در گفتوگو با ایلنا مطرح شد:
عوارض حشیش؛ از آسیب مغزی، بروز اسکیزوفرنی تا خنده‌های غیرقابل کنترل!
مدیرکل دفتر سلامت روانی، اجتماعی و اعتیاد وزارت بهداشت اثرات روانی مصرف ماده مخدر حشیش را تشریح کرد.
«محمدرضا شالبافان» مدیرکل دفتر سلامت روانی، اجتماعی و اعتیاد وزارت بهداشت در گفتوگو با خبرنگار ایلنا درباره اثرات کوتاه مدت و بلند مدت مصرف حشیش بر روان، توضیح داد: حشیش و سایر موادی که از گیاه شاهدانه تهیه و فرآوری می‌شوند، با نام‌هایی مانند «گل» و غیره در بازار غیر قانونی ایران بعضاً در اختیار مصرف‌کنندگان قرار می‌گیرند. این مواد از جمله مواد روانگردانی هستند که پیرامون آنها همواره بحث و اظهارنظرهای فراوانی وجود دارد.
هشدار نسبت به آسیب‌هایی که حشیش به مغز وارد می‌کند
وی ادامه داد: متأسفانه این باور شایع شده که حشیش وابستگی‌آور نیست یا عوارض جسمی و روانی خاصی ندارد، در حالی که این تصوری کاملاً اشتباه است. این مواد هم می‌توانند وابستگی روانی ایجاد کنند و هم به لحاظ جسمی آسیب‌هایی به مغز و بدن وارد آورند.
مصرف طولانی مدت حشیش عوارض شناختی به همراه دارد
او ادامه داد: شاید یکی از دلایلی که چنین باور نادرستی رایج شده این باشد که علائم ترک مشخصی که در مصرف موادی مانند تریاک دیده می‌شود، در مصرف حشیش کمتر به چشم می‌آید؛ اما این به معنای نبود وابستگی یا فقدان علائم ترک نیست. مصرف طولانی‌مدت حشیش می‌تواند عوارض شناختی جدی به همراه داشته باشد.
احتمال بروز بیماری اسکیزوفرنی در مصرف کنندگان حشیش
وی اضافه کرد: مطالعات گسترده جهانی نشان داده‌اند که مصرف این ماده احتمال بروز بیماری‌های شدید روان‌پزشکی مانند اسکیزوفرنیا را در افرادی که از نظر وراثتی مستعد این بیماری‌ها هستند، افزایش می‌دهد. همچنین اگرچه مصرف اولیه ممکن است احساس سرخوشی ایجاد کند، ولی در بلندمدت موجب بروز اختلالات خلقی به‌ویژه حالتی به نام سندروم بی‌انگیزگی می‌شود. در این حالت فرد انگیزه‌های معمول زندگی خود را از دست داده، دچار نوعی افسردگی همراه با پرخوابی، پرخوری و کاهش فعالیت‌های روزمره می‌شود.
خنده‌های غیرقابل کنترل از عوارض مصرف
شالبافان در خصوص عوارض کوتاه مدت این ماده گفت: مصرف حشیش به دلیل تأثیرش بر ادراک فرد از محیط اطراف، با عوارض کوتاه‌مدت نیز همراه است. فرد در زمان مصرف حشیش ممکن است دچار رفتارهای بی‌محابا، خنده‌های غیرقابل کنترل و تعاملات اجتماعی غیرمدیریت‌پذیر شود؛ همین موضوع می‌تواند حتی در کوتاه‌مدت نیز آسیب‌زا باشد.
ضرورت اقدامات جدی از سوی خانواده‌ها برای درمان مصرف‌کنندگان
او تاکید کرد: از سوی دیگر، از آنجا که این ماده غالباً به صورت تدخینی مصرف می‌شود، همانند سایر مواد دخانی خطرهای جدی به دنبال دارد، از جمله افزایش احتمال ابتلا به سرطان و آسیب به ریه‌ها، دندان و سایر اندام‌های حیاتی. در مجموع، حشیش و مواد مشابه آن هم آسیب‌رسان هستند، هم وابستگی‌آور و باید نسبت به مصرف آنها چه در کوتاه‌مدت و چه در بلندمدت نگران بود. بنابراین پیشگیری از مصرف و نیز درمان افراد مصرف‌کننده مستلزم اقدامات جدی از سوی خانواده‌ها و هم سیستم بهداشتی درمانی است.
