مٔومنی در گفتوگو با ایلنا:
پشت پرده کارخانجات محرمانه ساخت موشک در اوکراین/نگاه مسکو به توسعه و همکاری تسلیحاتی کییف و غرب
کارشناس مسائل روسیه گفت: اوکراین اکنون به مرحلهای رسیده که میتواند بهطور مستقل دست به اقدام بزند و این مسأله برای رئیسجمهوری روسیه یک هشدار جدی است.
قاسم مؤمنی، کارشناس مسائل روسیه در تشریح تاثیر فعالیت کارخانجات محرمانه ساخت موشک اوکراین بر معادلات جنگ با مسکو در گفتوگو با ایلنا عنوان کرد: واقعیت این است که اوکراین در طول چهار سال جنگ با روسیه با یک مشکل اساسی مواجه بوده و آن، نداشتن موشکهای دوربرد و دقیق بوده است؛ موشکهایی که بتواند با آنها اهدافی را در عمق خاک روسیه مورد اصابت قرار دهد و بهنوعی دست به اقدام متقابل بزند. در حالی که روسیه از ابتدای جنگ، بهواسطه پیشرفتهای تکنولوژیک، به موشکهای دوربرد، ماهوارهای و سامانههای پیشرفته دسترسی داشت اما اوکراین از چنین توانمندیهایی محروم بود. آمریکا و کشورهای اروپایی نیز در سالهای ابتدایی جنگ، از تحویل موشکهای دوربرد و تسلیحات تهاجمی به اوکراین خودداری میکردند؛ چراکه نمیخواستند مستقیماً وارد تقابل نظامی با روسیه شوند یا سطح درگیری را به مرحلهای خطرناکتر بکشانند. آنها نگران بودند که ارسال چنین تسلیحاتی باعث گسترش جنگ و ایجاد بهانه برای تشدید اقدامات روسیه شود.
وی ادامه داد: به همین دلیل، غرب بهجای تحویل مستقیم این تسلیحات، به سمت انتقال فناوری، کمکهای فنی و مهندسی رفت تا اوکراین بتواند بخشی از این توانمندیها را بهصورت بومی تولید کند. در واقع، تصمیم بر این شد که اوکراین خود تولیدکننده موشکهایی باشد که توان هدف قرار دادن عمق خاک روسیه را داشته باشند اما این اقدام بهصورت غیرمستقیم و با نظارت و حمایت فنی آمریکا و اروپا انجام شد. نکته مهم اینجاست که آمریکاییها و اروپاییها کاملاً از این روند آگاه هستند و خودشان نیز در شکلگیری آن نقش دارند. هدف اصلی آنها حفظ موازنه جنگ و جلوگیری از پیشروی بیشتر روسیه است اما لزوماً شکست کامل آن مدنظر غرب نیست؛ چراکه آنها نمیخواهند روسیه احساس برتری مطلق پیدا کند یا دست بالا را در میدان جنگ داشته باشد. اما پرسش اساسی این است که چرا اکنون این روند تشدید شده است؟ پاسخ را باید در بنبست مذاکرات میان آمریکا و روسیه جستوجو کرد.
این تحلیلگر مسائل سیاسی تصریح کرد: به نظر میرسد ولادیمیر پوتین در مواضع خود انعطاف نشان نداده و همین مسأله باعث شده آمریکاییها بهنوعی هشدار عملی به او بدهند. این پیام روشن است و اعاده میکند که اگر مسیر مذاکرات تغییر نکند، اوکراین به تواناییهایی دست خواهد یافت که میتواند مسکو، سنپترزبورگ و سایر مراکز حیاتی روسیه را هدف قرار دهد که از صنایع نظامی گرفته تا زیرساختهای انرژی، پالایشگاهها و مراکز شهری را در بر میگیرد. در این مسیر، اروپا نیز نقش فعالی ایفا کرده و عملاً در پروژه بومیسازی توان نظامی اوکراین مشارکت دارد. سرویسهای اطلاعاتی غربی نیز در این روند دخیل هستند و کمکهای اطلاعاتی و فنی ارائه میدهند. هدف از این اقدامات، وارد آوردن فشار حداکثری به روسیه است تا به این درک برسد که ادامه جنگ هزینههای سنگینی خواهد داشت. در واقع، این اقدامات نوعی هشدار غیرمستقیم به مسکو است؛ پیامی که میگوید اگر مسیر صلح انتخاب نشود، توان نظامی اوکراین به سطحی میرسد که میتواند ضربات جدی به عمق خاک روسیه وارد کند. پهپادهای پیشرفته و تقویتشدهای که اکنون در اختیار اوکراین قرار گرفته یا توسط خود این کشور تولید میشود، بخشی از همین راهبرد است؛ چراکه اوکراین در حوزه تولید پهپاد پیشرفت قابلتوجهی داشته و این مسأله به یکی از ابزارهای اصلی فشار تبدیل شده است.
