تحلیل عطوان: پیام‌های راهبردی ایران در رد دعوت ترامپ و عدم حضور در شرم‌الشیخ
پس از دعوت رئیس‌جمهور آمریکا برای ازسرگیری مذاکرات و نیز دعوت مصر برای حضور در نشست شرم‌الشیخ، ایران با رد هر دو پیشنهاد، پیامی روشن درباره رویکرد راهبردی خود در قبال واشنگتن و تحولات منطقه‌ای ارسال کرد.
به گزارش ایلنا، عبدالباری عطوان، تحلیلگر مطرح جهان عرب در سرمقاله روزنامه فرامنطقه‌ای «رای الیوم» نوشت: در پی سفر کوتاه دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، به منطقه و طرح مجدد دعوت برای بازگشت ایران به میز مذاکره، مقامات جمهوری اسلامی ایران با تأکید بر لزوم احترام به تعهدات بین‌المللی و پایان دادن به سیاست فشار و تهدید، این دعوت را رد کردند.
ترامپ در جریان سخنرانی خود در پارلمان اسرائیل( کنست) از تهران خواست گفت‌وگوهای جدیدی را با واشنگتن آغاز کند؛ اما جمهوری اسلامی ایران موضعی قاطع و اصولی در قبال این درخواست اتخاذ کرد.
سید عباس عراقچی، وزیر امور خارجه، در واکنش به اظهارات ترامپ تأکید کرد: «ایران نمی‌تواند با کسانی که علیه ملت ایران اقدام به تحریم و تهدید کرده‌اند، وارد گفت‌وگو شود. پیش‌شرط هرگونه مذاکره، بازگشت طرف مقابل به تعهدات خود در برجام و احترام به حقوق ملت ایران است.»
این موضع در راستای سخنان رهبر معظم انقلاب اسلامی ایران بیان شد که پیشتر با اشاره به رفتار دوگانه واشنگتن تصریح کرده بودند: «آمریکایی‌ها شروطی تحقیرآمیز برای گفت‌وگو مطرح کرده‌اند، از جمله توقف کامل فعالیت‌های صلح‌آمیز هسته‌ای و واگذاری بخشی از اورانیوم غنی‌شده کشور؛ در حالی که هدف اصلی آنان تغییر ماهیت استقلال‌طلب نظام جمهوری اسلامی است.»
در همین راستا، ایران دعوت رئیس‌جمهور مصر برای شرکت در نشست شرم‌الشیخ را نیز نپذیرفت. این نشست با حضور رئیس‌جمهور آمریکا و سران بیش از ۲۰ کشور منطقه برگزار شد. منابع نزدیک به دستگاه دیپلماسی تأکید کردند که امتناع ایران از حضور در این نشست تصمیمی مستقل و اصولی بوده و ارتباطی به روابط دوجانبه با قاهره ندارد.
عطوان می‌نویسد که حضور ایران در نشستی که هدف آن عادی‌سازی روابط برخی دولت‌های عربی با رژیم اشغالگر عنوان شده، با سیاست‌های اصولی جمهوری اسلامی در حمایت از ملت فلسطین و مقابله با اشغالگری سازگار نیست.
کارشناسان مسائل منطقه‌ای بر این باورند که پیشنهاد ترامپ برای مذاکره با ایران بیش از آنکه تلاشی برای حل اختلافات باشد، تلاشی برای کاستن از فشارهای ناشی از تحولات اخیر منطقه است. جنگ ۱۲ روزه اخیر، که اسرائیل برای توقف آن درخواست کمک کرد، با شلیک موشک‌های پیشرفته ایرانی بخش‌های جنوبی تل‌آویو و بیشتر مؤسسه وایزمن را در قلب شهر هدف قرار داد و صدها شهرک‌نشین کشته یا زخمی شدند.
عطوان می‌گوید این تحولات، عامل اصلی فشار رئیس‌جمهور آمریکا برای بازگشت ایران به مذاکرات بوده است تا امنیت اسرائیل و منافع منطقه‌ای آمریکا تضمین شود و بخشی از اهداف اقتصادی این کشور پیگیری شود.
دولت آمریکا در تلاش است تا از طریق طرح مجدد مذاکرات و تشکیل نشست‌های نمادین، هم از بحران در روابط خود با متحدان منطقه‌ای بکاهد و هم با بهره‌گیری اقتصادی از این روند، بخشی از مشکلات داخلی خود را جبران کند.
ایران بارها تأکید کرده است که درهای دیپلماسی هرگز بسته نیست، اما گفت‌وگو زمانی معنا دارد که بر پایه احترام متقابل و پایبندی واقعی به تعهدات بین‌المللی انجام شود. جمهوری اسلامی ایران معتقد است مسیر دستیابی به صلح و ثبات پایدار در منطقه، از مسیر گفت‌وگوهای واقعی و پایان دادن به اشغال و تجاوز می‌گذرد، نه از طریق نمایش‌های سیاسی و نشست‌های تبلیغاتی.
