ایلنا از هرمزگان گزارش می‌دهد؛
شفافیت گمشده شرکت‌های تعاونی روستایی
شرکت‌های تعاونی روستایی در طول دوران فعالیت به دلیل عدم شفافیت در انجام فعالیت‌های اقتصادی، سود سهام و پروسه انتخاب هیئت مدیره، همواره ابهاماتی را بین سهامداران به وجود آورده است که اخیراً سهامداران تعاون روستایی جغین از توابع شهرستان رودان نسبت به عملکرد این شرکت در حوزه‌های مختلف معترض می‌باشند.
به گزارش خبرنگار ایلنا از هرمزگان، از سال ۱۳۳۲ برای توسعه تشکیلات تعاونی‌ها در ایران قانونی در ۱۴ ماده به تصویب رسیده، هرچند این قانون در سال 1344 مورد بازنگری قرار گرفت اما سال 1336 بود که بانک کشاورزی در راستای توسعه تعاونی‌های روستایی کارشناسانی را به روستاها اعزام تا زمینه‌یابی و زمینه سازی تشکیل تعاونی‌های روستایی انجام گیرد. این اتفاق حتی موجب تشکیل اولین تعاونی در روستای جیلارد دماوند شد. البته تقریباً 9 سال بعد این رقم به بیش از 1170 تعاونی رسید. با تصویب قانون اصلاحات ارضی در مجلس شورای ملی و سنا موضوع توسعه تعاونی‌های روستایی بیشتر مورد تأکید قرار گرفت.
بعد از پیروزی انقلاب اسلامی دیدگاه‌های مختلفی در خصوص توقف یا استمرار فعالیت تعاونی‌های روستایی مطرح بود، اما مسئولان ارشد نظام تصمیم به توسعه این تشکل‌ها گرفتند. در زمان رژیم گذشته بحث توسعه روستاها و کشاورزی هدف عمده از این تعاونی‌ها بود اما بعد از پیروزی انقلاب اسلامی بیشتر روی توسعه عدالت اجتماعی و ارائه خدمات به روستاییان متمرکز شد. اتفاقی که در دهه اول پیروزی انقلاب اسلامی به خصوص با بروز جنگ تحمیلی به اثبات رسید و تعاونی‌های روستایی بسیاری از اقلام مورد نیاز مردم از جمله نفت و مواد سوختی، آرد، قند و شکر و اقلام ضروری را در همه روستاها توزیع می‌کرد.
با پایان یافتن جنگ ایران و عراق و حذف کوپن، دوران رکود تعاونی‌های روستایی هم فرا رسید. اما در مجموع همچنان در سطح کلان نسبت به ادامه فعالیت‌های این تشکل‌ها البته با نگاهی نو، نگاه مثبت وجود داشت. طبیعتاً این تشکل‌ها در روستا بر اساس برنامه ریزی‌هایی که انجام شده بود پرداخت وام‌های خرد، توزیع تجهیزات و ادوات کشاورزی، توزیع نهاده‌ها و خرید برخی محصولات را برعهده گرفتند.
در کشور شبکه تعاونی‌های روستایی دارای ۲۹۴۱ شرکت تعاونی روستایی با تعداد اعضای ۴۵۰۰۸۶۸ نفر در سطح ۵۶.۲۵۲ روستا با سرمایه‌ای بالغ بر ۴۴۰ میلیارد ریال است در استان هرمزگان هم ۱۷۰ تشکل تعاون روستایی ۱۱۳ اتحادیه تعاونی استانی و شهرستانی، ۵۹ شرکت تعاون روستایی، ۴۴ تعاون کشاوزی، ۲۳ شرکت تعاونی تولید، ۲ شرکت سهامی زراعی، ۶ شرکت تعاونی زنان و ۲3 صنف کشاورزی و خبرگان زیر پوشش شبکه تعاون روستایی استان هستند.
با توجه به اینکه سازمان تعاون روستایی زیرمجموعه وزارت جهاد کشاورزی است که وظیفه توسعه روستایی و بخش کشاورزی از طریق تعاونی‌ها و تشکل‌ها (از طریق هدایت، نظارت و حمایت) را بر عهده دارد، به نظر می‌رسد در حوزه توسعه روستایی چندان موفق نبوده اما در بخش ارائه خدمات و توسعه کشاورزی بهتر از بخش اول عمل کرده است.
