افتتاح تابلوی معاملات قراردادهای آتی بورس انرژی

به گزارش خبرنگار ایلنا، علی تقوی در مراسم رونمایی از بازار معاملات قرارداد آتی نفتا و متانول در بورس انرژی اظهار داشت: نگاهی به اسناد بالادستی و قوانین توسعه‌ای کشور بیاندازیم، نشان می‌دهد که سیاستگذاران و قانون گذاران کشور بر افزایش  شفافیت و توسعه حضور بخش خصوصی در بخش انرژی کشور تاکید دارند. بند 13 سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی ابلاغی از سوی مقام معظم رهبری(مدظله العالی) در تاریخ 29/11/1392 بر مقابله با ضربه پذیری درآمد حاصل از صادرات نفت و گاز از طریق روش هایی همچون ایجاد تنوع در روش‌های فروش و مشارکت دادن بخش خصوصی در فروش و در بند 19 نیز برشفاف‌سازی اقتصاد و سالم‌سازی آن و جلوگیری از اقدامات، فعالیت‌ها و زمینه‌های فسادزا در حوزه‌های پولی، تجاری، ارزی تاکید شده است.

وی افزود: همچنین نمایندگان مجلس در قوانینی همچون ماده 13 قانون خروج غیرتورمی از رکود، بند "ح" ماده 4 قانون برنامه ششم توسعه و بودجههای سنواتی بر اولویت دادن به مکانیزم معاملاتی بورس انرژی در معاملات حاملهای انرژی  تاکید داشته اند که این نشان دهنده عزم جدی برای توسعه این بخش بوده  و تکلیف  ما و مجموعه وزارتخانه های ذیربط به عنوان مجریان سیاست‌های کلان نظام و قوانین و مقررات بالادستی را سنگین و با اهمیت می کند.

مدیر عامل بورس انرژی تصریح کرد: نگاهی به برنامه‌های وزرای نفت، نیرو و اقتصاد دولت سیزدهم که در مجلس ارائه شد نیز از عزم بر اجرای سیاست‌های مذکور حکایت دارد.

بر این مبنا بورس انرژی ایران از سال‌های گذشته برنامه‌ریزی برای توسعه زیرساختهای قانونی و فنی خود جهت اجرای سیاستهای مذکور را  در دستور کار قرار داده است و راه اندازی بازار آتی هم بخشی از همین برنامه هاست.

وی با اعلام اینکه فردا 19 اسفند ماه سالروز آغاز معاملات بورس انرژی ایران در سال 1391 است، گفت: در آستانه دهمین سال فعالیت این بورس باعث افتخار است که شاهد افتتاح تابلوی معاملات قراردادهای آتی بورس انرژی ایران باشیم.

تقوی تاکید کرد: در طی 9 سال گذشته بورس انرژی ایران در راستای مأموریت خود که ساماندهی، پذیرش، نظارت و تسهیل انجام معاملات حامل های انرژی و اوراق بهادار مبتنی بر آن بوده، توانسته نقش مناسبی در توسعه صادرات فرآورده ها و افزایش شفافیت آن ایفا نماید. بطوری که بالغ بر40 میلیون تن انواع فرآوردهها دراین بورس مبادله شده که 27 میلیون تن آن به آن سوی مرزهای کشور صادرگردیده و از 27 میلیون تن فرآورده صادراتی، معامله 20 میلیون تن آن (درحدود 75درصد) در سالهای 98 تا 1400 بوده است.

وی ادامه داد: از ابتدای سال 1400 تاکنون نیز بیش از 5 میلیون و 118 هزار تن انواع فرآورده در رینگ صادراتی و 2 میلیون و 260 هزار تن انواع فرآورده در رینگ داخلی به ارزشی بالغ بر یکصد هزار میلیارد تومان معامله شده است که ارزش صادرات صورت گرفته از مسیر بورس انرژی ایران در سال 1400 بیش از 3 میلیارد دلار بوده است.

مدیر عامل بورس انرژی بیان کرد: نکته قابل توجه این است که در اثر عرضه ­های منظم و مستمر عرضه کنندگانی همچون شرکت ملی پالایش و پخش، ملی گاز و نفت ستاره خلیج فارس و سایرین ارزش مازاد درآمد ناشی از رقابت در سال 1400 بالغ بر846 میلیارد تومان (درحدود 36 میلیون دلار) بوده که این مازاد درآمد رقابت در سال 99 درحدود 245 میلیارد تومان (11 میلیون دلار) بوده است.  منظور از ارزش مازاد ناشی از رقابت، تفاوت بین قیمت پایه اعلامی و کشف قیمت ناشی از رقابت است.

وی ادامه داد: در حقیقت عرضه از مسیر شفاف و رقابتی بورس انرژی سبب شد تا درآمدهای بیشتری نصیب عرضه­کنندگان که عمدتاً شرکت­های متعلق به دولت و نهادهای عمومی غیردولتی است شده و منافع حاصله به بیت المال و بازنشستگان عزیز کشور برسد که با مقایسه‌ای بین حجم عرضه صورت پذیرفته در بورس انرژی به نسبت کل میزان فروش صورت پذیرفته می‌توان به ظرفیت مالی ایجاد شده پی برد و قاعدتاً درصورت استمرار و نظم بخشی به عرضه سایر فرآورده ها از مکانیزم بورس این مازاد درامد ناشی از رقابت نیز با اعتماد خریداران و افزایش تعداد آنها افزایش خواهد داشت.

