مشاور مرکز پژوهش های مجلس:
عرضه سوخت ارزان مانع از افزایش راندمان نیروگاه‌ها شده است /سیستم حسابداری قیمت تمام شده برق معیوب است
مشاور مرکز پژوهش‌های مجلس با بیان اینکه کل یارانه‌ها را می‌توان در کارت انرژی گنجاند، هر فرد مقداری سهمیه انرژی از جمله بنزین، برق و گاز داشته باشد و بتواند آن را مصرف کند؛ گفت: سیستم حسابداری برق در ایران مشکلات اساسی داشته و همین سبب می‌شود تا نتوان به قیمت تمام شده صحیحی برای برق دست یافت. عدم محاسبه هزینه سوخت و نحوه محاسبه استهلاک از جمله مهمترین این موارد است. ضمن اینکه یکی دیگر از مشکلات مهم سرمایه گذاران و تولید کنندگان نیروگاه های برق تغییر مداوم قیمت سوخت است.
به گزارش خبرنگار اقتصادی ایلنا، ایرج مهر آزما، مشاور مرکز پژوهش های مجلس، در نشستی با حضور فعالین صنعت برق، درخصوص تاریخچه تعرفه‌های برق و قیمت گذاری برق در ایران گفت: برق در ابتدا در ایران خصوصی بود و توسط مالکین نیروگاه‌ها و شهرداری ها عرضه می‌شد. این موضوع تا برنامه سوم توسعه ادامه یافت، ولی در برنامه سوم و بخصوص چهارم با شکل گیری توانیر و برق های منطقه‌ای، برق دولتی شد.
وی افزود: اولین سیستم حسابداری قیمت تمام شده برق در سال 1346 و همزمان با شکل گیری شرکت توانیر در ایران ایجاد شد. این سیستم با هدف تعیین تعرفه فروش برق بر اساس مطالعات شرکت مهندسین مشاور هارزا -که یک شرکت مشاور آمریکایی بود- در ایران شکل گرفت این شرکت مسئولیت مطالعات چگونگی سازمان برق ایران را هم به عهده داشت. در آن سالها، تعرفه برق برای کل کشور یکسان نبوده و برای مناطق مختلف، متفاوت بود. در سال‌های بعد با گذشت زمان این امر کنار گذاشته شد و تا امروز نیز این حسابداری تنها به صورت صوری و غیر واقعی انجام می‌شود.
مهر آزما بیان کرد: یکی از موارد مورد اهمیت که امروزه کمتر مورد توجه قرار می‌گیرد محاسبه قیمت سوخت است. ما از یک سالی بخاطر اعطای یارانه، قیمت سوخت نیروگاه را صفر تومان در نظر گرفتیم، سپس یک تومان و سپس 5 تومان، به طور کلی در هیچ زمینه‌ای از بخش‌های سیستم دولتی حسابداری قیمت تمام شده پیاده نمی‌شود. در نتیجه نمی‌دانیم یک کیلووات ساعت انرژی چقدر تمام می‌شود. نمی‌دانیم بنزین که به مردم می‌رسانیم چند تمام می‌شود، در نتیجه موضوع مهم راندمان نیروگاه‌ها مغفول مانده شده است. برای مالک نیروگاه مشخص نیست در کدام قسمت نیروگاه سرمایه گذاری کند. سال هاست که راندمان نیروگاه‌ها بصورت متوسط 37-38 درصد است و روی این عدد مانده‌ایم.
مشاور مرکز پژوهش‌های مجلس، در ادامه گفت: ما در سال آینده نیاز به 8 هزار مگاوات ظرفیت نیروگاهی داریم و با بحران خاموشی روبه رو خواهیم بود؛ یکی از راه حل‌ها افزایش قیمت برق در ساعات پیک مصرف است. بنابراین هرکسی از مرز پیک مصرف عبور کند، مبلغ بالاتری را خواهد پرداخت و کنتور سه زمانه برای کسانی که مصرف پیک آنها بالا است در نظر گرفته می‌شود. البته این راهکار تنها برای کوتاه مدت در نظر گرفته شده است. همچنین با بهینه سازی می‌توان مقداری زیادی از این نیاز را کاهش داد.
وی درباره اصلاح یارانه‌های انرژی گفت: در سال 79 مطالعه‌ای به عنوان کارت سبز انجام دادیم. این کارت قرار بود به دارندگان خودروهایی که معاینه فنی دارند، اختصاص یابد. آن زمان من کارت انرژی را نیز مطرح کردم. بدین صورت که کل یارانه‌ها را در کارت انرژی بگنجانیم، هر فرد مقداری سهمیه انرژی از جمله بنزین، برق و گاز داشته باشد و بتواند آن را مصرف کند.
وی در ادامه به موضوع رگولاتوری اشاره کرد و گفت: تا زمانی که سیستم رگولاتوری در صنعت برق ایجاد نشود، اصلاح ساختار معنا ندارد. رگولاتور کسی است که کارشناس انرژی باشد، نسبت به وزارت نفت و نیرو تعلق نداشته باشد و بتواند تصمیم درست بگیرد.
مهر آزما به عنوان آخرین نکته افزود: شرکت گاز، کار درستی انجام داد و تعرفه بخش گاز را به رنگ های سبز (مصرف بهینه) نارنجی(الگوی مصرف در معرض خطر) و قرمز (ضرورت اصلاح الگوی مصرف) در قبوض پرداختی مشخص نمود، این کار می تواند الگوی مناسبی برای بخش برق نیز قرار بگیرد تا مردم سواد خود در چگونگی مصرف برق خود را بالاتر ببرند.
