چرا ماکو مهمترین نقطه ایران در مسیرهای ترانزیتی شمالغرب است؟
نقش راهبردی "منطقه آزاد ماکو" در توسعه کریدورهای حمل و نقل کشور
منطقه آزاد ماکو در سالهای اخیر به یکی از مهمترین نقاط اتصال ایران به شبکههای ترانزیتی بینالمللی تبدیل شده است؛ منطقهای که به دلیل موقعیت ژئوپلیتیک، ظرفیتهای لجستیکی و طرحهای زیرساختی در حال اجرا، میتواند مسیرهای حمل و نقل کشور را دگرگون کند.
به گزارش ایلنا؛ منطقه آزاد ماکو در سالهای اخیر به یکی از مهمترین نقاط اتصال ایران به شبکههای ترانزیتی بینالمللی تبدیل شده است؛ منطقهای که به دلیل موقعیت ژئوپلیتیک، ظرفیتهای لجستیکی و طرحهای زیرساختی در حال اجرا، میتواند مسیرهای حمل و نقل کشور را دگرگون کند.
ارزیابی اظهارنظرهای مسئولان ملی و استانی نشان میدهد که ماکو نه تنها دروازه ورود ایران به کریدورهای جهانی، بلکه پیشران اصلی توسعه حمل و نقل چندوجهی در شمالغرب کشور است.
اهمیت کریدورهای حمل و نقل در اقتصاد امروز جهان، دیگر نیازمند توضیح نیست. کشورهایی که بتوانند با تکمیل زیرساختهای زمینی، ریلی و هوایی، مسیرهای ترانزیت منطقهای را از قلمرو خود عبور دهند، سهم بیشتری از تجارت جهانی به دست میآورند و میتوانند از درآمدهای ترانزیتی به عنوان موتور محرک توسعه استفاده کنند.
ایران نیز با توجه به موقعیت جغرافیایی ممتاز خود، سالهاست تلاش میکند سهم بیشتری از کریدورهای شمال ـ جنوب و شرق ـ غرب را بهدست آورد. در این میان، منطقه آزاد ماکو به عنوان بزرگترین منطقه آزاد کشور و نزدیکترین نقطه ایران به اروپا، جایگاهی ویژه پیدا کرده است.
بررسی سخنان مقامات نشان میدهد که این منطقه به عنوان حلقه اتصال ایران به بازارهای ترکیه، قفقاز و اروپا، نقشی فراتر از یک منطقه آزاد تجاری داشته و اکنون به یک محور راهبردی حمل و نقل و لجستیک تبدیل شده است.
ماکو؛ نقطه اتصال ایران به کریدورهای بینالمللی است
موقعیت جغرافیایی ماکو همواره یکی از مزیتهای کلیدی این منطقه بوده است. قرار گرفتن در مرز ترکیه و مجاورت با جمهوری خودمختار نخجوان، این منطقه را به یکی از کوتاهترین مسیرهای دسترسی زمینی ایران به اروپا بدل کرده است. بر همین اساس، مدیران محلی و ملی بارها تأکید کردهاند که ماکو دروازه اصلی ایران در مسیرهای ترانزیتی شرق ـ غرب و شمال ـ جنوب است و میتواند بخش مهمی از بار ترانزیتی منطقه را جذب کند.
رضا رحمانی، استاندار آذربایجانغربی، در نشست مشترک با معاون وزیر راه، توسعه شبکههای ارتباطی استان را یک ضرورت ملی دانسته و اشاره کرده بود که بهرهگیری از ظرفیتهای کمنظیر ماکو، امکان نقشآفرینی بیشتر استان در نقشه ترانزیت منطقهای را فراهم میکند.
مدیرعامل منطقه آزاد ماکو نیز با اشاره به همین ویژگی، تأکید کرده بود که توسعه زیرساختها در این محدوده تنها یک اقدام محلی نیست، بلکه بخشی از راهبرد کلان ایران برای حضور مؤثر در کریدورهای جهانی محسوب میشود.
تقویت زیرساختهای ریلی، جادهای و فرودگاهی
تحقق نقش ترانزیتی ماکو بدون توسعه زیرساختهای حمل و نقل ممکن نیست. در سالهای اخیر، فهرستی از پروژههای جادهای، ریلی و فرودگاهی در این منطقه تعریف شده که تکمیل آنها میتواند ظرفیت حمل و نقل چندوجهی استان و کشور را چندین برابر کند.