وی تاکید کرد: از نیمه سال 98 و سال 1399 جمهوری اسلامی ایران موفق شد با استفاده از مکانیزم بورس به یکی از صادرکنندگان بنزین و نفت گاز تبدیل شود ولی با توجه به افزایش سرانه مصرف داخلی و لزوم ذخیره سازی به منظور تأمین آن در زمان های پیک شاهد کاهش چشمگیر عرضه این دو محصول در سال جاری بودیم که باتوجه به پیگیری انجام شده و نگاه مثبتی که در مجموعه وزارت نفت و شرکت ملی پالایش و پخش به استفاده از مکانیزم های  بورس انرژی وجود دارد امیدواریم به زودی با مدیریت بهینه مصرف شاهد عرضه مجدد صادراتی این فرآورده ها باشیم.

نقوی گفت: یکی از برنامه­ هایی که بورس انرژی ایران پیگیری می­کرد راه اندازی معاملات قراردادهای آتی بود. در این مسیر مطالعات تطبیقی قراردادهای آتی نفت خام و بنزین انجام دستورالعمل اجرایی معاملات قراردادهای آتی در خردادماه سال 1399 در  هیأت مدیره وقت بورس انرژی ایران تصویب و برای تصویب نهایی به سازمان بورس ارسال شد و نظر به اهمیت موضوع و با توجه به  تجربیات پیشین و همچنین تطبیق مقررات با مبانی فقهی، این دستورالعمل درجلسات منظم و مستمری در کمیته تدوین مقررات سازمان مورد بحث و تبادل نظر قرارگرفت و نهایتاً پس از تصویب در هیأت مدیره محترم سازمان بورس و اوراق بهادار در تاریخ 12/10/1400 به بورس انرژی ایران ابلاغ شد.

وی افزود: البته به موازات بررسی این مقررات در سازمان بورس، با تأکید و حمایت معاونت نظارت بر بورس ها و ناشران سازمان الزامات اجرایی راه اندازی آن از سوی بورس پیگیری و سامانه معاملاتی با همکاری مجدانه شرکت مدیریت فناوری بورس تهران طراحی و پیاده سازی شد. درکنار آن مقررات تبعی مورد نیاز در هیأت مدیره بورس انرژی ایران تصویب و قراردادهای آتی بر روی دارایی پایه های  بنزین، متانول، نفتا، میعانات گازی و گاز مایع در هیأت محترم پذیرش بورس انرژی ایران مورد تصویب قرارگرفت.

نقوی در ادامه اعلام کرد: اولین عرضه نفتا در بورس انرژی ایران در تاریخ 6/9/1392 توسط پالایش نفت لاوان صورت گرفت و پس از آن عرضه و معاملات نفتا در بورس انرژی  ایران به شکل متناوب تا کنون ادامه داشته است که در مجموع تاکنون 8،497،785 تن نفتا در تمامی آنالیزهای پذیرش شده در بورس انرژی ایران معامله شده است که بیش از 3 میلیون تن آن مربوط به سال 1400 است که 2 میلیون و 600 هزار تن آن به ارزش 42 هزار میلیارد تومان  صادر شده است.

وی افزود: اولین عرضه متانول در بورس انرژی ایران در تاریخ 20/05/1392 توسط پتروشیمی زاگرس در رینگ داخلی بورس انرژی ایران صورت گرفت و سپس در تاریخ 21/02/1393  اولین عرضه متانول در رینگ بین الملل بورس انرژی ایران اتفاق افتاد پس از آن درحالی که به شکل متناوب عرضه و معامله متانول در رینگ داخلی بورس انرژی ایران در جریان بود ولی عرضه در رینگ بین الملل تا تاریخ 6/6/1400 متوقف بود در این تاریخ عرضه متانول در رینگ بین الملل از سر گرفته شد و به شکل متناوب ادامه یافت و بیش از 300 هزار تن متانول در سال جاری از مسیر بورس انرژی صادر شده است.

مدیر عامل بورس انرژی تاکید کرد: لازم بذکر است راه اندازی توسعه معاملات آتی در سیاست گام به گام تدریجی دنبال شود و امروزگام اول معاملاتی برداشته می شود و برنامه ریزی لازم جهت عمق بخشی و توسعه این ابزار در بورس انرژی ایران در دستور کار قرار دارد که از جمله آنها محاسبه وجه تضامین و مدیریت ریسک مشتریان توسط اتاق پایاپای از طریق " حساب های دراختیار" که باتوجه به نگاه توسعه ای و همراهی مدیرعامل و همکاری شرکت سپرده گذاری به زودی شاهد آن خواهیم بود، افزایش تعداد کارگزاران حاضر در این معاملات، انتشارقراردادهای آتی بر ر وی سایردارایی های پایه ازجمله گازمایع، میعانات گازی و سایر حامل های انرژی، انتشار قراردادهای آتی با امکان قیمت گذاری به صورت ارزی و تسویه ریالی و همچنین تسویه تمام ارزی، انتشار قرارداد های آتی با مدل صد درصد منجر به تحویل برای تولیدکنندگان داخلی، پیگیری راه اندازی صندوق های سرمایه گذاری مبتنی بر قراردادهای آتی به منظور مدیریت ریسک سرمایه گذاران خرد، همکاری با شرکت های بزرگ عرضه کننده به منظور استفاده از قرارداد های آتی در فرمول های قیمت گذاری به صورت تدریجی، توسعه همکاری فرا ملی در چارچوب توسعه صادرات، و پیاده سازی سایر ابزارهای مشتقه است.

وی یادآور شد: ما دربورس انرژی ایران نهایت تلاش خود را به توسعه ابزارهای مالی و شفافیت بخش انرژی کشوربه عنوان پیشران اقتصاد خواهیم کرد و امیدواریم آغاز معاملات آتی در بورس انرژی ایران نقطه عطفی برای توسعه بخش انرژی کشور باشد.