در هر حال در طول دوران فعالیت تعاون روستایی در سراسر کشور همواره اعضا در قبال وظایف و مسئولیت‌های شبکه تعاون روستایی ابهامات و ایراداتی را مطرح کرده و می‌کنند از جمله اینکه وظایف تعاون روستایی در قبال اعضا چیست؟ آیا فعالیت‌های اقتصادی انجام شده در این تعاونی‌ها و اتحادیه‌ها شفاف است؟ در اعطای تسهیلات و توزیع ادوات و تجهیزات چه قواعدی حاکم بوده و آیا تبعیضی بین اعضا قائل می‌شوند؟ پروسه انتخاب هیئت مدیره چقدر مورد توافق اکثریت اعضا است؟ و سئوالات دیگری که اعضا بدنبال پاسخ هستند.
شرکت تعاونی روستایی جغین بیش از نیم قرن فعالیت دارد
شرکت تعاونی روستایی جغین به شماره ثبت ۶۵ و شناسه ملی ۱۰۹۶۰۰۱۶۱۲۳ از شرکت‌های قدیمی شهرستان رودان است که دو روایت در خصوص زمان تشکیل آن مطرح است برخی اعضا می‌گویند این شرکت تعاونی از سال 1341 فعالیت خود را آغاز کرده است و عده‌ای نیز معتقدند یازده سال بعد یعنی 1352 تأسیس شده است. این روزها ابهامات و سئوالات زیادی از نحوه فعالیت و نامشخص بودن شرایط آن برای اعضا مطرح شده و تماس‌های مکرر اعضا موجب شد تا موضوع را در گفت وگو با برخی سهامداران و مدیرعامل شرکت جویا شویم.
هیئت مدیره تعاونی را نمی‌شناسم
یاسر رهگشای یکی از سهامداران در گفت وگو با ایلنا، با بیان اینکه از سال 1374 عضو تعاونی هستم اما تاکنون اطلاعی از کارکرد آن ندارم، گفت: برای برگزاری مجمع و ارائه گزارشات مالی هیچ وقت جلسه‌ای تشکیل نشده است.
رهگشای ادامه داد: زمان برگزاری انتخابات کسی از اعضا را دعوت نکردند؛ حداقل ما مطلع نیستیم.
او با اشاره به اینکه از انتخاب هیئت مدیره بی اطلاعم، اظهار کرد: باور می‌کنید ما حتی نمی‌دانیم هیئت مدیره چه کسی است؟ من اطلاعی از افرادی که هیئت مدیره شده‌اند، ندارم و آنها را نمی‌شناسم.
سه نسل عضو تعاونی روستایی هستیم اما دریغ از یک ریال سود سهام
صفر سالاری، یکی دیگر از سهامداران شرکت تعاونی روستایی جغین نیز در این خصوص گفت: سال‌هاست سهامدار شرکت تعاونی جغین هستم و از سال 1355 پدر بزرگم عضو آن بود. در سال 1370پدرم و از سال 1374خودم عضو هستم و الان 50 سال سن دارم اما به یاد ندارم یک روند شفافی در انتخاب هیئت مدیره و عملکرد مالی طی شود.
