مومنی در گفت‌وگو با ایلنا تشریح کرد:
دلایل خروج نظامیان ارمنستان از قره‌باغ تا ماه سپتامبر/ هزینه‌های آذربایجان و منافع روسیه در پرونده قره‌باغ
کارشناس مسائل قفقاز گفت: آذربایجان با وجود ۱۰ میلیون نفر جمعیت و منابع سرشار انرژی در پرونده قره‌باغ باید گوش به فرمان روس‌ها باشد و این به معنای مبهم بودن تامین منافع باکو توسط مسکو است.
«قاسم مومنی» کارشناس مسائل قفقاز در تشریح دلایل اعلام خروج نظامیان ارمنستان از قره‌باغ تا سپتامبر سال جاری میلادی در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا اظهار کرد: در بحث جنگ ۴۴ روزه قره‌باغ و عقب‌نشینی نیروهای ارمنستان از این منطقه، توافق بر سر این بود که نیروهای ارتش ارمنستان از این منطقه خارج شوند و حافظان صلح روسیه به جای آنها در این منطقه مستقر شوند. مساله دیگر این بود که ساختار تامین امنیت بعد از مدتی باید به دست نیروهای بومی قره‌باغ بیفتد و در این میان شاهد رفت و آمد زیادی از سوی مقام‌های آذربایجان و ارمنستان بودیم. توجه داشته باشید که نخجوان را جمهوری آذربایجان اداره می‌کند و قره‌باغ تحت اداره ارمنستان بود که باید این مسأله را یک نوع تقسیم قدرت بدانیم. اما نشست اخیر گرجستان و دیدار وزرای خارجه باکو و ایروان در این کشور نشان داد که روس‌ها در این میان سعی می‌کنند تا با هدایت دو طرف به سوی یکدیگر، اوضاع را به نفع خودشان رقم بزنند.
وی ادامه داد: واقعیت این است که بحث تعهد روسیه در مورد قره‌باغ یک موضوع بسیار مهم به حساب می‌آید و ارمنستان هم بر این موضوع تاکید ویژه‌ای دارد، اما در این میان معتقدم که جنگ قره‌باغ به ضرر آذربایجان تمام شد. درست است که شهرهای زیادی به دست باکو افتاد و ترکیه هم در آنجا مانور روانی و سیاسی خود را تحکیم بخشید، اما باید توجه داشت که دولت آذربایجان و ارمنستان و همچنین جمعیت و منابع انرژی این دو کشور با یکدیگر قابل مقایسه نیستند. همین حالا آذربایجان منابع انرژی بسیار زیادی در دست دارد و جمعیت آن به حدود ۱۰ میلیون نفر می‌رسد ولی با این حال باکو باید گوش به فرمان روسیه باشد؛ چراکه مسکو در حال اداره و دولت‌سازی در قره‌باغ است و نیروهای آنها در این منطقه هستند که حرف اول و آخر را می‌زنند.
این تحلیلگر مسائل سیاسی گفت: برای دولت روسیه بسیار مهم است که اطراف خود به خصوص منطقه قفقاز را آرام نگه دارد و نفوذش را دو چندان کند اما باید توجه داشت که این روند صرفاً شاید به نفع روسیه و احتمالاً ارمنستان باشد. معتقدم که ورود روسیه به مناطقی مانند لاچین باعث شد که آذربایجان مناطقی را به روس‌ها واگذار کند و صرفاً پنج شهر را در تصرف خود داشته باشد. بحث اینجاست که با وجود یک درگیری ۴۴ روزه میان آذربایجان و ارمنستان همچنان ناگورنو قره‌باغ در دست روسیه است و ارمنستان به سمت مسکو متمایل شده است. بر همین اساس می‌بینیم که خروجی جنگ قره‌باغ به گونه‌ای دیگر پیش رفته و مشخص نیست که منافع آذربایجان از سوی مسکو چگونه تامین شود.
وی در پایان خاطرنشان کرد: حالا هم که قرار است ارتش ارمنستان از قره‌باغ خارج شود باز هم این مناطق به روسیه داده می‌شود، نه آذربایجان. یعنی باز هم در اینجا منافع کلان متوجه مسکو خواهد بود،نه باکو. توجه داشته باشید که جنگ اصلی قره‌باغ بر سر تصرف این منطقه توسط آذربایجان بود اما در نهایت باکو توانست چند شهر را به خاک خود ضمیمه کند و در اختیار بگیرد اما همین حالا مناطقی که بر سر آنها جنگ شده متعلق به روسیه است و اگر هم مسکو سلاح ببیند می‌تواند این مناطق را به ارمنستان بازگرداند؛ چراکه چهار میلیون نفر از ارامنه در روسیه حضور دارند و نفوذ خوبی در دهه‌های اخیر برای ایروان در مسکو به وجود آوردند.
