بررسی رفتار با کودکان در زمان جنگ؛
ترس و استرس کودکان را انکار نکنید/ یک آغوش می‌تواند امن‌ترین جای دنیا باشد
در شرایط جنگ، کودکان بیشتر از سایر اقشار در معرض آسیب روانی قرار دارند و از این رونحوه برخورد و رفتار با آن‌ها اهمیت دارد، والدین و بزرگترها باید شنونده حرف‌های آن‌ها باشند و با جملات امیدبخش و اقداماتی مانند در آغوش گرفتن از آن‌ها حمایت کنند.
به گزارش خبرنگار ایلنا در قزوین، 23 خرداد بود که مهم‌ترین خبر امسال از صدا و سیما منتشر شد و آن هم ترور و به شهادت رساندن تعدادی از سرداران و بالاترین مقام‌های نظامی، دانشمندان و البته کوئدکان و خانواده‌های بی‌گناه توسط رژیم غاصب صهیونیستی بود که آغازگر جنگ تحمیلی برای ایران عزیزمان شد.
از همان ابتدا با هوشمندی و توان نظامی، دفاع از کشور و پاسخ به اسرائیل آغاز شد، جنک به‌عنوان یک بحران به شمار می‌رود و نوع مواجهه ما با آن اهمیت بالایی دارد و باید تمام تلاش را برای حفظ سلامت روان بکار ببندیم؛ در این بین کودکان بیشتر از سایر افراد در معرض آسیب قرار دارند از این رو آگاهی از نوع برخورد و رفتار با آن‌ها اهمیت قابل توجهی دارد.
به کودکان اجازه دهید درباره ترس‌هایشان بگویند
لادن محمدی زاده در این باره توضیح داد: در بحران‌هایی مانند جنگ، ترس از مرگ برای کودکان دیگر مفهومی دور و انتزاعی نیست، کودک در میان اخبار و گفت‌وگوهای بزرگترها با تمام وجود خطر را حس می‌کند و اگر بپرسد ما هم می‌میریم؟ مهم نیست چند ساله باشد مهم این است که ما چه پاسخی به کودک می‌دهیم.
وی ادامه داد: در چنین شرایطی مهم این است که از این‌گونه سوالات کودک فرار نکنیم، کودک حقیقت را حس کرده، انکار احساسات کودکان با جملاتی مانند نه بابا! این حرفا چیه! منجر به از بین رفتن حس اعتماد در کودک می‌شود. بهتر است در چنین شرایطی جملات زیر استفاده شود: «می‌دونم ترسیدی... ولی ما الان در امن‌ترین مکان هستیم و همه دارن سعی‌شون را می‌کنند تا از ما محافظت کنند.»
رئیس گروه سلامت روان معاونت بهداشتی علوم پزشکی قزوین عنوان کرد: به طور کلی در این شرایط باید به کودکان اجازه دهیم درباره مرگ، نگرانی‌ها و ترس‌هایشان صحبت کنند؛ به آن‌ها بگوییم مهم است در مورد نگرانی‌هایشان با ما حرف بزنند.
ضرورت حفظ شرایط روزمره زندگی
وی ادامه داد: خیلی مهم است جواب نگرانی‌های کودکان متناسب با میزان اطلاعات کودک در شرایط کنونی و در حد نیاز کودک و به طور واقعی باشد؛ اگر در جواب سوالات کودک پاسخی نداشتید نگاه کردن، بغل کردن، شنیدن بی‌قضاوت می‌تواند جهان کودک را آرام‌تر کند.
این روانشناس اظهار کرد: بی‌نظمی حس ناامنی را در کودک تشدید می‌کند و کودکان نیاز به تکرار، نظم و پیش‌بینی پذیری دارند و در شرایط بحرانی حفظ روتین روزمره کودک مانند غذا خوردن، خوابیدن و بازی کردن (به ویژه نقاشی کردن و قصه گوش دادن) به افزایش حس امنیت در کودکان کمک می‌کند.
وی تاکید کرد، اگر خودتان به عنوان والد مضطرب هستید سعی کنید احساسات خود را نادیده نگیرید و با کارهایی مثل استراحت کردن، حرف زدن با آدم‌های مطمئن، مدیریت پیگیری اخبار جنگ و ویدیوهای مربوط به آن، به مدیریت هیجان خود کمک کرده و درصورت وجود اضطراب مزمن و شدید که منجر به اختلال در عملکرد روزانه شود حتما از متخصصین حوزه سلامت روان کمک بگیرند.
کودکان بیشتر از روزهای عادی نیازمند حمایت و مراقبت ویژه هستند
نماینده انجمن سواد رسانه‌ای در استان قزوین هم در گفت‌وگو با ایلنا بر توجه به سلامت روان کودکان در انتشار اخبار جنگ، و پرهیز از بازنمایی‌های اغراق‌آمیز و تحریک‌کننده تاکید کرد.
