چه زمانی و چرا کشیدن دندان ضروری است؟

اگرچه کشیدن دندان ممکن است تصمیمی دشوار یا نگران‌کننده به نظر برسد، اما در برخی شرایط، تنها راه‌حل مؤثر برای حفظ سلامت دهان و جلوگیری از مشکلات جدی‌تر است. زمانی که یک دندان آسیب‌دیده، عفونی یا به‌شدت پوسیده دیگر قابل درمان نباشد، خارج کردن آن می‌تواند از گسترش آسیب به دندان‌های مجاور، لثه یا استخوان فک جلوگیری کند. در ادامه این مقاله، به بررسی دلایل رایج کشیدن دندان، زمان مناسب برای انجام این کار و مراقبت‌های قبل و بعد از آن خواهیم پرداخت. با ما همراه باشید. 

دلایل پزشکی برای کشیدن دندان

در مواقعی که به دلیل پوسیدگی گسترده، بیماری پیشرفته لثه، عفونت شدید یا آسیب‌های غیرقابل ترمیم نیاز به کشیدن دندان پیش می‌آید، باید برای حفظ عملکرد دهان و زیبایی لبخند، راهکاری مناسب برای جایگزینی آن در نظر گرفت. مرکز ایمپلنت شرق تهران ( ۰۲۱۳۶۶۴۱۹۸۵) با برخورداری از فناوری‌های پیشرفته و تیمی متخصص، می‌تواند با بهره‌گیری از روش‌های نوین ایمپلنت، دندان از دست‌رفته را به‌صورت طبیعی و بادوام بازسازی کند. این روش علاوه بر بازگرداندن توانایی جویدن و صحبت کردن، از تحلیل استخوان فک و تغییر فرم صورت نیز جلوگیری می‌کند.

در برخی شرایط خاص، کشیدن دندان به یک ضرورت پزشکی تبدیل می‌شود؛ یعنی ادامه حضور دندان در دهان می‌تواند سلامت دهان و دندان یا حتی کل بدن را به خطر بیندازد. در چنین مواردی، دندان‌پزشک پس از بررسی کامل وضعیت، ممکن است تصمیم به خارج‌کردن دندان بگیرد. برخی از مهم‌ترین دلایل عبارت‌اند از:

• پوسیدگی گسترده و عمیق دندان؛ وقتی پوسیدگی دندان به‌قدری پیشرفت کرده که به لایه‌های عمیق، ریشه یا بافت‌های اطراف آن آسیب رسانده است، دیگر امکان نجات دندان با روش‌هایی مثل پرکردن یا عصب‌کشی وجود ندارد. این نوع پوسیدگی معمولاً با درد شدید، التهاب و حتی آبسه همراه است و در این حالت، کشیدن دندان تنها راه پیشگیری از گسترش عفونت خواهد بود.
• بیماری‌های پیشرفته لثه (پریودنتیت)؛ در مراحل پیشرفته بیماری لثه، استخوان نگهدارنده دندان تحلیل می‌رود و لثه‌ها دیگر توان حفظ دندان در جای خود را ندارند. نتیجه این روند، لق شدن دندان و آسیب به ساختارهای نگهدارنده آن است. در چنین شرایطی، اگر درمان‌های محافظه‌کارانه مؤثر واقع نشوند، کشیدن دندان ضرورت پیدا می‌کند.
• عفونت‌های شدید و کنترل‌نشده؛ اگر یک دندان دچار عفونت مزمن یا شدید شود و این عفونت به بافت‌های اطراف یا حتی استخوان فک نفوذ کند، گاهی اوقات درمان‌های دارویی یا ریشه‌درمانی پاسخ کافی نمی‌دهند. در این وضعیت، برای جلوگیری از انتشار عفونت به بخش‌های دیگر بدن، دندان باید خارج شود.
• آسیب‌های شدید ناشی از ضربه یا تصادف؛ برخی آسیب‌ها، مانند ترک‌های عمیق، شکستگی ریشه یا له‌شدگی دندان در اثر حادثه، آن‌قدر شدید هستند که امکان ترمیم آن‌ها وجود ندارد. در چنین مواقعی، کشیدن دندان آسیب‌دیده می‌تواند بهترین گزینه برای جلوگیری از مشکلات بعدی باشد.

چه زمانی کشیدن دندان عقل نهفته ضروری است؟

دندان عقل، که معمولاً آخرین دندان آسیای بزرگ است، معمولاً بین سنین ۱۷ تا ۲۵ سالگی شروع به رشد می‌کند. اما در بسیاری از موارد، به دلیل کمبود فضای کافی در فک یا وضعیت نامناسب رویش، این دندان‌ها به طور کامل رشد نمی‌کنند و به صورت نهفته یا نیمه‌نهفته باقی می‌مانند. دندان عقل نهفته ممکن است در ابتدا بدون علائم باشد، اما به مرور زمان می‌تواند موجب بروز مشکلاتی از جمله درد مداوم، فشار به دندان‌های مجاور، التهاب لثه، پوسیدگی دندان کناری، یا حتی ایجاد کیست و عفونت در اطراف ناحیه نهفتگی شود. این عوارض نه تنها موجب ناراحتی و کاهش کیفیت زندگی می‌شوند، بلکه ممکن است سلامت دیگر دندان‌ها را نیز تهدید کنند.

