‌های و داده‌های بسیار زیادی وجود دارد که نشان می‌دهد چین به قدرت سوم هسته‌ای در جهان تبدیل شده؛ اما پکن به هیچ وجه مایل نیست که نامش به عنوان یک قدرت هسته‌ای در دنیا صدا زده شود.

وی در پایان خاطرنشان کرد: چین کماکان به عنوان یک قدرت هسته‌ای در سطح جهان مورد نظر است اما ساختار حاکمیت این کشور و به خصوص حزب کمونیست نمی خواهد این عنوان بر توانایی اقتصادی پکن برتری پیدا کند. همانگونه که گفتم چین مایل است خود را به عنوان یک قطب اقتصادی در جهان مطرح کند اما ایالات متحده قصد دارد تا پکن را وارد بازی جدید هسته‌ای خود کند و همین موضوع موجب تعمیق اختلاف میان دو کشور به خصوص در عرصه تجاری و سیاسی می‌شود. آنچه از مستندات و وضعیت فعلی برمی‌آید نشان می‌دهد به راه افتادن مسابقه تسلیحاتی همچنان دور از ذهن است. اما مساله این است که اگر این مسابقه به راه بیافتد، آیا روسیه و آمریکا با هم درگیر خواهند شد یا اینکه چین هم وارد عرصه می‌شود؟ طبیعی است که چین خواهان این موضوع نیست و از سوی دیگر، مولفه‌ای به نام «کره‌شمالی» همچنان از سوی پکن تحریک می‌شود که موشک‌هایش به راحتی می‌تواند تا ایالت کالیفرنیا پیش بیاید. این همان اهرمی است که نمی‌گذارد آمریکا بیش از حد جلو برود.