تلاش‌های ایران برای جلوگیری از تغییر وضعیت گونه‌ای شاهین در کنوانسیون سایتیس
نمایندگان ایران در بیستمین نشست متعاهدین کنوانسیون تجارت بین‌المللی گونه‌های در خطر انقراض (سایتیس) تلاش زیادی برای جلوگیری از تغییر وضعیت گونه بحری “Falco peregrinus” (نوعی شاهین) در کنوانسیون سایتیس انجام داده‌اند.
به گزارش ایلنا از روابط عمومی سازمان حفاظت محیط زیست، در بیستمین نشست متعاهدین کنوانسیون سایتیس که در کشور ازبکستان در حال برگزاری است، به منظور حفظ و جلوگیری از تغییر وضعیت گونه بحری “Falco peregrinus” از ضمیمه ۱ به ضمیمه ۲ کنوانسیون سایتیس (درجات حفاظتی گونه ها)، هیات ایرانی متشکل از مقامات علمی سایتیس و نماینده وزارت امور خارجه به فعالیت‌های دیپلماتیک گسترده با کشورهای مختلف همچون چین،روسیه، اتحادیه اروپا، ارمنستان، کنیا، نیوزلند و غیره پرداخته است.
در این نشست‌ها، هیات ایرانی بر اهمیت حفاظت از این گونه و تأثیرات منفی احتمالی تغییر وضعیت آن بر خطرات عادی سازی تجارت آن تأکید کرده و ضمن ارائه شواهد علمی و مستندات، خواستار حمایت این کشورها برای جلوگیری از تغییر وضعیت این گونه شده‌اند.
این اقدامات نشان‌دهنده تلاش مستمر و جدی جمهوری اسلامی ایران در راستای حفظ گونه‌های در معرض خطر و همچنین تقویت همکاری‌های بین‌المللی در حوزه مدیریت منابع طبیعی و حفاظت از محیط زیست است.
هیات ایرانی همچنان به ادامه رایزنی با دیگر کشورها ادامه خواهد داد تا با بررسی ابعاد مختلف این موضوع، زمینه‌ای برای توافق و هم‌سویی بیشتر جوامع جهانی در حفاظت از این گونه ارزشمند فراهم آورد.
تلاش‌های دیپلماتیک ایران در حفاظت از گونه بحری “Falco peregrinus” نشان‌دهنده عزم ملی برای حفظ طبیعت و تنوع زیستی کشور و منطقه است.
جابه‌جایی گونه‌ها بین ضمائم سایتیس، لطمه‌ای بر اختیارات ملی در خصوص نظارت بهینه بر تجارت این گونه ندارد.
بیستمین اجلاس متعاهدین به کنوانسیون تجارت بین‌المللی گونه‌های گیاهی و جانوری در معرض خطر انقراض (سایتیس CITES COP۲۰) ۲۴ نوامبر تا ۵ دسامبر ۲۰۲۵ (سوم تا چهاردهم آذر) در سمرقند ازبکستان برگزار می‌شود و ایران حضور فعالی در این نشست خواهد داشت.
کنوانسیون سایتیس
کنوانسیون سایتیس یا به عبارتی کنوانسیون تجارت بین‌المللی گونه‌های کنوانسیون سایتیس یا به عبارتی کنوانسیون تجارت بین‌المللی گونه‌های گیاهی و جانوری در معرض خطر انقراض از جمله معاهدات بین‌المللی مهم در زمینه گونه‌های گیاهی و جانوری است که در سال ۱۹۷۳ با هدف پایداری، قانونمند کردن و قابلیت ردیابی تجارت بین‌المللی گونه‌های گیاهی و جانوری در معرض خطر انقراض شکل گرفت و تاکنون ۱۸۵ کشور را با خود همراه کرده است.
این کنوانسیون، تجارت بین‌المللی گونه‌های گیاهی و جانوری را با دسته‌بندی این گونه‌ها در سه پیوست با درجات حفاظتی مختلف مانند ضمیمیه ۱ و یا ضمیمه ۲ و قوانینی با درجه سخت‌گیری متفاوت مدیریت می‌کند. این پیوست‌ها بر اساس میزان مورد تهدید بودن گونه در برابر تجارت بین‌المللی طبقه‌بندی شده‌اند.
تا به امروز بیش از ۴۰ هزار و ۹۰۰ گونه شامل ۶ هزار و ۶۱۰ گونه جانوری و ۳۴ هزار و ۳۱۰ گونه گیاهی تحت پوشش کنوانسیون سایتیس قرار گرفته‌اند.
شاهین بحری
شاهین بَحری با نام علمی Falco peregrinus نوعی شاهین بزرگ و از پرندگان شکاری مقیم هر پنج قاره جهان است. سطح پشتی شاهین بحری خاکستری مایل به سربی، سطح زیرین بدنش سفید با خطوط باریک سیاه و سرش سیاه‌رنگ است. این پرنده به دلیل سرعت بالای خود مشهور است و به عنوان سریعترین پرنده در جهان و همچنین سریعترین عضو در میان تمام جانوران می شناساند.
جمعیت شاهین بحری در دهه‌های ۱۹۵۰، ۶۰ و ۷۰ میلادی بر اثر استفاده از سم ددت به‌شدت کاهش یافته و این پرنده در معرض خطر انقراض قرار گرفت اما با توقف مصرف ددت و تکثیر در اسارت، نسل این پرنده در بسیاری از مناطق احیا شد.
۱۷ تا ۱۹ زیرگونه از شاهین (دو گروه شاهین بحری و شاهین معمولی) شناسایی شده است و اختلاف نظر زیادی بین متخصصان در مورد وضعیت شاهین معمولی (Falco pelegrinoides) وجود دارد، برخی آن را زیرگونه شاهین بحری و برخی دیگر یک گونه مستقل می‌دانند.
