حال و روز وخیم صنعت مادر؛
بررسی وضعیت بازار کاغذ و مقوا در ایران
بازار کاغذ و مقوا در ایران، به عنوان یکی از صنایع مادر و حیاتی کشور، با چالش‌های جدی روبه‌رو شده است. وابستگی به واردات، تأخیر در تخصیص ارز و کمبود مواد اولیه از جمله مشکلاتی است که این صنعت را تحت فشار قرار داده و بر بسیاری از بخش‌های اقتصادی و فرهنگی کشور تأثیرگذار بوده است.
به گزارش ایلنا، صنعت کاغذ و مقوا یکی از صنایع حیاتی کشور است که به طور مستقیم به زندگی روزمره ما و بسیاری از صنایع مختلف وابسته است. این صنعت نه تنها در تولید کالاهایی مانند بسته‌بندی موادغذایی، دارو، لوازم‌التحریر و حتی جعبه کفش نقش دارد، بلکه در بخش‌های آموزشی و فرهنگی هم اهمیت ویژه‌ای دارد. در این گزارش، به بررسی وضعیت فعلی این بازار و مشکلات آن پرداخته‌ایم تا تصویری واضح از چالش‌ها و راه‌حل‌های موجود برای این صنعت ارائه دهیم.
اهمیت صنعت کاغذ و مقوا در ایران
صنعت کاغذ و مقوا یکی از صنایع مادر کشور به شمار می‌آید. این صنعت در تولید کالاهایی که به‌طور روزمره به آن‌ها نیاز داریم، مانند بسته‌بندی دارو، مواد غذایی، پوشاک و حتی لوازم‌التحریر، نقش کلیدی ایفاء می‌کند.
اگر بخواهیم در مورد تأثیرات اقتصادی آن صحبت کنیم، باید بگوییم که وابستگی به این صنعت می‌تواند بر اقتصاد کشور تأثیرگذار باشد. علاوه بر این، کاغذ و مقوا در بخش‌های آموزشی و فرهنگی نیز نقشی غیرقابل‌انکاری دارند. مدارس و دانشگاه‌ها بدون کاغذ نمی‌توانند به فعالیت‌های خود ادامه دهند و حتی مراکز انتشاراتی و تحقیقاتی نیز برای تولید آثار خود به کاغذ نیاز دارند.
وضعیت تولید داخلی و وابستگی به واردات
نیاز سالانه کشور به کاغذ و مقوا حدود ۲.۶ تا ۲.۷ میلیون تن است. اما متأسفانه تنها حدود ۵۰۰ تا ۶۰۰ هزار تن از این مقدار در داخل کشور تولید می‌شود و باقی‌مانده آن وارداتی است. این یعنی حدود ۷۵ تا ۸۰ درصد از نیاز کشور به کاغذ از خارج تأمین می‌شود که این وابستگی بالا به واردات مشکلات زیادی برای کشور به وجود آورده است. تحریم‌ها و نوسانات ارزی موجب شده که تأمین کاغذ و مقوا به چالشی جدی تبدیل شود.
به گفته حمید نیکدل، رییس اتحادیه فروشندگان کاغذ و مقوا، بخش عمده واردات کاغذ از کشورهایی مانند چین و اندونزی تأمین می‌شود و واردات کاغذ تحریر، که عمدتاً در مدارس و دانشگاه‌ها استفاده می‌شود، به‌طور مستمر ادامه دارد.
چالش‌ها و مشکلات تخصیص ارز و ثبت سفارش‌ها
یکی از مهم‌ترین مشکلات در بازار کاغذ، تأخیر در تخصیص ارز و ثبت سفارش‌هاست. این موضوع که مشکل و گلایه مشترک اکثر اتحادیه‌ها و انجمن‌هایی است که حیاتشان به واردات وابسته است نشان می‌دهد مشکل جدی در سیاست‌گذاری مسئولین در این حوزه وجود دارد. رئیس اتحادیه فروشندگان کاغذ و مقوای تهران در اینباره پیش از این به ایلنا گفته بود؛ سابقاً ثبت سفارش‌ها حدود سه تا چهار ماه طول می‌کشید، اما اکنون این زمان به ۸ ماه تا یک سال رسیده است و این تأخیر باعث شده که واردات کاغذ با مشکلات جدی روبه‌رو شود و بازار با کمبود کالا مواجه شود. این کمبود کالا نه تنها موجب افزایش قیمت‌ها شده، بلکه فرصت‌هایی برای احتکار و سوءاستفاده در بازار به وجود آورده است.
وضعیت قیمت کاغذ در بازار
در حال حاضر، قیمت‌ها در برخی از بخش‌ها ثابت مانده‌اند، اما این ثبات موقتی است. هم اکنون قیمت یک بسته ۵۰۰ برگی کاغذ تحریر ۷۰ گرمی در حال حاضر حدود ۱ میلیون و ۷۵۰ هزار تومان است و در یک سال گذشته تغییرات زیادی در قیمت‌ها مشاهده نشده است.
با این حال، مشکلات موجود مانند تأخیر در تخصیص ارز و کمبود کالا باعث می‌شود که این ثبات قیمت‌ها موقتی باشد و در آینده نزدیک دوباره شاهد افزایش قیمت‌ها باشیم.
نقد بر روند تصمیم‌گیری‌ها و سیاست‌های اقتصادی
نیکدل اعلام کرده بود یکی از مشکلات اساسی در این صنعت، عدم توجه به نظرات کارشناسی اتحادیه‌ها در تصمیم‌گیری‌های دولتی است و در بسیاری از جلسات دولتی، افرادی حضور دارند که نه تنها تخصص کافی در این زمینه ندارند بلکه از وضعیت بازار کاغذ هم اطلاعات کافی ندارند و این باعث می‌شود که تصمیمات نادرستی گرفته شود که وضعیت بازار را بدتر می‌کند.
نیاز به توجه بیشتر به صنعت مادر
برای بهبود وضعیت بازار کاغذ، پیشنهاد می‌شود که ارز به واردکنندگان واقعی و فعال اتحادیه تخصیص یابد تا از احتکار کالا جلوگیری شود و بازار به ثبات برسد. همچنین، فرآیند بازیافت کاغذ باید به‌طور گسترده‌تری انجام شود تا از هدررفت منابع جلوگیری شود. نظرات کارشناسی اتحادیه‌ها باید در تصمیم‌گیری‌های دولتی مورد توجه قرار گیرد تا از اتخاذ سیاست‌های نادرست جلوگیری شود.
بازار کاغذ و مقوا در ایران با چالش‌های زیادی روبه‌رو است که مهم‌ترین آن‌ها وابستگی به واردات، تأخیر در تخصیص ارز، و کمبود مواد اولیه است. اگر این مشکلات حل شوند، می‌توان امیدوار بود که وضعیت بازار بهبود یابد و این صنعت که یکی از صنایع مادر کشور است، به رونق بیشتری برسد.
