ژنو، جایی برای سنگ‌اندازی سعودی
بعد از تعویق نشست قبلی سازمان ملل برای حل بحران یمن، ژنو در حال حاضر میزبان مذاکرات صلح یمن است. هیات اعزامی از صنعا به عنوان یکی از طرف‌های اصلی گفت‌وگوها، در نتیجه کارشکنی مصر و عربستان سعودی با تاخیر زیادی وارد سوئیس شد.
ژنو دومین شهر بزرگ سوئیس و محل یکی از چهار دفتر اصلی سازمان ملل متحد است. نام این شهر در سال‌های اخیر زیاد شنیده شده است؛ از مذاکرات صلح سوریه تا گفت‌وگوهای هسته‌ای ایران و کشورهای ۱+۵. این بار سازمان ملل در ژنو میزبان گروه‌های یمنی و هیات دولت مستعفی یمن است. هواپیمای مخصوص سازمان ملل متحد در فرودگاه صنعا به زمین نشست تا هیات یمنی متشکل از نیروهای وفادار به «علی عبدالله صالح» و اعضای انصارالله را به ژنو برساند؛ شبکه «المیادین» لبنان نیز از احتمال تمدید مذاکرات تا روز شنبه خبر داده است.
هواپیمای حامل مذاکره‌کنندگان، فرودگاه صنعا را به قصد سوئیس ترک کرد. پرواز حامل هیات یمنی باید از فراز دریای سرخ وارد حریم هوایی مصر می‌شد و به سمت سوئیس ادامه مسیر می‌داد. اما فرود هواپیمای سازمان ملل در فرودگاه جیبوتی، از تلاش دست‌های پشت پرده برای نرسیدن یمنی‌ها به ژنو خبر داد. مذاکرات ژنو روز دوشنبه بدون حضور انصارالله و گروه‌های انقلابی یمن آغاز به کار کرد. هیات انصارالله و دیگر گروه‌های یمنی به دلیل کارشکنی قاهره مجبور به یک توقف ۲۴ ساعته در پایتخت جیبوتی شدند و پس از میانجی‌گری عمان روز سه شنبه وارد ژنو شدند؛ ۲۴ ساعتی که می‌تواند سرنوشت مذاکرات را تغییر دهد.
کارشکنی سعودی‌ها
هیات اعزامی صنعا در اولین روز مذاکرات صلح در ژنو که به میزبانی سازمان ملل برگزار می‌شود، غایب بودند. عدم حضور انصارالله به عنوان متحد اصلی ارتش یمن در مبارزه با تکفیری‌های داعش و تروریست‌های القاعده، معانی زیادی می‌تواند داشته باشد.
اعضای هیات اعزامی دولت مستعفی به ژنو در طول غیبت ۲۴ ساعته انصارالله و دیگر گروه‌های یمنی، فرصت زیادی برای برگزاری جلسات پشت پرده داشتند. قاهره با بستن حریم هوایی خود بر هواپیمای سازمان ملل، فرصت لازم را برای عربستان سعودی و «عبدربه منصور هادی» فراهم کرد. عربستان سعودی تمام تلاش خود را به کار بسته است که انصارالله با دست خالی از این نشت بیرون برود یا کم‌ترین امتیاز را بگیرد. همان‌طور که با اعمال نفوذ و تعیین پیش شرط، نشست قبلی را قبل از برگزاری لغو کرد.
عربستان سعودی و دولت فراری یمن به دنبال خلع سلاح کامل جریان انقلاب هستند. شورای امنیت سازمان ملل متحد با صدور قطعنامه شماره ۲۲۱۶، خواستار خلع سلاح کامل انصارالله و دیگر نیروهای مردمی یمن شد. این قطعنامه بدون کوچک‌ترین اشاره به تجاوز آشکار عربستان و متحدانش به یمن، فقط از نیروهای مردمی و جنبش حوثی‌ها خواسته است به جنگ خاتمه دهند، از مواضع خود عقب نشینی کنند و از نهادها و ادارات دولتی و شهرهای تحت کنترل حود عقب بنشینند. شورای امنیت در این قطعنامه هیچ اشاره‌ای به تجاوز هوایی عربستان به یمن و کشتار مردم بی‌دفاع این کشور نمی‌کند.
وزیر امور خارجه دولت فراری یمن که در ژنو حاضر شده، هیات اعزامی صنعا را به مانع‌تراشی در مسیر مذاکرات صلح متهم می‌کند. «ریاض یاسین» تهدید کرده است که در صورت ادامه مانع‌تراشی در روند مذاکرات، هیات دولت مستعفی ژنو را ترک می‌کند. این عضو دولت منصور هادی خواستار اجرای قطعنامه ۲۲۱۶ شده و با صراحت تمام از بمباران مردم کشور خود توسط جنگنده‌های ائتلاف سعودی حمایت کرد. یاسین در اظهارات خود عنوان کرد که بمباران‌های عربستان فقط شامل پادگان‌ها و مناطق نظامی بوده و بمباران مناطق مسکونی به ندرت انجام می‌شود و تعداد اندکی از غیرنظامیان قربانی می‌‌شوند. صحبت‌های این مقام یمنی حالی است که همزمان با مذاکرات ژنو، بمباران مناطق مسکونی و غیرمسکونی یمن ادامه دارد.
برگ برنده انصارالله
کارشناسان از برگ برنده انصارالله و گروه‌های مردمی در مذاکرات صحبت می‌کنند. برخی معتقدند که پیشروی انصارالله، کمیته‌های مردمی و ارتش یمن در خاک عربستان و زمین‌گیر کردن ارتش سعودی در مرزها، برگ برنده انقلابیون در مذاکرات ژنو است. یمنی‌ها ساختار قبیله‌ای و جنگاور دارند؛ به خصوص حوثی‌ها که در مناطقی کوهستانی زندگی کرده‌اند و با سختی‌های آن اقلیم رشد کرده‌اند. از طرف دیگر، یمن در طول سال‌های گذشته درگیر انقلاب بوده و سال‌های دورتر نیز جنگ داخلی در این کشور جریان داشته و مردم این کشور را آبدیده کرده است.
درگیری زمینی بین عربستان و یمن در جریان است و سعودی‌های می‌دانند که روی زمین، حرفی برای گفتن ندارند. یکی از نگاه‌های موجود این است که عربستان به برگزاری این دور مذاکرات تن داده تا راه نجاتی برای خود پیدا کند. زیرا می‌داند که از یک طرف یمنی‌ها خواستار تشکیل یک دولت ائتلافی برای برقراری ثبات در کشورشان هستند؛ سعودی‌ها نیز میلیاردها دلار طول ماه‌های گذشته هزینه کرده‌اند و به دنبال راهی برای برای خروج از باتلاق یمن هستند. اما در این برهه از زمان، نمی‌خواهند که پرستیژ خود را به عنوان پدرخوانده جهان عرب از دست بدهند و تلاش می‌کنند به طرف مقابل نقطه ضعف نشان ندهند. با تمام این تفاسیر، برخی کارشناسان به نتیجه بخش بودن این گفت‌وگو ها امیدی ندارند.
محسن صالحی خواه