آمریکا به این جمع‌بندی رسیده که طالبان آنها را دور زده است/ خارج کردن افغانستان از ذیل عنوان «متحد خارج از ناتو» پیام امنیتی به کابل بود

«محمدهاشم عصمت‌اللهی» تحلیلگر ارشد مسائل افغانستان با اشاره به خارج شدن نام افغانستان از فهرست متحدان خارجِ ناتوی ایالات متحده در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا اظهار کرد: وضعیت فعلی در افغانستان به خوبی نشان می‌دهد که اوضاع همچنان در هاله‌ای از ابهام قرار دارد و اصولاً هیچ اتفاق مثبتی در این یک سال اخیر رخ نداده است. رفتار طالبان و گفتار ایالات متحده به صورت کلی نشان می‌دهد که وضعیت افغانستان نه تنها قرارنیست درست شود بلکه ما هر روز شاهد یک معضل جدید هستیم. ما در افغانستان نظاره‌گر تغییر اوضاعی هستیم که حاصل جمع آن منفی است و بدون تردید باید گفت که اوضاع نه تنها بهتر نخواهد شد بلکه شرایط ممکن است بدتر هم بشود که داده‌های فعلی همین تحلیل ما را تأیید می‌کند. اینکه چرا وضعیت به اینجا کشیده شده موضوعی است که باید این پرونده را از دو منظر یعنی رفتار طالبان و راهبرد ایالات متحده بررسی کرد.

وی ادامه داد: آمریکا صرفاً به این نتیجه رسیده است طالبان آنگونه که ادعا کرده و آنطور که به آمریکایی‌ها وعده داده نمی‌تواند افغانستان را مدیریت کند. واشنگتن این جمع‌بندی را در مقابل خود می‌بیند که اقدام‌های طالبان با آنچه که در توافق دوحه گفته شده تفاوت دارد و حتی شرط و شروطی که گفته شده بود در این راه محقق نشده است. این در حالیست که طالبان هم مدعی آن است که ایالات متحده به هیچ وجه به وعده‌هایش در مورد مسائل مالی و سیاسی افغانستان جامه عمل نپوشانده است. به عنوان مثال در بحث آزادسازی پول‌های بلوکه‌شده افغانستان توسط آمریکا هنوز هیچ اقدام مثبتی که بتواند اوضاع این کشور را از بحران فعلی خارج کند، رخ نداده است. هر زمانی که افغانستان با مشکل اقتصادی بیش از حد روبه‌رو می‌شود، می‌بینیم که ایالات متحده صرفاً یک بخش کوچکی از دارایی افغانستان را آزاد می‌کند اما این میزان هیچ دردی را دوا نمی‌کند.

این استاد دانشگاه تصریح کرد: وضعیت اقتصادی و همچنین اوضاع و احوال اجتماعی در افغانستان به هر ترتیب حال و روز خوشی ندارد و این در حالی است که هنوز تهدیدی به نام داعش در این کشور حضور دارد و هر روز هم این تهدید قوی‌تر از گذشته ظاهر می‌شود؛ به گونه‌ای که در شرایط کنونی نه تنها حملات این گروه تروریستی کاهش پیدا نکرده یا پایان نیافته است، بلکه ما شاهد افزایش این حملات در داخل افغانستان هستیم که دامنه آن تا کابل هم ادامه یافته است. طالبان هم این موضوع را فهمیده است که اساساً داعش با چراغ سبز ایالات متحده در افغانستان اقدام به عملیات تروریستی می‌کند و این موضوع حالا به یک معضل امنیتی برای طالبان تبدیل شده است. معتقدم که در این میان ایالات متحده به این جمع‌بندی رسیده است که طالبان هم در حال دور زدن واشنگتن است.

عصمت‌اللهی افزود: ایالات متحده از طالبان این انتظار را داشت که اوضاع افغانستان را بر اساس آنچه که به واشنگتن قول داده بودند جلو ببرند اما رفتار واشنگتن نشان می‌دهد که طالبان از تمام خط و خطوطی که آمریکا برای آنها ترسیم کرده بود خارج شده است. بر همین اساس که حال جو بایدن، رئیس جمهوری آمریکا اخیراً دستور داد که افغانستان را از ذیل کشورهای متحد آمریکا در خارج از ناتو بیرون بکشند. توجه داشته باشید که عنوان «متحد خارج از ناتو» توسط آمریکایی‌ها به کشوری اعطا می‌شود که منافع مشترک با واشنگتن داشته باشد و در ازای آن آمریکایی‌ها علاوه بر ارائه وام به آنها، کمک‌های نظامی و امنیتی زیادی هم به این کشورها تخصیص می‌دهد. به عنوان مثال در سال جاری میلادی جو بایدن با امیر قطر عنوان متحد خارج از ناتو را به دوحه اعطا کرد.

وی در پایان خاطرنشان کرد: این عنوان به نوعی نشان می‌دهد کشورهایی که به عنوان متحد خارج از ناتوی آمریکا به حساب می‌آیند برای واشنگتن یک جایگاه بسیار معقول و مهم دارند و در این راستا حمایت‌هایی هم از آنها توسط ایالات متحده انجام می‌شود. در مورد افغانستان باید به این نکته توجه کرد که دیگر این کشور برای واشنگتن یک اولویت درجه اول و مهم به حساب نمی‌آید و عملاً دیگر هیچ نیازی از سوی آمریکا به افغانستان احساس نمی‌شود. آنها معتقدند که طالبان صرفاً برای حفظ بقای خود در کابل عمل می‌کند و عملاً هیچ منافعی برای آمریکا در این کشور وجود ندارد. طالبان معتقد است که حذف نام افغانستان از فهرست متحدان خارج از ناتوی آمریکا هیچ ضرری برای کابل ندارد. ایالات متحده با این اقدام به نوعی تمام همکاری‌های خود و ناتو با افغانستان را به حاشیه رانده و قرار نیست دیگر هیچ کمک نظامی از سوی واشنگتن به افغانستان شود که من آن را  یک پیام امنیتی می‌دانم. حالا باید دید که آیا این اقدام واشنگتن تبعات منفی برای کابل خواهد داشت یا خیر.