محبعلی در گفت‌وگو با ایلنا:
دمشق برای روسیه دیگر اولویت اول نیست/ موازنه قوا در سوریه در حال تغییر است/ظهور مجدد داعش به تصمیم قدرت‌ها بستگی دارد
کارشناس مسائل منطقه گفت: کم شدن نقش روس‌ها در سوریه و قره‌باغ به خوبی نشان می‌دهد که آنها مشغول پرونده‌ای بزرگ‌تر یعنی اوکراین هستند.
«قاسم محبعلی» کارشناس مسائل منطقه در تشریح دلایل کمرنگ شدن حضور روسیه در سوریه و احتمال قدرت گرفتن مجدد داعش در این کشور در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا اظهار کرد: روس‌ها پس از آنکه در مرحله اول عملیات میدانی در اوکراین با مشکل روبه‌رو شدند، به این نتیجه رسیده بودند که باید از نیروهای چچنی در جنگ با ارتش اوکراین استفاده کنند. آنها معتقد بودند که استفاده از این طیف می‌تواند زمین بازی را به نفع آنها تغییر دهد اما ین موضوع هم افاقه نکرد و مجبور شدند بخشی از نیروهای عملیاتی خود را از سوریه خارج کنند. توجه کنید که خروج این نیروها اساساً مربوط به قوای عملیاتی روسیه در سوریه است اما پایگاه‌های دریایی و نیروهای ستادی روسیه در اقصی نقاط سوریه همچنان فعال هستند. از این جهت کاهش نیروهای روسیه در سوریه را باید همسو با پرونده اوکراین دانست.
وی ادامه داد: به نظر می‌رسد که دمشق همچنان نگران خروج بخشی از نیروهای عملیاتی روسیه از سوریه است و احتمال دارد سفر اخیر بشار اسد به تهران هم در همین راستا انجام شده باشد. توجه کنید که سوری‌ها نگران ظهور مجدد داعش و القاعده و همچنین قوت گرفتن کردها در شمال عراق و سوریه هستند، ولی باید توجه داشت که تهدید اول، بحث احیای مجدد داعش است. نکته‌ای که در این بین باید مورد نظر باشد این است که حضور روس‌ها در سوریه دقیقاً بعد از بحران ۲۰۱۴ اوکراین صورت گرفت و آنها به دلیل شکست‌های پی در پی سیاسی که در اوکراین تجربه کردند، برای اینکه سناریوی جدید برای تامین منافع خود در قبال آمریکا را پیش ببرند، در سوریه حاضر شدند. در آن زمان حلب سقوط کرده بود و دمشق هم در حال سقوط بود.
این تحلیلگر ارشد مسائل سیاسی تصریح کرد: حالا روس‌ها درگیر پرونده بزرگ‌تر مانند اوکراین هستند و به همین جهت به نظر می‌رسد که سوریه برای آنها اولویت اول را ندارد. مضاف بر اینکه نقش روس‌ها در قره‌باغ هم کمتر شده و به راحتی می‌بینیم که مقام‌های آذربایجان و ارمنستان با میانجی‌گری اتحادیه اروپا در حال مذاکره با یکدیگر هستند. مجموع این عوامل نشان می‌دهد که موازنه قوا در سوریه در حال تغییر است. بر خلاف این مسائل، ترکیه هنوز جاه طلبی‌های خود را در سوریه دنبال می‌کند. آنکارا در گذشته در سوریه به دیوار بلند روس‌ها برخورد کرد و نتوانست به اهداف نهایی خود برسد اما در آخر ترکیه با مسکو توافق کردند و توانستند یک کار مشترک را اجرایی کنند. در شرق سوریه هم آمریکایی‌ها با کردها هماهنگ هستند و این در حالی است که اگر شرایط تغییر کند، ممکن است با وضعیت جدیدی روبه‌رو شویم.
محبعلی افزود: توجه داشته باشید که ایالات متحده و اسرائیل به دنبال بحران جدید در سوریه نیستند. آنها هم نگرانی‌های خاص خود را دارند و معتقدند که روند فعلی برای مقابله با داعش باید حفظ شود و به همین جهت به بقای بشار اسد رضایت دادند. این در حالی است که اسراییل هم از کمرنگ شدن حضور روسیه در سوریه نگران بوده ولی تل‌آویو در اصل به دنبال کاهش نقش ایران در سوریه است. سوری‌ها هم علاقه ای ندارند که دمشق به زمین درگیری ایرانی و اسراییل تبدیل شود اما باید دانست که حیات تمام نیروهای زیر زمینی مانند داعش و القاعده به تصمیم قدرت‌های بزرگ بستگی دارد.
وی در پایان خاطرنشان کرد: در بحث ظهور مجدد داعش اگر ریشه‌ها و زمینه‌های اجتماعی در سوریه وجود داشته باشد ممکن است که آنها ظهور کنند، ولی در نمای کلی، همانگونه که اشاره شد ظهور بنیادگرایان رادیکال بستگی به سیاست و علایق قدرت‌های بزرگ دارد و باید دید که آیا فضای فعلی برای ظهور این جریان به نفع راهبردهای آمریکا و مابقی است یا خیر. به نظرم پاسخ منفی است؛ چراکه تمرکز جهانی بر پرونده اوکراین، تورم جهانی و بحران انرژی است. به همین جهت باید دید که راهبرد قدرت‌ها در مورد سوریه و به خصوص بحث ظهور داعش چه خواهد بود.
