زرگر در گفتوگو با ایلنا تشریح کرد:
سناریوهای واشنگتن در سوریه پس از حمله داعش به نظامیان آمریکا/ نگاه ابومحمد الجولانی به حضور یا عدم حضور ایالات متحده در شام
کارشناس مسائل منطقه گفت: بعید به نظر میرسد که آمریکاییها صرفاً به دلیل قرار گرفتن جان سربازانشان در خطر، بهطور ناگهانی سوریه را ترک کرده و از هزینهکرد بیشتر صرفنظر کنند.
علیاصغر زرگر، کارشناس مسائل منطقه با اشاره به فعال شدن داعش در قالب نیروهای امنیتی دولت موقت سوریه در گفتوگو با ایلنا اظهار کرد: با نگاهی به عملیات اخیر داعش علیه نظامیان ایالات متحده در تدمر باید گفت که اولاً این موضوع نشان میدهد آمریکاییها در سوریه حضور دارند و احتمالاً بر کنترل برخی از بخشهای این کشور نیز اثرگذار هستند. ممکن است آنها دارای پایگاههایی در سوریه باشند؛ هرچند شاید این پایگاهها در ابعاد گستردهای مانند پایگاههای هوایی بزرگ نباشد، اما دستکم میتوان گفت که یک یا چند پایگاه زمینی در اختیار دارند که در آن نیرو، تجهیزات و امکانات نظامی مستقر شده است. این پایگاهها ممکن است همان مراکزی باشند که جولانی نیز از آنها بهرهمند شده و بهواسطه همین حمایتها توانسته در مدتزمان کوتاهی وارد دمشق شود و کنترل پایتخت را به دست بگیرد؛ چراکه اگر حضور آمریکاییها در آن منطقه وجود نداشت و اگر پشتگرمی و حمایت مستمر از سوی آمریکا و ترکیه در کار نبود، بهسختی میشد تصور کرد که این نیروها بتوانند با چنین سرعتی دمشق را تصرف کنند.
وی ادامه داد: این موضوع، از یکسو اثبات میکند که حضور آمریکاییها در سوریه واقعی و مؤثر است. از سوی دیگر، نشان میدهد که اوضاع نظامی و سیاسی سوریه همچنان از ثبات لازم برخوردار نیست. در این کشور هنوز گروههایی مانند داعش سایر گروههایی که با حضور آمریکا یا با تحولات جاری سوریه مخالف هستند و حضور دارند. بنابراین، اگر اقدام اخیر علیه حضور آمریکاییها صورت گرفته باشد (چه از سوی گروههای مخالف و چه حتی از جانب نیروهایی که بهظاهر خودی محسوب میشوند) میتوان آنرا در چارچوبهای مختلفی تحلیل کرد. یکی از احتمالات این است که چنین اقدامی نوعی هشدار به آمریکاییها باشد؛ هشداری مبنی بر اینکه نمیتوانند در سوریه هر اقدامی را بدون هزینه و بدون واکنش انجام دهند و کنترل کامل اوضاع را در دست بگیرند.
این تحلیلگر مسائل سیاسی تصریح کرد: احتمال دیگر این است که این اقدام، آگاهانه یا ناآگاهانه، زمینهساز افزایش و پررنگتر شدن حضور آمریکا در سوریه باشد؛ به این معنا که ایالات متحده با استناد به این تهدیدها، حضور نظامی خود را تقویت کرده و با اتکا به آن، به دنبال ایجاد ثبات سیاسی، نظامی و حتی اقتصادی موردنظر خود باشد. با این حال، تجربه نشان داده است که آمریکاییها نسبت به جان شهروندان و بهویژه سربازان خود حساسیت بالایی دارند؛ همانگونه که اسرائیلیها نیز در این زمینه حساس هستند. از اینرو، احتمال دارد واکنشهایی (حتی واکنشهای انتقامجویانه) در دستور کار قرار گیرد. این واکنش میتواند به شکل افزایش حضور نظامی باشد؛ برای مثال انتقال بخشی از نیروهای آمریکایی مستقر در عراق به سوریه و ایجاد یک پایگاه قدرتمندتر و مجهزتر از نظر نیروی انسانی و تجهیزات.
وی افزود: با توجه به فشارهایی که در داخل عراق بر حضور نیروهای آمریکایی وجود دارد، ممکن است بخشی از این نیروها از عراق خارج شده و یا به کردستان عراق منتقل شوند، و بخش دیگری که حضورشان برای مجلس و جریانهای سیاسی عراق خوشایند نیست، به سوریه اعزام شوند؛ بهویژه در مناطق نزدیک به مرز عراق، تا یک پایگاه قویتر و متمرکزتر ایجاد شود. این سناریو نیز قابل تصور است که حادثه اخیر، چه بهدلیل بیاحتیاطی آمریکاییها و چه در نتیجه عملکرد نیروهای امنیتی سوریه یا حتی یک اقدام حسابشده، بهانهای فراهم کند تا ایالات متحده نیروهایی را که در عراق تحت فشار هستند، به پایگاههای مجهزتری در سوریه منتقل کند. در این چارچوب، آمریکا میتواند ادعا کند که هدفش حفاظت از نیروهای خود و نیز حمایت از ثبات سیاسی، اقتصادی و نظامی سوریه است. از این منظر، حضور پررنگتر آمریکا میتواند همراستا یا همپوشان با حضور روسیه در بنادر سوریه نیز تعبیر شود.
زرگر گفت: البته احتمال دیگری هم وجود دارد و آن این است که آمریکاییها به این جمعبندی برسند که سوریه را بهطور کامل تخلیه کرده و آن را به حال خود رها کنند؛ رویکردی که در برخی اسناد امنیتی آمریکا نیز به آن اشاره شده است. در چنین سناریویی، ممکن است عملاً میدان عمل در سوریه به اسرائیل واگذار شود تا مطابق سیاستهای توسعهطلبانه و نظامی خود هر اقدامی را که میخواهد انجام دهد. در این میان، درباره واکنش دولت جولانی نیز باید گفت که به نظر نمیرسد مخالفت یا موافقت او عامل تعیینکنندهای در حضور یا عدم حضور آمریکا باشد.
وی در پایان خاطرنشان کرد: با وجود گذشت حدود یک سال، جولانی هنوز نتوانسته حکومت خود را به ثبات برساند که بتواند زمینهساز سرمایهگذاری خارجی، شکوفایی اقتصادی و رفع تنگناهای اجتماعی شود. بنابراین، اراده یا مخالفت او تأثیر چندانی در تصمیم آمریکا نخواهد داشت. از سوی دیگر، بعید به نظر میرسد که آمریکاییها صرفاً به دلیل قرار گرفتن جان سربازانشان در خطر، بهطور ناگهانی سوریه را ترک کرده و از هزینهکرد بیشتر صرفنظر کنند. برعکس، محتملتر آن است که ایالات متحده در واکنش به این تحولات، حضور خود را در سوریه تا حدی پررنگتر و فعالتر کند.
