وضعیت صنایع وابسته به قطعات پنوماتیک در جنگ 12 روزه و راهکارهای کارخانجات

پنوماتیک چیست و نقش آن در صنایع 

پنوماتیک (Pneumatics) شاخه‌ای از مهندسی صنعتی است که از هوای فشرده برای تولید نیروی مکانیکی و کنترل حرکت در سیستم‌های صنعتی استفاده می‌کند. در این فناوری، هوای فشرده توسط کمپرسورها تولید شده و از طریق قطعاتی مانند جک قلمی پنوماتیک، جک کامپکت پنوماتیک و جک چهارمیل پنوماتیک به انرژی مکانیکی تبدیل می‌شود. این قطعات شامل انواع سیلندرها، انواع شیرهای کنترلی و انواع اتصالات هستند که در سیستم‌های اتوماسیون، جابجایی و کنترل دقیق کاربرد دارند. پنوماتیک به دلیل سرعت بالا، هزینه نگهداری پایین و ایمنی در محیط‌های حساس (مانند محیط‌های انفجاری) نسبت به سیستم‌های هیدرولیک یا الکتریکی مزیت دارد.

قطعات کلیدی پنوماتیک در صنایعی نظیر تولید با دستگاه های صنعتی ، پزشکی، نفت و گاز، کشاورزی، هوافضا، رباتیک و … نقش حیاتی ایفا می‌کنند. این قطعات در اتوماسیون خطوط تولید، جابجایی تجهیزات سنگین و کنترل دقیق فرآیندها استفاده می‌شوند .

چالش‌های تأمین قطعات پنوماتیک در دوران جنگ

در دوران جنگ با بسته شدن حریم هوایی و محدودیت‌های مرزی، تأمین قطعات پنوماتیک در بازار را به شدت مختل کرد. حملات هوایی به فرودگاه‌های کلیدی مانند تبریز و مهرآباد، لغو پروازهای داخلی و خارجی تا ۴ تیر ۱۴۰۴، و بسته شدن حریم هوایی مرکز و غرب ایران، زنجیره تأمین قطعات وارداتی از برندهای اروپایی (مانند فستو و نورگرن) و چینی (مانند ایرتک) را متوقف کرد. 

محدودیت‌های مرزی، از جمله بسته شدن گذرگاه‌های کاپیکوی و اسندره ترکیه، واردات زمینی را نیز دشوار کرد. وضعیت اقتصادی بحرانی و افزایش هزینه‌های حمل‌ونقل و بیمه، قیمت قطعات وارداتی را به شدت بالا برد. این شرایط، تولید در صنایعی مانند پزشکی و نظامی را تهدید کرد. برندهای داخلی مانند سانگو با تولید جک قلمی پنوماتیک و جک کامپکت پنوماتیک، راه‌حلی برای کاهش وابستگی به واردات ارائه دادند.

وابستگی به برندهای اروپایی و چینی: یک معضل بحرانی

وابستگی به برندهای اروپایی (مانند فستو و نورگرن) و چینی (مانند ایرتک) برای تأمین یکی از جک های کاربردی و کمیاب بازار یعنی جک چهارمیل پنوماتیک در ایران، در جنگ ۱۲ به معضلی تبدیل شد. تحریم‌های تشدید شده و بسته شدن حریم هوایی و مرزها، مانند فرودگاه‌ها و گذرگاه‌های ترکیه و امارات، واردات این قطعات را متوقف کرد. افزایش هزینه‌های حمل‌ونقل و بیمه، قیمت قطعات خارجی را غیراقتصادی کرد. این وابستگی، تولید در صنایع پزشکی و تولیدی را در دراز مدت با مشکل مواجه میکند. اما برندهای داخلی مانند سانگو با تولید انواع جک پنوماتیک از جمله جک کامپکت پنوماتیک با کیفیت بالا و گارانتی یک‌ساله، جایگزینی مقرون‌به‌صرفه ارائه داد و راه را برای خودکفایی هموار کرد.

محصولات داخلی تنها راهکار برای عبور از بحران 

واردات محصولات متنوع پنوماتیک در دوران قبل از جنگ هم با مشکلات جدی همراه بود به علت قیمت ارز و هزینه های باربری معمولا با قیمت بالا و محدودیت در واردات مواجه بود که متاسفانه با وقوع جنگ مشکلات واردات بیش از پیش شد . اما با اختلال در زنجیره تأمین قطعات پنوماتیک وارداتی، فرصتی برای درخشش برندهای داخلی مانند سانگو ایجاد شده است.

 این برند با تولید جک قلمی پنوماتیک، مناسب برای تجهیزات پزشکی نیاز بیمارستان‌ها را تأمین کرد. جک کامپکت پنوماتیک سانگو، با طراحی فشرده و عملکرد قابل اعتماد، در خطوط تولید صنایع غذایی و دارویی، مانند بسته‌بندی کارایی بالایی نشان داد. این تلاش‌ها خودکفایی صنعتی را تقویت کرد و وابستگی به برندهای خارجی را در شرایط بحرانی به حداقل رساند.