آمار دقیقی از مصرف حشیش در میان نوجوانان نداریم
وی در پاسخ به این سوال که در حال حاضر وضعیت مصرف حشیش بخصوص میان نوجوانان در ایران چگونه است؟ تصریح کرد: واقعیت این است که مطالعه دقیقی که آمار روشن در این زمینه ارائه دهد، در کشور ما چندان در دسترس نیست. دلیل این امر آن است که بسیاری از افراد مصرف خود را انکار می‌کنند و از سوی دیگر، خانواده‌ها نیز معمولاً گزارشی از این موضوع ارائه نمی‌دهند.
او ادامه داد: با این حال، مشاهدات نشان می‌دهد که باید توجه ویژه‌ای به مسئله مصرف انواع مواد از جمله حشیش و هم خانواده‌های این ماده، به‌ویژه در محیط‌های دانش‌آموزی و جوانان، معطوف گردد و اطلاع‌رسانی و آگاهی‌بخشی در این زمینه تقویت شود.
وی بیان کرد: به نظر می‌رسد در سال‌های اخیر اطلاعات نادرست و ناقصی درباره حشیش منتشر شده که بخشی از آن ناشی از برداشت‌های ناصحیح از تصمیمات برخی سیستم‌های بهداشتی درمانی کشورهای دیگر است؛ تصمیماتی که اساساً قابل تعمیم در کشور ما نیست.
کاهش محدودیت‌های مصرف حشیش در برخی کشورها فقط به دلیل ملاحظات اجتماعی و سیاسی است
او تصریح کرد: برای مثال، برخی کشورها که محدودیت‌های قانونی بر مصرف حشیش را کاهش داده‌اند، این تصمیم را نه به دلیل بی‌خطر بودن ماده یا اعتیادآور نبودن آن، بلکه بر اساس ملاحظات اجتماعی و سیاسی خاص خود گرفته‌اند. بنابراین این امر هرگز به معنای کم‌خطر بودن یا بی‌خطر بودن مصرف حشیش نیست.
شالبافان در پاسخ به این پرسش که با توجه به اینکه نگاه جهانی به سمت تغییر قوانین در حوزه مصرف حشیش رفته و برخی کشورها ممنوعیت‌های قانونی را برداشته‌اند، آیا وزارت بهداشت ایران خطر کوچک‌نمایی آثار روانی و اجتماعی این ماده را جدی گرفته و اقدامی در این زمینه انجام داده است؟ گفت: واقعیت این است که مهم‌ترین اقدام، آگاهی‌رسانی است و رسانه‌ها در این زمینه نقش بسیار مؤثری دارند. افزون بر رسانه‌ها، خانواده‌ها نیز باید موضوع را جدی بگیرند و با نظارت و آگاهی‌بخشی صحیح، نوجوانان و جوانان خود را در برابر این خطر محافظت کنند.
مصرف حشیش از سنین نوجوانی و جوانی آغاز می‌شود
وی خاطرنشان کرد: زیرا مصرف این مواد غالباً در سنین نوجوانی و جوانی آغاز می‌شود و اگر در این زمان خانواده‌ها نظارت کافی بر این موضوع داشته باشند، ممکن است شرایط به کل برای افراد تغییر پیدا کند و به سمت مصرف نروند.
برخی خانواده‌ها ترجیح می‌دهند نوجوانشان مصرف دخانیات را با آنها تجربه کند!
وی متذکر شد: متأسفانه این روزها برخی خانواده‌ها درباره مصرف دخانیات بر این باورند که نوجوانشان در کنار والدین مصرف کند تا به سراغ مصرف با دیگران نرود. در حالی که این تفکر کاملاً غلط است. چرا که حتی نخستین تجربه مصرف می‌تواند فرد را به سمت وابستگی بکشاند. بنابراین بهترین راهکار، جلوگیری از شروع مصرف است و وظیفه خانواده‌ها در این زمینه بسیار مهم و حیاتی است.
او در پایان خاطرنشان کرد: اگر در سراسر دنیا و به‌ویژه در کشورهای غربی سیاست‌هایی در خصوص مصرف برخی مواد اتخاذ می‌شود، این موضوع به هیچ وجه به معنای آن نیست که از نظر علمی آن ماده بی‌خطر است یا می‌توان بدون نگرانی آن را مصرف کرد. لازم به ذکر است که در خصوص مواد مخدر و روانگردان، همواره باید اطلاعات علمی روزآمد شود، چرا که ممکن است اطلاعات نادرست یا ناقصی در جامعه منتشر گردد. رسانه‌های رسمی و معتبر در این زمینه نقشی تعیین‌کننده دارند.