هوشنگ بازوند، معاون وزیر راه و شهرسازی نیز، با اشاره به موقعیت خاص آذربایجانغربی در شبکههای حمل و نقل کشور، تأکید کرده که بخشی از مهمترین محورهای آزادراهی و ریلی ایران از این استان عبور میکند و ماکو میتواند به یکی از نقاط کلیدی اتصال شبکه ریلی ایران به خطوط بینالمللی تبدیل شود.
توسعه خطوط ریلی تا مرز بازرگان، تکمیل محورهای مواصلاتی اصلی و همچنین ارتقای فرودگاه ماکو از جمله اقداماتی است که در دستور کار قرار دارد. اتصال این منطقه به شبکه بینالمللی ریلی، ایران را به طور مستقیم به شبکه حمل و نقل ترکیه متصل میکند؛ مسیری که میتواند زمان و هزینه حمل کالا به اروپا را به شکل چشمگیری کاهش دهد.
از سوی دیگر، بهبود مسیرهای جادهای و ایجاد استانداردهای ایمنی در محورهای پرتردد ماکو، پیوند مستقیمی با افزایش حجم ترانزیت دارد. قدرت رقابت ایران در بازار ترانزیت، به میزان سرعت، ایمنی و سهولت جابهجایی کالا وابسته است و توسعه ماکو میتواند این مزیتها را در سطح ملی تقویت کند.
اولویت ایمنسازی مسیرها در کنار توسعه اقتصادی
اما توسعه حمل و نقل تنها به احداث جاده و ریل محدود نمیشود و یکی از موضوعات حیاتی، ایمنسازی مسیرهای مواصلاتی است.
ناصر عتباتی، رئیس کل دادگستری آذربایجانغربی، در دیدار با مدیرعامل منطقه آزاد ماکو، کاهش تلفات جادهای و ارتقای ایمنی مسیرهای منتهی به منطقه را یک ضرورت دانسته و خواستار همکاری دستگاههای مرتبط شده است.
وی تأکید کرده بود که با توجه به نقش اقتصادی ماکو و گمرک بازرگان، ایمنسازی محورهای ارتباطی میتواند اثر مستقیم بر تجارت، گردشگری و معیشت مردم منطقه داشته باشد.
این نگاه نشان میدهد که مقامات قضائی و اجرایی استان، توسعه ماکو را تنها یک پروژه تجارتمحور نمیدانند، بلکه آن را عاملی برای بهبود زندگی مردم و افزایش استانداردهای ایمنی و رفاهی تلقی میکنند. تکمیل جادههای استاندارد، ساماندهی تردد خودروهای پلاک منطقه آزاد و ارتقای زیرساختهای خدماتی، در کنار توسعه مسیرهای ترانزیتی، تصویری کامل از یک منطقه لجستیکی مدرن ارائه میدهد.
ماکو؛ حلقه حیاتی در آینده ترانزیت ایران
منطقه آزاد ماکو اکنون یکی از معدود نقاط کشور است که به صورت همزمان ظرفیت توسعه ریلی، جادهای و فرودگاهی را دارد. این ویژگی، آن را به یک مرکز بالقوه حمل و نقل چندوجهی تبدیل کرده است.
گروسی بارها تأکید کرده که توسعه زیرساختهای ماکو نهتنها رقابتپذیری ایران در بازار ترانزیت را افزایش میدهد، بلکه مزیتهای اقتصادی تازهای برای استان و کشور ایجاد میکند.
ارتقاء ظرفیت گمرک بازرگان، توسعه پهنههای صنعتی و تجاری و ایجاد مراکز لجستیکی میتواند حجم ترانزیت ورودی و خروجی کشور را افزایش دهد. ماکو با مساحتی حدود پنج هزار کیلومتر مربع، بزرگترین منطقه آزاد ایران است و مسیرهای مواصلاتی آن به طور مستقیم بر کریدورهای بینالمللی اثر میگذارد.
حجم تبادل کالا و مسافر در این منطقه رو به افزایش است و در صورت تکمیل پروژههای زیرساختی، ماکو میتواند به یکی از قطبهای اصلی ترانزیت ایران، مشابه هابهای لجستیکی کشورهای همسایه تبدیل شود.
