گرد و غبار تهدیدی برای سلامت و اقتصاد گلستان /منشأ ۸۰ درصد ریزگردهای استان از کشور ترکمنستان است

به گزارش خبرنگار ایلنا از گرگان، در سال‌های اخیر به‌دلیل خشکسالی شدید، بسیاری از محصولات کشاورزی از جمله گندم در شمال استان از بین رفته‌اند و تولید این   محصول    به نصف کاهش یافته است. این خشکسالی خسارات سنگینی به کشاورزان وارد کرده و تاکنون حمایت‌های خاصی از سوی دولت برای جبران آن صورت نگرفته است. 

در چنین شرایط بحرانی، استان گلستان حدود ۱۰ سال است که درگیر پدیده گرد و غبار شده و این موضوع چالش‌های جدی برای مردم، کشاورزان و صنعت استان ایجاد کرده است. گرد و غبار به حدود ۴۰ تا ۵۰ درصد بخش کشاورزی آسیب وارد می‌کند و با افزایش میزان آن، تنوع گونه‌ای نیز کاهش می‌یابد. 

پدیده گرد و غبار معمولاً در مناطق بیابانی و خشک بروز می‌کند و منشأ آن در گلستان، کشور ترکمنستان و صحرای قره‌قوم است. کارشناسان و فعالان محیط زیست هشدار می‌دهند که به‌دلیل وابستگی بخش کشاورزی به اقتصاد استان، تأثیر گرد و غبار می‌تواند کشور را با چالش‌های جدی مواجه کند. 

طبق اعلام مسئولان، روند گرد و غبار در استان ادامه خواهد داشت و تداوم ریزگردها موجب کاهش عملکرد در اکثر محصولات زراعی و باغی خواهد شد. بارندگی‌های گل‌آلود نیز باعث پوشیده شدن روزنه‌های سطح برگ شده و روند رشد بهاره گیاهان را مختل می‌سازد. 

اگرچه منابع طبیعی استان در سال‌های اخیر اقدامات مؤثری برای کاهش گرد و غبار انجام داده‌اند، اما با توجه به منشأ خارجی این پدیده، نیاز به همکاری‌های فرامرزی احساس می‌شود. طبق آمار، ۸۵ درصد منشأ گرد و غبار استان از کشور ترکمنستان و صحرای قره‌قوم و بالکان است. 

در بیشتر شهرهای استان از جمله مراوه‌تپه، کلاله، گرگان، مینودشت، گنبدکاووس و علی‌آباد کتول، غلظت پدیده گرد و غبار بالا گزارش شده است. گلستان با بیش از ۲۰ هزار کیلومتر مربع وسعت و جای دادن هفت اقلیم از ۱۳ اقلیم دنیا، به‌واسطه گرد و غبار و خشکسالی در معرض نابودی قرار گرفته است. 

۳۰۰ هزار هکتار از اراضی و مراتع گلستان مستعد بیابانی شدن هستند 

علی‌اصغر نیکویی، مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری گلستان، در گفت‌وگو با ایلنا اظهار کرد: در سال ۱۳۹۵، استان گلستان جزو استان‌های بیابانی کشور قلمداد شد و از سال ۹۴ تاکنون، در ۱۵ هزار هکتار از اراضی منابع ملی مجاور، بوته‌کاری و بیابان‌زدایی انجام شده است. در حال حاضر منشأ ۸۰ درصد ریزگردها از کشور ترکمنستان است. 

وی ادامه داد: منابع طبیعی استان برای مقابله با پدیده گرد و غبار، اقداماتی نظیر کاشت نهال، بوته‌کاری، عملیات بیولوژیک، عملیات مکانیکی مانند ایجاد هلالی آبگیر و بست‌کاری انجام داده است. نهال‌هایی مقاوم به خاک نیز در این مناطق کاشته شده‌اند. 

نیکویی افزود: در حال حاضر، ۳۰۰ هزار هکتار از اراضی و مراتع گلستان مستعد بیابانی شدن هستند و بیش از ۱۲۰ هزار هکتار از این اراضی منشأ گرد و غبار دارند. باید اقدامات احیایی و تثبیت خاک در این نقاط انجام شود. طی یک سال اخیر، با مشارکت مردم، بیش از ۵ هزار هکتار از این اراضی بوته‌کاری شده‌اند. 

وی بیان کرد: از آن‌جایی که منشأ ۸۰ درصد ریزگردها از کشور ترکمنستان است، آن‌ها نیز در کشور خودشان اقداماتی برای مقابله با این پدیده و جلوگیری از ورود آن به ایران انجام داده‌اند. 

نیکویی در ادامه گفت: اعتباری که به استان اختصاص داده می‌شود، بسیار کم است. خوشبختانه قول داده شده که امسال اعتبارات افزایش یابد تا بتوانیم اقدامات بیشتری را عملیاتی کنیم. وزش بادهای شدید و فعالیت‌های انسانی غیراصولی نیز این بحران را تشدید کرده‌اند. 

وی تأکید کرد: جنگل‌های هیرکانی به‌عنوان گنجینه‌ای جهانی نیازمند حفاظت فوری هستند. برای مقابله با پدیده ریزگرد و بیابان‌زایی، منابع طبیعی به‌تنهایی نمی‌تواند ورود کند. همه دستگاه‌ها باید با مدیریت عالی استان گلستان پای کار بیایند.