سالاری اضافه کرد: البته فروشگاه دایر کردند و اجناس را به قیمت بازار به مردم می‌فروختند یا پمپ بنزینی در جغین راه اندازی کردند که مدتی هم راکد بود اما هیچ گزارشی به اعضا داده نشده است و الان شایع شده که مدیرعامل قبل بدهی زیادی برجای گذاشته است. چطور همین مدیر عامل دو شرکت تقریباً ورشکسته را احیا کرد و نوبت به جغین که رسید تعاونی را بدهکار کرد؟ اینها از عدم شفافیت است. یعنی اعضا حق ندارند بدانند چه اتفاقی افتاده است؟
وی تأکید کرد: مردم (اعضا) تقریباً یقین دارند که در این شرکت تخلفاتی صورت گرفته است لذا درخواست مجمع داریم مسئولین باید مطابق قانون ورود کنند و این ذهنیت را از بین ببرند. تنها راه هم شفافیت و ارائه عملکرد مالی از بدو تأسیس تاکنون است. به هر حال اگر اعضا محرم نیستند پس چرا عضو هستیم؟
این سهامدار شرکت تعاونی روستایی جغین با اشاره به اینکه از ابتدای تأسیس این شرکت تعاونی تا به امروز شفافیتی وجود نداشته و سهامداران اطلاعی از عملکرد ندارند، درخواست کرد که باید به این موضوع رسیدگی شود. برخی سهامداران فوت شده‌اند باید سهام آنها تعیین تکلیف شود و این حق به ورثه آنان اعطا شود.
از فرآیند فعالیت شرکت تعاونی اطلاعی نداریم
حجت الله رهگشا دیگر سهامدار شرکت نیز گفت: سال‌هاست این شرکت تعاونی فعالیت داشته است و حق اعضا و سهامداران است که بدانند طی سال‌های فعالیت شرکت چه اموالی به اموال گذشته افزوده شده است. سهامدار مطابق اساسنامه و قوانین موضوعه باید از گزارش حسابرسی‌ها مطلع شود و در جریان سود و زیان آن قرار گیرد اما ما به عنوان سهامدار از فرآیند فعالیت این شرکت تعاونی اطلاعی نداریم.
وی افزود: هر شرکت یا بنگاه اقتصادی سال مالی دارد و مطابق اساسنامه باید در انتهای سال مالی گزارش حسابرسی را به اطلاع مجمع عمومی برساند. متاسفانه این ابهامات مردم را نا امید کرده است.
موجودی صفر بدهی 500 میلیون تومان
سجاد کمالی، مدیرعامل شرکت تعاونی روستایی جغین در این رابطه گفت: از سال 1352 این شرکت تا سال 1382 شرکت 8 میناب بود و بعد شرکت 65 شرکت تعاونی رودان می‌باشد. شرکت تعاونی جغین دارای 2341 عضو و خصولتی است.
مدیرعامل شرکت تعاونی روستایی جغین افزود: از آبان 1399 فعالیت هیئت مدیره فعلی آغاز شد و افراد قبلی اعمال ماده 46 قانون شرکت‌ها شدند. تقریباً زمانی که شرکت تعاونی تحویل گرفته شد حدود 500 تا 600 میلیون تومان تحت عنوان حقوق، بدهی به شرکت نفت، بدهی به بازنشستگان، بدهی به تأمین اجتماعی و دارایی، بدهی به بانک کشاورزی و بانک‌های دیگر داشت و موجودی حساب شرکت صفر بود.
وی با بیان اینکه از سال 1352 تا 1399 تقریباً 42 میلیون تومان سود در اسناد قید شده بود که فقط اسناد وجود داشت و اصلاً این مبلغ نه در حساب وجود داشته و نه بین اعضا تقسیم شده بود، اظهار کرد: در دهه 60 حدود 600 میلیون تومان وام به سهامداران پرداخت شده که متاسفانه به دلیل عدم بازپرداخت این رقم به 150میلیون تومان رسیده است.
کمالی با اشاره به اقداماتی که در این مدت انجام شده است، گفت: چهار ماه پس از استقرار، فروشندگی بنزین را از مستأجر تحویل گرفتیم. عاملیت فروش بنزین از بدو تأسیس فقط دو سال توسط شرکت تعاونی اداره شده و در مابقی سال‌ها اجاره بود. امروز به جای یک تلمبه، سه نازل فعال داریم و هیچ کمبود بنزین نداریم. پیگیری کرده‌ایم که فروشندگی به جایگاه تبدیل شود و انشالله با تلاش مجموعه هیئت مدیره و همراهی سهامداران این جایگاه هم احداث می‌شود.
وی با اذعان به اینکه در دی ماه 1399 فروشگاهی زیر مجموعه این شرکت تعاونی که به 75 میلیون تومان فروخته شده بود را مجدداً خریداری کردیم تا اموال شرکت محفوظ بماند، تصریح کرد: متاسفانه یک دستگاه خودروی سواری ام وی ام نیز فروخته شده بود که امکان بازپس گیری آن فراهم نشد.