وی افزود: در این میان، این پرسش مطرح میشود که تولید تسلیحات در داخل اوکراین تا چه اندازه میتواند معادلات جنگ را تغییر دهد؟ واقعیت این است که تأثیر آن بسیار جدی است. جنگی که در ابتدا تصور میشد ظرف چند ماه به پایان برسد، اکنون وارد چهارمین سال خود شده است. نه روسیه و نه هیچیک از طرفهای درگیر، برای چنین جنگ فرسایشی و طولانی آمادگی نداشتند. لذا ادامه این جنگ، زیرساختهای اقتصادی روسیه را فرسوده کرده، سرمایهگذاریها را کاهش داده، هزینههای اجتماعی را بالا برده و نارضایتیهای داخلی را افزایش داده است. فشارهای سیاسی نیز بر کرملین بیشتر شده و مخالفان پوتین قدرت گرفتهاند و این شرایط نشان میدهد که رئیسجمهوری روسیه در موقعیتی شکننده قرار دارد. این در حالیست که مقاومت سرسختانه پوتین در برابر مذاکرات، نه از موضع قدرت، بلکه از سر ضعف ساختاری است. او بهخوبی میداند که اگر پرونده اوکراین مطابق خواست خودش بسته نشود، روسیه با خطر فروپاشی مجدد مواجه خواهد شد. امروز جنگ اوکراین دیگر صرفاً یک مناقشه سرزمینی نیست؛ بلکه به مسأله بقا یا فروپاشی ساختار قدرت در روسیه تبدیل شده و تمام حیثیت سیاسی و توان کشور به این جنگ گره خورده است.
مؤمنی گفت: در چنین شرایطی، هرگونه عقبنشینی میتواند به فروپاشی حزب حاکم و حتی تجزیه فدراسیون روسیه منجر شود. به همین دلیل، پوتین با تمام توان مقاومت میکند. ترور اخیر یکی از ژنرالها در مسکو نیز حامل پیامی روشن بود و اعلام کرد که اوکراین و حامیانش توان انجام عملیات در قلب پایتخت روسیه را دارند. این اقدام نشاندهنده ضعف دستگاههای امنیتی روسیه و نفوذپذیری ساختار اطلاعاتی این کشور است. تکرار عملیات خرابکارانه و ترور فرماندهان نظامی، پیام روشنی به کرملین میدهد و به آنها میگوید شما در موقعیتی نیستید که بتوانید بدون هزینه مقاومت کنید. این اقدامات بهنوعی هشدار مستقیم به پوتین است که وضعیت کنونی را بسیار شکننده کرده است. این در حالیست که بحث عدم اطمینان کییف به واشنگتن مطرح شده اما باید دانست که در همین موشکهایی که امروز در اوکراین تولید میشوند، بخشهایی از سامانههای الکترونیکی وابسته به شرکتهای آمریکایی به کار گرفته شده است. اگر آمریکا تصمیم بگیرد این قطعات را تأمین نکند، عملاً این موشکها بلااستفاده خواهند شد و اصولاً موشکی که سیستم هدایت نداشته باشد، چیزی جز یک تکه فلز بیارزش نیست.
وی در پایان خاطرنشان کرد: از همین رو، این اقدامها بیش از آنکه صرفاً جنبه نظامی داشته باشد، جنبه تبلیغاتی و بازدارنده دارد. هدف اصلی، افزایش فشار روانی و سیاسی بر روسیه است، در حالی که آمریکا تلاش میکند خود را از اتهام تشدید مستقیم جنگ مبرا نشان دهد و مسئولیت را متوجه اوکراین کند. با این حال، اگر مذاکرات صلح آنگونه که آمریکا میخواهد پیش نرود و اوکراین در حاشیه قرار گیرد، احتمال استفاده از همین موشکهای تولید داخل علیه اهداف حساس در مسکو و سایر شهرهای روسیه وجود دارد. این اهداف میتواند شامل زیرساختهای انرژی، حملونقل، مراکز نظامی، فرودگاهها و حتی مراکز سیاسی باشد؛ اقدامی که برای روسیه بسیار پرهزینه خواهد بود. در واقع، پیام اصلی این تحولات چنین است که اوکراین اکنون به مرحلهای رسیده که میتواند بهطور مستقل دست به اقدام بزند و این مسأله برای پوتین یک هشدار جدی است. پیام نهایی این است که اگر مسیر صلح انتخاب نشود، هزینههای ادامه جنگ برای روسیه بهمراتب سنگینتر از گذشته خواهد بود.
