فرقانی در گفت‌وگو با ایلنا تشریح کرد:
ریشه تاریخی و سیاسی جنگ هند و پاکستان/ تأثیر تنش اسلام‌آباد و دهلی‌نو بر امنیت بین‌الملل و منطقه
کارشناس مسائل بین‌الملل گفت: در حالی که میانجیگریها از سوی ایران و دیگر کشورها در حال انجام است، شرایط داخلی هند و پاکستان و تنش‌های این دو همچنان عامل اصلی تداوم این بحران باقی می‌ماند.
محمدرضا فرقانی، کارشناس مسائل بین‌الملل در تشریح ابعاد و پیامد جنگ هند و پاکستان در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا اظهار کرد: قبل از هر چیز باید توجه کرد که کشمیر ریشه اختلاف فعلی هند و پاکستان است. در سال‌های پس از استقلال هند و پاکستان، کشمیر تبدیل به نقطه اختلاف بین دو کشور شد. از آن زمان تاکنون، این بحران نه‌تنها به یکی از مهم‌ترین موضوعات سیاسی و نظامی در جنوب آسیا تبدیل شده، بلکه به‌عنوان یکی از قدیمی‌ترین بحران‌های جهانی نیز شناخته می‌شود. تقسیم کشمیر به دو بخش، یکی تحت کنترل هند و دیگری تحت کنترل پاکستان به‌طور عمده عامل تداوم این بحران است. در طول دهه‌ها، چندین جنگ و درگیری شدید بین این دو کشور رخ داده است، که مهم‌ترین آنها در سال‌های ۱۹۴۷، ۱۹۶۵ و ۱۹۷۱ بود. این درگیری‌ها همواره به‌ویژه در زمینه مسائل قومی، دینی و سرزمینی شدت گرفته‌اند و هیچ‌گاه نتواسته‌اند به‌طور کامل حل شوند.
وی ادامه داد: یکی از دلایل مهم تداوم بحران کشمیر، عدم استقلال واقعی این منطقه و همچنین عدم تعیین سرنوشت آن است. تا زمانی که وضعیت کشمیر مشخص نشود، این منطقه به عنوان یک استخوان لای زخم بین هند و پاکستان باقی خواهد ماند. این درگیری‌ها به‌ویژه پس از جنگ جهانی دوم، با خروج نیروهای استعمارگر بریتانیا از شبه‌قاره هند شدت گرفت و ادامه یافت. در سال‌های اخیر، با وقوع عملیات‌های تروریستی در هند که دهلی‌نو مدعی است توسط جریان‌های تحت حمایت پاکستان انجام شده، وضعیت بحرانی‌تر شده است. این حوادث باعث تشدید تنش‌ها و شکل‌گیری تهدیدات جدید برای هر دو کشور شده و حالا در جریان این درگیری‌ها، هند به صورت مستقیم به کشمیر تحت کنترل پاکستان حمله کرد و حتی مناطق دیگر پاکستان را با استفاده از پهپادها و حملات هوایی هدف قرار داد. در مقابل، ارتش پاکستان نیز به‌طور متقابل به خاک هند حمله کرده که منجر به کشته شدن تعدادی از نیروهای هر دو طرف شده که گفته می‌شود در نتیجه این درگیری‌ها، در مجموع بیش از ۵۰ نفر کشته و صدها نفر زخمی شده‌اند.
این تحلیلگر مسائل سیاسی تصریح کرد: نکته مهمی که در این بحران باید به آن توجه کرد این است که هند و پاکستان هر دو دارای سلاح‌های هسته‌ای هستند. این مسأله باعث می‌شود که جنگ و درگیری‌های نظامی بین این دو کشور نه‌تنها به‌طور گسترده‌ای بر منطقه جنوب آسیا بلکه بر امنیت جهانی تأثیر بگذارد. هر دو کشور از موشک‌های راهبردی هسته‌ای برخوردار هستند و در صورت تشدید تنش‌ها، خطر وقوع جنگ هسته‌ای به‌ویژه در منطقه کشمیر بسیار بالاست.این تهدیدات هسته‌ای باعث شده است که هر دو کشور تا حدی از جنگ‌های گسترده و غیرقابل کنترل پرهیز کنند و به‌دنبال راه‌حل‌های کنترل‌شده و محدود برای درگیری‌های خود باشند. در حالی که هیچ‌یک از این دو کشور خواهان جنگ گسترده نیستند، اما تنش‌ها به‌طور مستمر در حال افزایش است و هر لحظه ممکن است به یک درگیری بزرگ‌تر تبدیل شود. در طول سال‌های بحران کشمیر، بسیاری از کشورها به‌ویژه قدرت‌های بزرگ مانند ایالات متحده، روسیه، و چین تلاش کرده‌اند تا به‌عنوان میانجی در حل این بحران ایفای نقش کنند. با این حال، هیچ‌کدام از این میانجیگریها موفق نبوده‌اند به‌طور کامل مسأله کشمیر را حل کنند. تلاش‌های این کشورها معمولاً در قالب فشارهای سیاسی و دیپلماتیک بوده است، اما تاکنون به‌نتایج ملموسی منجر نشده است.
وی در پایان خاطرنشان کرد: در این شرایط، ایران نیز به عنوان یک کشور منطقه‌ای با روابط خوبی که با هر دو کشور دارد، می‌تواند نقش مؤثری در کاهش تنش‌ها ایفا کند. در واقع، جمهوری اسلامی ایران در سال‌های اخیر از طریق دیپلماسی و ایجاد گفت‌وگوهای مستقیم، خواسته است تنش میان این دو کشور را کاهش دهد. وزیر امور خارجه ایران، در سفر اخیر خود به پاکستان و هند به‌دنبال کاهش تنش‌ها و یافتن راه‌حل‌های مسالمت‌آمیز برای بحران کشمیر بوده است. به هر نحو با توجه به وضعیت موجود، به‌نظر نمی‌رسد که بحران کشمیر به‌زودی به‌طور کامل حل شود. در حالی که میانجیگریها از سوی ایران و دیگر کشورها در حال انجام است، شرایط داخلی هر دو کشور هند و پاکستان، به‌ویژه مسائل قومی و مذهبی، همچنان عامل اصلی تداوم این بحران باقی می‌ماند. علاوه بر این، وجود سلاح‌های هسته‌ای در هر دو کشور، خطر تشدید جنگ‌ها را به‌شدت افزایش می‌دهد و می‌تواند تأثیرات جهانی عمیقی داشته باشد. به‌طور کلی، بحران کشمیر همچنان به‌عنوان یکی از مهم‌ترین و پیچیده‌ترین چالش‌های بین‌المللی باقی خواهد ماند و نیاز به گفت‌وگوهای صلح‌آمیز و تلاش‌های مستمر برای کاهش تنش‌ها در این منطقه، امری ضروری است تا از گسترش درگیری‌ها و تهدیدات هسته‌ای جلوگیری شود. تنها از طریق مذاکرات و دیپلماسی است که می‌توان امیدوار بود که آینده‌ای امن‌تر برای مردم کشمیر و منطقه جنوب آسیا رقم بخورد.