مطالعه موردی: موفقیت برند سانگو در جایگزینی برندهای خارجی

برند سانگو، تحت نظارت شرکت نیکا صنعت گستر، به‌عنوان جایگزینی برجسته برای برندهای خارجی پنوماتیک مانند فستو و ایرتک مطرح شد. این برند با تولید جک‌های پنوماتیک سبک و دقیق، نیاز بیمارستان‌ها به تجهیزات پزشکی مانند دستگاه‌های تنفسی را تأمین کرد. طراحی این جک‌ها با بدنه آلومینیومی و تحمل فشار تا ۱۲ بار، عملکردی مشابه نمونه‌های اروپایی ارائه داد. سانگو با تست‌های کیفی سخت‌گیرانه و گارانتی یک‌ساله، اعتماد صنایع دارویی، مانند کارخانه کیمیدارو، را جلب کرد و هیچ مرجوعی تا سال ۱۴۰۴ ثبت نکرد. تولید تحت استانداردهای تایوانی، کیفیت و دوام محصولات را تضمین کرد.

همچنین سانگو با تولید جک‌های سنگین با ظرفیت تحمل بار تا ۱۰۰۰ کیلوگرم و فشار ۱۶ بار در جابجایی قطعات پهپادها در کارخانجات نظامی کاربرد داشت. این برند با بهره‌گیری از مهندسی معکوس و مواد اولیه داخلی، هزینه‌ها را تا ۴۰ درصد کاهش داد. سانگو با تمرکز بر خودکفایی، وابستگی به واردات را در شرایط تحریم و اختلال لجستیکی به حداقل رساند و الگویی برای تاب‌آوری صنعتی شد.

سانگو با بهره‌گیری از فناوری‌های بومی و تمرکز بر خودکفایی، وابستگی به واردات را در شرایط تحریم و اختلال لجستیکی به حداقل رساند و به‌عنوان الگویی برای تاب‌آوری صنعتی مطرح شد.

در دوران جنگ چگونه میتوان قطعات پنوماتیک را تهیه کرد ؟

در شرایط بحرانی تهیه قطعات پنوماتیک با چالش‌هایی مواجه می‌شود. برای تأمین نیازها، گزینه‌های متعددی وجود دارد. ابتدا، استفاده از ذخایر موجود در انبارهای صنعتی می‌تواند نیاز فوری به قطعات مانند جک‌ها و شیرهای پنوماتیک را برآورده کند. 

دوم، جست‌وجوی مسیرهای جایگزین مانند تجارت با کشورهای همسایه (مثلاً ترکیه از طریق گذرگاه‌های باز) یا استفاده از حمل‌ونقل زمینی غیرمستقیم، تأمین را تسهیل می‌کند. در نهایت، بازسازی و تعمیر قطعات موجود با ابزارهای بومی و تکنسین‌های آموزش‌دیده، وابستگی به واردات را کاهش می‌دهد. این رویکردها، تاب‌آوری صنایع را در شرایط بحرانی تضمین می‌کنند.

نحوه خرید در این شرایط پیچیده می‌شود. با احتمال اختلال در اینترنت خرید آنلاین از پلتفرم‌ها ممکن است با تأخیر یا عدم دسترسی مواجه شود. در این صورت، خرید از انبارهای محلی یا نمایندگان رسمی برندهای داخلی از طریق تماس تلفنی یا مراجعه حضوری توصیه می‌شود. با این حال، مشکلات امنیتی یا حمل‌ونقل ممکن است خرید حضوری را دشوار کند؛ بنابراین، هماهنگی با تأمین‌کنندگان از طریق شبکه‌های ارتباطی جایگزین ضروری است.

خرید عمده محصولات ضروری نیز در این شرایط حیاتی است. برای تأمین قطعات ضروری مانند جک‌ها، شیرها و اتصالات پنوماتیک موردنیاز در پیش‌بینی نیازها و انعقاد قراردادهای بلندمدت با تولیدکنندگان داخلی قبل از تشدید بحران توصیه می‌شود. 

ایجاد انبارهای استراتژیک در مناطق امن، دور از اهداف نظامی و تخصیص سهمیه‌های دولتی برای خرید عمده، می‌تواند از کمبود جلوگیری کند. همکاری با کارخانجات همکار برای خرید گروهی و کاهش هزینه‌ها، و همچنین استفاده از حمل‌ونقل زمینی امن راهکارهایی برای اطمینان از دسترسی به موجودی کافی است. 

سخن پایانی 

در دوران بحران شرایط در بازار در تمامی حوزه ها و اصناف دچار بحران و تعطیلی میشود و با اتفاقاتی که افتاد تاب‌آوری صنایع پنوماتیک آزموده شد. برندهای داخلی مانند سانگو با تولید قطعات باکیفیت، وابستگی به واردات را کاهش دادند. خودکفایی، مهندسی معکوس و حمایت‌های دولتی، راهکارهایی برای تقویت صنایع در برابر بحران‌های آینده ارائه کردند. امیداواریم در آینده شاهد کاهش محدودیت ها و مشکلات در شرایط کنترل شده تری باشیم .