وی با اشاره به اهمیت آموزش و آگاهی‌بخشی،اظهار کرد: یکی از نکاتی که در رسانه اغلب به آن توجه نمی‌شود این است که، برخی خانواده‌ها به همراه کودکانشان اخبار و مسائل مربوط به جنگ را پیگیری می‌کنند؛ بنابراین ضروری است با تولید محتوای مناسب، به کودکان و والدین در درک بهتر و مقابله با تأثیرات منفی اخبار جنگ کمک کنند.
آرزو سلخوری ادامه داد: با توجه به گسترش اخبار و رویدادهای مربوط به جنگ رسانه‌ها و والدین باید توجه داشته باشند که کودکان به دلیل آسیب‌پذیری‌شان در برابر اخبار جنگ و خشونت رسانه‌ای، نیازمند حمایت و مراقبت ویژه‌ای هستند.
وی افزود: رسانه‌ها باید در انتشار اخبار جنگ، به ویژه تصاویر و محتوای خشن، محتاط باشند و از بازنمایی‌های آسیب‌زا خودداری کنند؛ والدین و مربیان نیز در حمایت از کودکان در این شرایط نقش مهمی دارند و باید با آن‌ها درباره جنگ و پیامدهایش به زبان ساده و مناسب سنشان صحبت کنند و به سؤالات و نگرانی‌هایشان پاسخ دهند.
این فعال حوزه سواد رسانه درباره تأثیرات اخبار جنگ بر کودکان گفت: کودکانی که در معرض اخبار جنگ قرار می‌گیرند ممکن است به دلیل عدم تفکیک واقعیت و تصاویر رسانه‌ای، احساس کنند که در معرض خطر فوری هستند و استرس بالایی را تحمل کنند؛ اضطراب، ترس، کابوس، اختلال خواب، کاهش تمرکز و افت تحصیلی، پرخاشگری از جمله تاثیراتی ممکن در کودکان به شمار می‌رود.
کودکان زیر 8 سال آسیب‌پذیرترین افراد در مقابل اخبار جنگ
وی ادامه داد: همچنین مواجهه با تصاویر خشن می‌تواند باعث عادی‌سازی خشونت در ذهن کودکان شود که این امر در آینده تاثیر بسیاری در رفتار و شخصیت آن‌ها خواهد داشت.
سلخوری بیان کرد: آسیب پذیرترین کودکان در این باره زیر ۱۵ سال هستند به ویژه کودکان زیر ۸ سال؛ دلیل این موضوع می‌تواند این نکته باشد که این کودکان برداشت درست و واقع بینانه‌ای از آن چیزی که در حال گذر است، ندارند و واقعیت را برمبنای دنیای نمادین و واقعیت‌های عینی که در ذهن‌شان می‌گذرد، تفسیر می‌کنند.
وی ادامه داد: کودکان هیچ برداشت دقیقی از امکان پایان جنگ، نزدیک بودن جنگ به آن‌ها و موضوعات شبیه به آن ندارند و این باعث می‌شود یک نوع پیش‌بینی ناپذیری و احساس ترس زیاد در این افراد غلبه کند، به‌ویژه کودکانی که در خانواده‌هایی زندگی می‌کنند که به شکل افسار گسیخته‌ای در معرض این اخبار قرار می‌گیرند یا بدون هیچ محافظتی به شکل ناخواسته در برابر صحبت‌های مربوط به جنگ و قرار می‌گیرند.
با کودکان صحبت کنید و آن‌ها را در آغوش بگیرید
نماینده انجمن سواد رسانه‌ای در استان قزوین، محدود کردن دسترسی به اخبار و عادم پیگیری اخبار مربوط به جنگ در حضور کودک؛ صحبت با کودکان به زبان ساده و مناسب با سنشان و پاسخ به سوالات آن‌ها درباره جنگ و ایجاد امید و قهرمان‌پروری و ایجاد امنیت با انجام اموری مانند در آغوش گرفتن کودکان و صحبت کردن با آن‌ها به دور از تنش را ازجملخ وظایف والدین و خانواده‌ها برشمرد.
وی ادامه داد: همچنین پیشنهاد می‌شود مکانی در منزل را به پناهگاه تبدیل کنند و در صورتی که کودک احساس ناامنی کرد می‌توانند به دور از رسانه‌ها در این مکان قرار بگیرند که می‌تواند حتی گوشه‌ای از اتاق باشد.
سلخوری، معرفی منابع معتبر به نوجوانان، تشویق به تماشای انتقادی؛ ایجاد سرگرمی و فعالیت‌های روزمره را دیگر مواردی برشمرد که والدین و مربیان می‌توانند در شرایط جنگ آن‌ها را در نظر داشته باشند.
در نهایت اگر نشانه‌های ترس و آسیب روانی در کودکان بیشتر از حد معمول بود، مراجعه به یک متخصص حوزه سلامت روان اهمیت دارد، همچنین شماره 4030 برای ارائه مشاوره فعال است.
