گزارش «نیویورک‌تایمز» از پشت‌صحنه فرار اسد و همراهانش در شب سقوط
روزنامه نیویورک‌تایمز پرده از جزئیات پنهان آخرین ساعات فرار رئیس‌جمهور سابق سوریه، و حلقه نزدیکانش برداشت. این فرار ناگهانی که با حمایت مستقیم روسیه و هرج‌ومرج بی‌سابقه‌ای در پایگاه نظامی حمیمیم همراه بود، سرنوشت گروهی از مقامات بلندپایه سوری را به شکل غیرمنتظره‌ای رقم زد
به گزارش ایلنا، روزنامه نیویورک‌تایمز در گزارشی تحقیقی به جزئیات فرار مخفیانه بشار اسد، رئیس‌جمهور سابق سوریه و جمعی از نزدیکانش در اواخر سال ۲۰۲۴ پرداخت. طبق این گزارش، فرار اسد پس از نیمه‌شب هشتم دسامبر آغاز شد، زمانی که ده‌ها مقام بلندپایه سوری در ورودی فرودگاه نظامی دمشق حاضر شدند. این افراد که چمدان‌هایی پر از پول و جواهرات به همراه داشتند، در حالی که ترس و اضطراب در چهره‌شان نمایان بود، به دنبال فرار از کشوری بودند که تا ساعاتی پیش ستون فقرات حکومت آن بودند.
در میان فراریان، نام‌هایی چون قحطان خلیل، مدیر اطلاعات هوایی، علی عباس و علی ایوب- دو وزیر دفاع سابق- و عبد الکریم ابراهیم، رئیس ستاد مشترک به چشم می‌خورد.
تا نیمه‌شب، برخی از نزدیکان اسد در کاخ ریاست جمهوری امیدوار به برنامه‌ای مشترک دفاعی با روسیه و ایران بودند، اما خبر ناپدید شدن اسد و انتقال او با اسکورت روسی به پایگاه حمیمیم در سواحل سوریه، همه را شوکه کرد. اسد همراه با پسرش و دو مشاور مالی خود به‌صورت سری به این پایگاه منتقل شد.
پس از انتشار خبر فرار اسد، موج گسترده‌ای از فرار در میان مسئولان آغاز شد. یک مقام بلندپایه با خانواده خود تماس گرفت و گفت: «او رفت، سریع چمدان‌ها را جمع کنید.» کاروان‌های خودروهای لوکس به سمت سواحل حرکت کردند و سفارت روسیه مسئولیت پناه دادن به این مقامات و فراهم کردن مسیرهای امن برای خروج آنها را بر عهده گرفت. برخی دیگر نیز به ویلاهای ساحلی یا با قایق‌های لوکس گریختند.
تصاویر ماهواره‌ای نشان داد که یک هواپیمای روسی از نوع «یاک-۴۰» ساعت ۱:۳۰ بامداد( به وقت محلی) از دمشق به سمت پایگاه حمیمیم پرواز کرد. شاهدان عینی از هرج و مرج بی‌سابقه در پایگاه خبر می‌دادند؛ افسران نظامی لباس‌های خود را دور انداخته و مسئولان چمدان‌هایی پر از طلا را حمل می‌کردند، در حالی‌که مشاوران روسی عملیات تخلیه را به سمت مسکو مدیریت می‌کردند.
حداقل پنج مقام بلندپایه در همان شب به مسکو رسیدند و دیگران به ویلاهای محافظت‌شده در سواحل سوریه پناه بردند. در مقابل، هزاران نفر از نیروهای اطلاعاتی در مقرهای خود بی‌خبر از فرار رهبرانشان باقی ماندند.
حسام لوقا، از چهره‌های شناخته شده در دستگاه اطلاعات نظامی حکومت اسد، تا آخرین لحظه نیروهایش را آرام نگه داشت، سپس با ۱.۳۶ میلیون دلار از خزانه دستگاه اطلاعات فرار کرد و تصور می‌شود که به روسیه گریخته است.
کمال حسن، رئیس شاخه اطلاعات نظامی، در هنگام فرار زخمی شد، اما با کمک سفارت روسیه مسیر امنی برای خروجش فراهم شد تا به علی مملوک ملحق شود، فردی که به «صندوق سیاه» رژیم معروف است.
پس از سقوط نظام، تیم نیویورک‌تایمز سرنوشت ۵۵ مقام برجسته سیاسی و نظامی را که در فهرست تحریم‌های بین‌المللی قرار دارند، پیگیری کرد. گزارش‌ها نشان می‌دهد که بشار اسد هم‌اکنون در روسیه اقامت دارد و از بیشتر همراهان سابق خود جدا شده است. در همین حال، برادرش ماهر اسد زندگی پرزرق و برقی در مسکو دارد.
همچنین تعدادی از مقامات قبل از سقوط نظام اسد، گذرنامه‌های واقعی با هویت جعلی دریافت کرده بودند که از آن برای خرید تابعیت در جزایر کارائیب از طریق سرمایه‌گذاری ملکی استفاده کردند. مازن درویش، فعال حقوق بشر، می‌گوید: «آنها هویت جدید خریدند تا از مجازات فرار کنند.»