در بسیاری از موارد، دندان‌پزشکان توصیه می‌کنند که دندان عقل نهفته پیش از بروز مشکلات جدی، به‌صورت پیشگیرانه خارج شود. تشخیص نیاز به جراحی این دندان معمولاً با بررسی تصاویر رادیولوژی و ارزیابی وضعیت فک و سایر دندان‌ها انجام می‌شود. انجام این کار به‌موقع، از بروز بسیاری از عوارض احتمالی در آینده جلوگیری خواهد کرد.

چرا در برخی درمان‌های ارتودنسی نیاز به کشیدن دندان وجود دارد؟

در بسیاری از موارد، به‌ویژه در نوجوانان، به‌هم‌ریختگی و بی‌نظمی دندان‌ها به دلیل کمبود فضای کافی در فک یا وجود دندان‌های اضافه به وجود می‌آید. این مشکل که به آن ازدحام دندانی گفته می‌شود، می‌تواند باعث کج شدن، رویش نامناسب یا حتی نهفتگی دندان‌ها شود. در چنین شرایطی، متخصص ارتودنسی برای ایجاد فضای کافی و دستیابی به نظم مطلوب در ردیف دندان‌ها، ممکن است کشیدن یک یا چند دندان را ضروری بداند. این اقدام معمولاً قبل از شروع درمان ارتودنسی انجام می‌شود و به بهبود نتایج نهایی درمان کمک می‌کند.

در چه شرایطی کشیدن دندان شیری کودک ضروری می‌شود؟

با اینکه دندان‌های شیری به‌طور طبیعی و در زمان مناسب خود می‌افتند، اما گاهی شرایط خاصی ایجاب می‌کند که این دندان‌ها پیش از موعد توسط دندان‌پزشک کشیده شوند. برای مثال، اگر دندان شیری برای مدت طولانی در دهان باقی بماند و مانع رویش صحیح دندان دائمی شود، یا دچار پوسیدگی عمیق، آبسه یا عفونت جدی شده باشد، کشیدن آن برای حفظ سلامت سایر دندان‌ها ضروری است. همچنین در برخی طرح‌های درمان ارتودنسی در سنین پایین، برای هدایت صحیح رشد فک و دندان‌ها، ممکن است نیاز به کشیدن یک یا چند دندان شیری باشد. تشخیص زمان مناسب برای این اقدام معمولاً با بررسی رادیوگرافی و ارزیابی دقیق وضعیت دهان کودک انجام می‌شود.

کشیدن دندان؛ راه‌حلی نهایی پس از ناکامی درمان‌های دندان‌پزشکی

گاهی اوقات، با وجود انجام درمان‌هایی مانند پر کردن، عصب‌کشی یا روکش، دندان قابل حفظ نیست. اگر این روش‌ها نتوانند عملکرد دندان را بازگردانند یا جلوی پیشرفت عفونت و آسیب به بافت‌های اطراف را بگیرند، کشیدن دندان به‌عنوان آخرین راهکار مطرح می‌شود. این اقدام معمولاً برای جلوگیری از بروز مشکلاتی مانند آبسه، گسترش عفونت به بخش‌های دیگر دهان و تحلیل استخوان اطراف دندان انجام می‌شود. برداشتن به‌موقع دندان آسیب‌دیده علاوه بر حفظ سلامت دهان، شرایط را برای انجام درمان‌های جایگزین مثل ایمپلنت یا بریج فراهم می‌کند و از پیچیده‌تر شدن مشکلات و هزینه‌های بیشتر درمان در آینده جلوگیری می‌کند.

چه زمانی باید به دندان‌پزشک مراجعه کرد؟

اگر دچار درد مداوم، حساسیت شدید، التهاب لثه یا تغییر رنگ دندان شده‌اید و درمان‌های معمول نتیجه‌بخش نبوده‌اند، حتماً باید توسط دندان‌پزشک معاینه شوید. در صورت نیاز به کشیدن دندان، دندان‌پزشک مراحل آماده‌سازی و بررسی گزینه‌های جایگزینی مانند ایمپلنت یا بریج را به شما معرفی خواهد کرد. برای دریافت بهترین خدمات پس از کشیدن دندان، مراجعه به یک کلینیک معتبر در شهر خود، توصیه می‌شود تا درمان مناسب و دقیق انجام شود.