مدیرعامل شرکت تعاونی روستایی جغین افزود: یک قطعه زمین زراعی داشتیم که خلع ید شده بود اما پیگیری کردیم و انشاالله بزودی سند آن هم دریافت می شود.
وی با ذکر این نکته که تفاوت را می‌توانم به زبان ساده‌تر عرض کنم، گفت: بر اساس اسناد از بدو تأسیس تا سال 1399یعنی به مدت 47سال سود شرکت 42 میلیون تومان اعلام شد، اما تنها در دو سال یعنی از فعالیت هیئت مدیره فعلی تا سال 1401سود شرکت به حدود 500 میلیون تومان رسید. این در حالی است که در سال 1399سود شرکت 26 میلیون ریال بوده و حقوق ماهانه نیروی شرکت 33 میلیون ریال بود. یعنی سود سالیانه شرکت حتی کفاف یک ماه حقوق تنها نیروی شرکت را نمی‌داد. امروز شرکت تعاونی روستایی جغین با 7 نیرو فعالیت دارد و بدهی‌های آن نیز پرداخت شده است.
آماده ارائه گزارش به سهامداران هستیم
مدیرعامل شرکت تعاونی روستایی جغین در خصوص نحوه انتخاب هیئت مدیره و ابهاماتی که مطرح می‌شود نیز گفت: محدودیت‌های کرونایی موجب شده بود که براساس دستورالعمل‌ها هیئت مدیره منصوب شوند.
وی با اشاره به اینکه شرکت از بخش جغین، دهستان برنطین تا دهستان چراغ اباد بخش توکهور - هشتبندی سهامدار دارد، افزود: اما باز هم بنا شد از هر روستا 2 نماینده انتخاب شوند و براساس رای نمایندگان هیئت مدیره منصوب شد یعنی پنج گروه تشکیل و از هرگروه یک نفر به عضویت هیئت مدیره درآمد. اساسنامه شرکت سال 1352مصوب شده است و نیازمند تغییر و اصلاح است.
کمالی با اذعان به اینکه سهامداران حق دارند در جریان فعالیت قرار بگیرند و گزارش‌های مالی را در اختیار آنها قرار داده و می‌دهیم، گفت: درخصوص سهامدارانی که فوت شده‌اند نیز مطابق قانون عمل خواهد شد.
وی با بیان اینکه براساس ابلاغ صادره هیئت مدیره فعلی تا پایان بهمن 1402مسئولیت دارد، افزود: پس از آن مجمع عمومی برگزار خواهد شد. بنابر این فعالیت ما مطابق مقررات و دستورالعمل هاست.
کمالی همچنین با اشاره به خرید تضمینی محصولات اظهار کرد: سال 1401 حدود 2086 تن لیمو ترش حتی بیشتر از مرکز خرید رودان و هشتبندی در جغین لیموترش خریداری شد و سال قبل هم بین 3500 تا 4000 تن لیمو ترش در مرکز خرید جغین از باغداران خریداری شد و قیمت محصول خریداری شده هم در کمتر از 20 روز به باغداران پرداخت شد که مبلغی حدود 350میلیارد ریال بود.
وی با اشاره به اینکه توفیقات بدست آمده در سه ساله اخیر قابل مقایسه با گذشته نیست، خاطر نشان کرد: سرمایه شرکت رشد چشمگیری داشته و سهامداران هم مطمئن باشند هیئت مدیره و مدیرعامل با تمام توان حافظ منافع اعضا خواهند بود.
