محبعلی در گفت‌وگو با ایلنا تشریح کرد:
ابعاد پاسخ حماس به طرح ترامپ برای غزه/ آینده درگیری‌ها در صورت شکست مذاکرات
مدیرکل پیشین خاورمیانه وزارت خارجه گفت: اگر فضای مذاکرات منفی شود، امکان این‌که توافقی حاصل نشود وجود دارد و جمعیتی که در محاصره مانده‌اند، می‌توانند در صورت حملهٔ گستردهٔ زمینی شاهد یک فاجعهٔ انسانی باشند.
قاسم محبعلی، مدیرکل پیشین خاورمیانه وزارت خارجه با اشاره به پذیرش مشروط طرح ترامپ از سوی حماس در گفت‌وگو با ایلنا اظهار کرد: قبل از هر چیز باید شرایط میدانی را مورد اشاره قرار داد؛ چراکه وضعیت کنونی به‌گونه‌ای است که اسرائیل شهر غزه با جمعیتی نزدیک به یک میلیون نفر را محاصره کرده و تعداد زیادی از غیرنظامیان مجروح یا آواره شده‌اند که این وضعیت بسیار خطرناکی را به وجود آورده و در صورت عدم توافق، ممکن است یک فاجعه انسانی جدید رخ دهد. اگر طرح ترامپ را با مواضع اسرائیل و حماس مقایسه کنیم، سه خواسته کلیدی مشخص می‌شود؛ اول، آزادسازی یک‌باره و کامل گروگان‌ها؛ دوم، واگذاری حکومت غزه از سوی حماس و سوم، خلع سلاح حماس و سایر بندها عملاً جنبهٔ حاشیه‌ای دارند. البته صحبت‌های ابرازشده از سوی برخی مقامات مبهم است؛ مثلاً از عبارت «رفع اشغال» که معنای دقیق آن روشن نیست، استفاده شده و باید دید آیا مقصود، خروج کامل نیروهای اسرائیل از غزه است یا موضوعی فراتر از آن خواهد بود.
وی ادامه داد: هدف عملی و فوری، توقف جنگ است. اگر آن سه خواسته محقق شود، عملاً حماس در غزه با چالش روبه‌رو شده و خواسته‌های اسرائیل برآورده می‌شود. موضوعات دیگر در حاشیه قرار می‌گیرند؛ مانند کمک‌رسانی یا آیندهٔ سیاسی غزه که محل بحث‌های جداگانه‌ای است. پرسش این است که چه نهادی غزه را اداره خواهد کرد؛ آیا تکنوکرات‌ها یا نهادهای بین‌المللی، یا دولت خودگردان فلسطینی این اقدام را انجام می‌دهند؟ یا طرحی مبتنی بر چارچوبی که آمریکا و برخی کشورها پیشنهاد می‌دهند پیش می‌رود؟ واقعیت این است که موضوع پیچیده‌تر از آن است که تنها واگذاری قدرت مطرح باشد؛ بلکه مسأله خروج نیروهای حماس و اسرائیل از عرصهٔ عملیاتی هم مطرح است و این امر می‌تواند مذاکرات را به شکست بکشاند. اگر حماس راضی به تحویل قدرت شود، عملاً در غزه جایی برایش باقی نخواهد ماند و آن‌گاه اسرائیل اهدافش را محقق کرده است. در مقابل، اگر حماس نپذیرد و جنگ ادامه یابد، هیچ چشم‌انداز مشخصی متصور نیست؛ تنها نتیجهٔ ادامهٔ جنگ، تخریب وسیع غزه و ورود بیشتر ارتش اسرائیل خواهد بود که می‌تواند فاجعه‌آفرین باشد.
این تحلیلگر مسائل منطقه تصریح کرد: ترامپ و اروپایی‌ها احتمالاً نمی‌خواهند چنین فاجعه‌ای رخ دهد؛ چراکه از منظر روانی و افکار عمومی بین‌المللی، پیامدهای سنگینی خواهد داشت. از سوی دیگر، شاید اسرائیل هم (به‌ویژه برخی جناح‌ها) نفع خود را در ادامهٔ درگیری ببینند و از مخالفت حماس استقبال کنند، چون با این کار ممکن است توانایی فشار دیپلماتیک بزرگی برای تشکیل یک توافق سیاسی در اختیار داشته باشند. به‌نظر می‌رسد ترامپ مشتاق است این توافق پیش از انتخابات یا مناسبت‌های سیاسی دیگری شکل بگیرد تا دستاورد سیاسی برای خود ثبت کند. درخصوص مذاکراتی که قرار است مرحلهٔ اول آن در مصر برگزار شود، باید گفت که گفت‌وگوها حول بندهایی است که حماس پیش‌تر با آن‌ها مخالفت کرده است. پرسش کلیدی این است که آیا اسرائیل اجازه خواهد داد آن ۱۳ بندی که حماس رد کرده تغییر کند و آیا آمریکایی‌ها حاضر به اعمال فشار کافی روی حماس هستند؟ اگر فضای مذاکرات منفی شود، امکان این‌که توافقی حاصل نشود وجود دارد و جمعیتی که در محاصره مانده‌اند، می‌توانند در صورت حملهٔ گستردهٔ زمینی شاهد یک فاجعهٔ انسانی باشند.
وی افزود: به‌نظر می‌رسد میان بازیگران منطقه‌ای و بین‌المللی (از جمله مصر، قطر و ترکیه) یک اجماع نسبی شکل گرفته است که آیندهٔ سیاسی حماس در غزه تضعیف شود و سه هدف مورد اشاره (آزادی گروگان‌ها، خروج حماس از حکومت غزه و خلع سلاح) ممکن است با تهدید و فشار تحقق یابند. یک نگرانی دیگر این است که حتی اگر حماس دو خواستهٔ اول را بپذیرد، آیا اسرائیل به‌راحتی به عقب‌نشینی کامل تن می‌دهد؟ حتی در صورت عقب‌نشینی از غزه برای ارتش کلاسیک منطقه‌ای عملاً تغییر گسترده‌ای ایجاد نمی‌کند و امکان از سرگیری عملیات‌های هوایی یا پهپادی همچنان وجود دارد. بنابراین عقب‌نشینی ظاهری شاید به‌معنی پایان واقعی تنش نباشد.
محبعلی در پایان خاطرنشان کرد: اگرچه این طرح سیاسی می‌تواند در سطح توافق‌های بین‌المللی منجر به کاهش هزینهٔ نظامی برای اسرائیل شود، اما در میدان واقعیت آن‌چه رخ می‌دهد همان تحقق سه خواستهٔ اصلی است که بر اساس فشار و تهدید ممکن است حاصل شود. باید در نظر داشت که نتانیاهو و برخی مقامات اسرائیلی شاید علاقه‌مند نباشند آتش‌بس کامل برقرار شود؛ زیرا منافع سیاسی داخلی‌شان نیز در این موضوع تأثیرگذار است. از طرف دیگر، ترامپ خواهان برقراری آتش‌بس پیش از رویدادهای سیاسی مهم است تا از آن به‌عنوان دستاورد استفاده کند.
