موصل؛ بازی آنکارا با آتش
اقدام‌های ترکیه، قبل از عملیات موصل تاکنون تنها این پیام را مخابره می‌کند که آنکارا علاوه بر نقض حاکمیت عراق خواستار جریان‌سازی به نفع خود در زمین بازی موصل است.
«محمدعلی الحکیم» مدیر خبرگزاری «النخیل» عراق در یادداشتی به تشریح ابعاد مختلف عملیات آزادسازی موصل پرداخت که به شرح ذیل از نظر می‌گذرد:
عملیات موصل پس از فرمان «حیدرالعبادی» نخست‌وزیر و فرمانده قوای مسلح عراق دو روز قبل آغاز شد و قرار بر این است که این عملیات در سه سطح صورت گیرد: سطح اول مربوط به آزادسازی روستاهای منطقه موصل بوده و در فاز دوم مناطق حاشیه شهر پاک‌سازی خواهد شد که نهایتاً در مرحله سوم شاهد پاک‌سازی شهر موصل خواهیم بود که تمامی این روند حدوداً توسط ۶۵ هزار نیرو متشکل از ارتش و نیروهای بسیج مردمی به انضمام پیشمرگه‌های کرد صورت خواهد گرفت.
اما سخنان و رفتار سیاسی «رجب طیب اردوغان» رئیس‌جمهوری ترکیه در این مدت که قبل از شروع عملیات تاکنون ادامه دارد، قابل ملاحظه است. رئیس جمهوری ترکیه وقتی دید که مواضع دولت عراق واقعاً جدی و محکم است، به هر نحوی می‌خواست در برابر عملیات آزادسازی موصل بایستد. چراکه حزب عدالت و توسعه به رهبری اردوغان می‌خواهد از موصل به عنوان یک برگ برنده جدید برای گسترش تفکر عثمانی خود استفاده کند که از زمان نخست‌وزیر قبلی تاکنون این سناریو ادامه دارد.
لذا این موضوع به هیچ عنوان برای عراقی‌ها قابل قبول نیست که بگذارند ترکیه دومین استان عراق را از حاکمیت بغداد جدا کرده و برای تامین اهداف آنکارا زمین بازی دیگری خلق شود. از این جهت تا کنون در مجموع عملکرد نیروهای میدانی چیزی حدود ۲۰ روستا در مجاورت موصل آزاد شده که سرعت پیشروی نیروها در عملیات موصل بنا بر سخنان مقام‌های پنتاگون و کاخ سفید حیرت‌آور بوده است. از این رو ممکن است که در روزهای آینده روند عملیات به دلیل تحرک داعش و مین‌روبی شهر موصل تا حدودی کُند شود اما به نظر می‌رسد تا روزهای آنده موصل از لوث داعش پاک‌سازی شود. باید توجه کرد که نیروی هوایی عراق در روزهای قبل از شروع عملیات طی اقدامی، ۱۷ میلیون اعلامیه توسط هواپیما در سطح آسمان موصل پخش کرده است و در آن طریق دفاع از شهروندان و خروج آنها از شهر آموزش و توضیح داده شده است.
برخی بر این عقیده هستند که اگر هماهنگی میان آمریکایی‌ها و دولت عراق صورت نگرفته بود به هیج وجه امکان شروع عملیات آزادسازی موصل وجود نداشت. از این جهت با حضور «مسعود بارزانی» رئیس اقلیم کردستان عراق توافق‌هایی میان کردها با دولت عراق صورت گرفت و تا حدود زیادی مشکلات مرتفع شد که نهایتاً شاهد حضور پیشمرگه‌های کُرد در عملیات موصل بودیم و این موضوع به صورت رسمی اعلام شد.
بر اساس داده‌های میدانی که قبل از عملیات مشخص شده بود، پلیس فدرال امور جاری موصل را پس از پاک‌سازی به دست خواهد گرفت و نیروهای عشایری که در حال جنگیدن با داعش هستند برای حفظ اراضی موصل و تامین امنیت این منطقه تلاش خواهند کرد. به همین دلیل اگر مقاومتی از سوی نیروهای ترکیه صورت داده شود، بدون شک درگیری شدیدی میان نیروهای عراق و ترکیه صورت خواهد گرفت. همانطور که مقام‌های نظامی عراق قبلاً اشاره کرده بودند، تفاوتی میان داعش با نیروهای ترکیه وجود ندارد و از این نظر احتمال درگیری وجود دارد. بر این اساس شاهد سفر هیئت سیاسی ترکیه به عراق بودیم تا بتوانند راه حلی برای حضور خود در خاک موصل بیابند که روند آن با بن‌بست مواجه شد.
باید به این موضوع توجه شود که داعش تنها در محور رسانه‌ای مورد نظر قرار می‌گیرد. چراکه اساس و ذات تحرکات این گروهک تروریستی کاملاً مشخص است اما کسی از درون داعش خبر ندارد. از این جهت باید گفت که اقدام‌های داعش در فضای رسانه‌ای بوده که این جریان توانسته تا این حد اقدام به بزرگ‌نمایی تحرکات خود در فضای نظام بین‌الملل کند. چراکه نهایتاً پنج هزار نفر شاکله داعش در موصل و عراق را تشکیل می‌دهند که پس از آغاز عمیات شاهد بودیم که صدها نفر از عناصر این گروه به سمت «رقه» فرار کردند و این وضعیت حکایت از تخریب این جریان از داخل دارد.
فراخوان «مقتدی صدر» برای ایجاد تجمع اعتراضی در مقابل ساختمان قوه قضائیة عراق و انتقال آن جلوی ساختمان سفارت ترکیه در بغداد نشان می‌دهد که مواضع تمامی جریان‌های عراق در مورد اقدام‌های مداخله‌جویانه ترکیه بسیار جدی و مشخص است. از این منظر باید گفت که شهروندان عراق خواهان احترام گذاشتن به تمامیت ارضی و مواضع آنها از سوی آنکارا هستند.