کمالی با ذکر این مطلب که در خصوص تعیین تکلیف سهام متوفیان در اساسنامه نحوه عمل روشن و صریح بیان شده است، یادآور شد: مطابق تبصره ماده 10 اساسنامه: «در صورت فوت عضو، ورثه وی که واجد شرایط و ملتزم به رعایت مقررات تعاونی باشند، عضو تعاونی شناخته شده و در صورت تعدد بایستی مابه‌التفاوت افزایش سهم ناشی از تعدد خود را به تعاونی بپردازند اما اگر کتباً اعلام کنند که مایل به ادامه عضویت در تعاونی نیستند و یا هیچکدام واجد شرایط نباشند، وفق مقررات این اساسنامه مطالبات عضو متوفی اعم از مبلغ سهام یا مطالبات دیگر به ورثه او پرداخت می‌گردد و چنانچه عضو متوفی بدهکاری به شرکت داشته باشد مطالبات و بدهی وی تهاتر خواهد شد.»
تحولات خوبی در شرکت تعاونی روستایی جغین ایجاد شده است
امین شاکری، مدیر عامل اتحادیه شرکت‌های تعاونی روستایی شهرستان رودان هم در گفت وگو با ایلنا گفت: دغدغه سهامداران در خصوص اطلاع از وضعیت فعالیت شرکت تعاونی روستایی بجاست و اساسنامه هم به این حق را به سهامداران قایل شده است. به هر حال یکی از ارکان شرکت تعاونی مجمع عمومی است که متشکل از سهامداران است.
مدیرعامل اتحادیه شرکت‌های تعاونی روستایی شهرستان رودان با بیان اینکه معتقدم اتفاقات خوبی در شرکت تعاونی روستایی جغین رقم خورده است، افزود: شما حساب کنید شرکتی با چند صد میلیون تومان بدهی، با یک عاملیت فروش بنزین که سال 1399ورشکسته شده بود، الان به جایی رسیده که در بازه زمانی سه سال به سوددهی برسد، بدهی معوق نداشته باشد، نیروهایش را افزایش دهد، توان مالی خوبی برای اجرای برنامه‌هایش داشته باشد، مگر سهامدار غیر از این می‌خواهد؟
شاکری در خصوص اقدامات این شرکت تعاونی خاطر نشان کرد: در زمینه خرید تضمینی لیموترش، همین شرکت حدود چهار هزار تن لیمو را از باغداران خریداری کرد که نقش تعیین کننده‌ای در ثبات قیمت لیمو ترش داشت در حالی که اتحادیه تعاون روستایی شهرستان حدود 7000 تن خرید داشته است. در زمینه توزیع برخی اقلام هم اقدامات خوبی انجام گرفته است.
وی با اشاره به تحولات صورت گرفته، اضافه کرد: مجموعه‌ای تحت عنوان هیئت مدیره و مدیرعامل انصافاً با همه وجود کار کردند و شرکت تعاونی روستایی جغین را از حالت کما به یک شرکت فعال و موفق تبدیل کرده‌اند، تحولات خوبی صورت گرفته و باید قدردان زحمات آنان بود. طبیعتاً مجمع عمومی مطابق برنامه برگزار خواهد شد و سهامداران در جریان گزارش عملکرد قرار می‌گیرند و اگر هم سهامدارانی علاقه‌مند به عضویت در هیئت مدیره هستند می‌توانند در انتخابات شرکت کنند و به این مجموعه کمک کنند.
با دقت در این گزارش می‌توان به روشنی از برخی اشکالات در فرآیندکار شرکت‌های تعاونی روستایی مطلع شد. این اشکال مختص شرکت تعاونی روستایی جغین نیست و اغلب شرکت‌ها دچار آن هستند.
متاسفانه در این شرکت‌های تعاونی تصویر روشنی از وضعیت سهام افراد ارائه نشده است. اکثریت قریب به اتفاق از روند فعالیت شرکت‌ها مطلع نیستند، نشست‌های مجامع عمومی عادی و فوق العاده عمدتاً یا برگزار نمی‌شود یا صوری و تشریفاتی است.
در بعد نظارتی هم آن گونه که باید عملکردها شفاف نیست. بازرسان انگار به وظایف خود آشنا نیستند که شاهد برخی کج روی‌ها و انحرافات هستیم.
به نظر می‌رسد وزارت جهاد کشاورزی و سازمان تعاون روستایی باید برای ایجاد شفافیت و فعال سازی بیشتر شرکت‌های تعاونی و تشکل‌های مرتبط دیگر، طرحی نو دراندازند.
