سکوت پرسش‌برانگیز نهادهای بین‌المللی محیط زیستی در قبال تجاوز به ایران
مشاور رییس سازمان حفاظت محیط زیست نوشت:سکوت نهادهای بین‌المللی به‌ویژه برنامه محیط زیست سازمان ملل (UNEP)در قبال حمله رژیم صهیونیستی و آمریکا و تبعات زیست‌محیطی آن، پرسش‌برانگیز است. اگر چنین نهادهایی نسبت به رخدادهای مشابه در سایر مناطق جهان، واکنش‌های فوری و قاطعانه دارند اما در این‌جا به تماشا بسنده می‌کنند.
به گزارش ایلنا ایرج حشمتی به مناسبت روز کربن‌زدایی (۲۵ ژوئن) در یادداشتی که در اختیار خبرگزاری دانشجویان ایران قرار داده، آورده است: ۲۵ ژوئن هرچند هنوز در تقویم رسمی جهان به‌عنوان «روز کربن‌زدایی» به رسمیت شناخته نشده اما در سال‌های اخیر به فرصتی نمادین برای تأمل در آینده‌ای کم‌کربن و دور از سوخت‌های فسیلی تبدیل شده است؛ روزی برای بازاندیشی درباره نسبت انسان و زمین.
وی اضافه کرد: امسال اما این روز با یادآوری تلخ دیگری همراه شد: تنها دوازده روز پیش، ایران با جایگاهی راهبردی در معادلات انرژی و اقلیم منطقه هدف حملات نظامی هوایی از سوی رژیم صهیونیستی و ایالات متحده قرار گرفت؛ اقدامی که با وجود واکنش دفاعی هوشمندانه و مهار مؤثر تهدیدها بار دیگر چهره پنهان و ویرانگر جنگ‌های مدرن را به رخ کشید؛ سلاح‌هایی که علاوه بر اهداف نظامی، مسکونی و صنعتی، محیط‌زیست را نیز نشانه می‌گیرند.
این پژوهشگر محیط زیست تاکید کرد: هرچند بسیاری از زیرساخت‌های کلیدی در برابر این حملات ناجوانمردانه مصون ماندند اما آسیب به برخی مراکز انرژی و انتشار موضعی آلاینده‌ها، هشداری است در باب مخاطرات فزاینده جنگ‌های اقلیمی؛ سناریوهایی که حتی در ابعاد محدود می‌توانند پیامدهای بلندمدت برای سلامت خاک، آب، هوا، صدا و انسان به‌همراه داشته باشند. در این میان، سکوت نهادهای بین‌المللی به‌ویژه برنامه محیط زیست سازمان ملل (UNEP) در قبال این حمله و تبعات زیست‌محیطی آن، پرسش‌برانگیز است. اگر چنین نهادهایی نسبت به رخدادهای مشابه در سایر مناطق جهان، واکنش‌های فوری و قاطعانه دارند اما در این‌جا به تماشا بسنده می‌کنند، نمی‌توان از تقویت نگاه‌های دوگانه و سیاسی‌کاری در حوزه محیط‌زیست چشم پوشید.
وی ادامه داد: در شرایطی که نشست‌هایی بین‌المللی مانند گلاسگو (۲۰۲۱)، شرم‌الشیخ (۲۰۲۲) و دبی (۲۰۲۳)و پیش از آن‌ها اجلاس‌های کلیدی چون ریودوژانیرو (۱۹۹۲) و کیوتو (۱۹۹۷)سال‌هاست از «عدالت اقلیمی» و «مسئولیت مشترک اما متفاوت کشورها» سخن گفته‌اند و بر اهدافی همچون کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای، توسعه انرژی‌های پاک و حمایت ویژه از کشورهای در حال توسعه در قالب اهداف توسعه پایدار (SDGs) تأکید دارند، بی‌تفاوتی نسبت به تخریب عامدانه زیرساخت‌های انرژی در یک کشور مستقل عملاً زمینه‌ساز تضعیف همان تعهدات و اصولی است که این نشست‌ها بر آن‌ها بنا شده‌اند.
حشمتی با طرح پرسش چه باید کرد؟ آورده است: برای آنکه اقلیم جهان قربانی تنش‌های نظامی آینده نشود، جامعه بین‌المللی باید اقدامات زیر را در اولویت قرار دهد: تأسیس نهادی بی‌طرف، مستقل و فرامرزی برای ثبت و ارزیابی پیامدهای زیست‌محیطی درگیری‌های نظامی، تعهد کشورها به ارائه ارزیابی‌های زیست‌محیطی پیش از هرگونه اقدام نظامی در مناطق دارای زیرساخت‌های حساس؛ تدوین یک کنوانسیون الزام‌آور جهانی درباره «جنایات زیست‌محیطی در جنگ‌ها» با ضمانت اجرای حقوقی مشخص؛ بازنگری در ساختارهای سازمان‌هایی چون UNEP برای افزایش شفافیت، کاهش نفوذ سیاسی و ارتقاء بی‌طرفی کارشناسی.
این کارشناس محیط زیست تاکید کرد؛ امروز دیگر نمی‌توان از جنگ سخن گفت، بی‌آنکه از اقلیم و تبعات زیستی آن حرفی به میان نیاید؛ انفجار پالایشگاه‌ها، نشت سوخت، تخریب شبکه‌های انرژی و به‌دنبال آن آلودگی هوا، آب، خاک و صدا از مهم‌ترین تهدیدهای پنهان درگیری‌های نظامی در قرن ۲۱ است. اگر نهادهای بین‌المللی به‌راستی دغدغه محیط‌زیست دارند، باید قبح حملات اقلیمی در بستر جنگ را به رسمیت بشناسندوگرنه در جهانی که هر انفجار، لایه‌ای تازه از آلودگی برجای می‌گذارد، نباید انتظار آینده‌ای سالم و پایدار داشت.
حشمتی در پایان تاکید کرد: اقلیم، سکوت را تاب نمی‌آورد و صلح در سایه بی‌عدالتی، دوام نخواهد آورد.
