پشت پرده سفر العبادی به ریاض/ چگونگی تبدیل راهبرد سخت آمریکا به هجمه دیپلماتیک در منطقه

«سیدهادی سید افقهی» کارشناس مسائل غرب آسیا در تحلیل ابعاد گوناگون سفر نخست‌وزیر عراق به عربستان در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا اظهار کرد: در مورد سفر نخست‌وزیر عراق به ریاض و همچنین حضور وزیر خارجه ایالات متحده در عربستان سعودی باید متوجه باشیم که سیاست‌های ایالات متحده و عربستان در امتداد یکدیگر بوده و همگرایی کامل میان دو کشور برقرار است. یکی از نگرانی‌هایی که به نظر می‌رسد پس از سقوط داعش در موصل و تا حد زیادی در محورهای عملیاتی سوریه از سوی آمریکا و عربستان برجسته شده، توسعه نفوذ جغرافیایی ایران در منطقه غرب آسیا است. از این جهت باید گفت که شکست داعش به منزله فروریختن یک سازمان تروریستی نیست بلکه شکست یک استراتژی چند ضلعی در این وضعیت نمایان می‌شود.

وی ادامه داد: در حالت فعلی که جنگ سخت نتوانسته دستاوردی برای آمریکا و متحدان منطقه‌ای وی داشته باشد مشارکت و همگرایی سیاسی و محورهای دیپلماتیک برای ضربه زدن به وضعیت فعلی طرح‌ریزی و در دستور کار قرار می‌گیرد؛ از این جهت است که شاهد هستیم در راستای سفر نخست‌وزیر عراق به عربستان «رکس تیلرسون» وزیر خارجه ایالات متحده هم به بهانه سفر یک هفته‌ای وارد ریاض می‌شود تا بتواند محورهای موجود برای ضربه زدن به ایران را بررسی و در نهایت تقویت کند. در این راستا اظهارات اخیر ترامپ نشان دهنده این است که ایالات متحده وارد یک جنگ دیپلماتیک علیه تمامی کشورهایی شده که منافع واشنگتن در منطقه و سایر کشورها را به خطر می‌اندازند.

آمریکا در عراق نفوذ دارد و تا حدودی می‌تواند بر نظرات و روش‌های جاری عراق تاثیر بگذارد. به گونه‌ای که آمریکا در سال ۲۰۱۱ با امضای توافق بغداد - واشنگتن تا به امروز در این کشور حضور دارد و حضور وزیر خارجه ایالات متحده همزمان با نخست‌وزیر عراق در عربستان را توجیه می‌کند. به عبارت دیگر باید بگوییم که یک دست عراق به سوی آمریکا و دست دیگر به سمت ایران روانه شده است.

این تحلیلگر مسائل منطقه با اشاره به نیت عراق در نزدیک شدن به ریاض گفت: واشنگتن به خوبی مشاوره‌های نظامی ایران را رصد کرده و می‌داند که تهران تا چه حد توانسته در سیاست‌های عراق تاثیرگذار باشد. از این منظر بغداد از یک سو گرفتار تعاملات خود با آمریکا است و از جهت دیگر به دنبال فضایی وسیع‌تر برای حضور در مجامع عربی خواهد بود. در اینجاست که شاهد افزایش مناسبات اقتصادی و تجاری میان ریاض و بغداد هستیم تا نهایتاً عربستان بتواند میان ایران و عراق به عنوان یک دیوار حائل ایفای نقش کند. اما تجربه و داده‌های چندسال اخیر خصوصاً بعد از سقوط صدام نشان می‌دهد که جدایی میان تهران و بغداد امکان‌پذیر نیست.

وی در پایان خاطرنشان کرد: عده‌ای معتقدند که سفرهای دوره‌ای وزیر خارجه آمریکا نوعی خط‌دهی، اجماع منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای علیه ایران است. اما باید توجه داشته باشیم که قبل از اینکه سفرها بر علیه سیاست‌های تهران قلمداد شود به نوعی تحکیم روابط واشنگتن با سایر کشورها را در دستور کار قرار می‌دهد. در این راستا باید توجه داشته باشیم که ایالات متحده در داخل دارای مشکلات بسیار زیادی است از این جهت علاوه بر اجماع داخلی به دنبال اتحاد خارجی است؛ لذا دستگاه دیپلماسی وزارت خارجه با توجه به پرونده‌های متعددی که در منطقه و حتی کشورهای حاشیه خلیج فارس دنبال می‌کند اقدام به رایزنی با شرکای خود خواهد کرد. اگر نگاهی به روابط فعلی ایالات متحده با اروپا داشته باشیم اختلاف میان این دو قطب را به وضوح می‌بینیم و حتی در مورد ترکیه باید بگوییم که چرخش ۱۸۰ درجه‌ای به سمت ایران و سوریه صورت داده است. از این جهت ایالات متحده در صدد است تا با استفاده از ابزار دیپلماسی سرعت تحولات منطقه‌ای با محوریت ایران را به حداقل برساند.