حفاظت از ذخیره‌گاه‌های زیستکره نیازمند قانون است
معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست بر لزوم تهیه و تدوین قوانین مخصوص برای مدیریت و حفاظت از ذخیره گاه های زیستکره در کشور تاکید کرد.
به گزارش ایلنا حمید ظهرابی در کارگاه معیشت‌های جایگزین در ذخیره‌گاه‌های زیستکره در سمنان اظهارکرد: طبیعت و محیط زیست استان سمنان به قدری متنوع است که قاره کوچک لقب گرفته است و این در کنار تنوع فرهنگی بسیار غنی این استان به‌ویژه شهرستان شاهرود می‌تواند ظرفیت بزرگ و الگویی برای نگاهداشت تنوع زیستی در کشور باشد.
وی با اشاره به قرارگیری در روز جهانی تنوع زیستی و شعار امسال افزود: یکی از کلیدها و راهکارهای دستیابی به شعار سال در حفاظت از ذخیره گاه‌های زیستکره حاصل می‌شود. ما باید توجه کنیم که چگونه می‌توان با استفاده از ذینفعان و جامعه محلی به توسعه پایدار دست یابیم.
معاون محیط زیست طبیعی سازمان حفاظت محیط زیست در ادامه گفت: ما جزء کشورهای پیشرو در زمینه حفاظت از محیط زیست به‌ویژه ذخیره‌گاه‌های زیستکره بودیم، به‌طوری‌که در دهه ۵۰ حدود ۹ ذخیره‌گاه زیستکره در کشور داشتیم اما اینکه محصول این تلاش امروز در نحوه مدیریت ذخیره‌گاه‌های زیستکره نمایان شده است یا نه محل سوال است.
ظهرابی تصریح کرد: ما مناطق حفاظت شده خود را به عنوان ذخیره‌گاه زیستکره ثبت و با قوانین مناطق حفاظت شده از آن‌ها حفاظت کردیم و این یکی از ایراداتی است که باید در این دوره رفع شود.
معاون محیط زیست طبیعی سازمان حفاظت محیط زیست اضافه کرد: با گذشت چند دهه ذخیره‌گاه‌های زیستکره قوانین مخصوص خود را ندارند و باید در این زمینه قوانین تخصصی را تهیه و به تصویب برسانیم. پیشنهاد مشخص ما این است که آیین‌نامه‌ای داشته باشیم و مصوبه هیات دولت را برای این امر کسب کنیم و در نهایت بتوانیم قوانین خاص در این زمینه را به تصویب برسانیم.
ثبت ۱۳ ذخیره‌گاه زیستکره در ۱۱ استان کشور
مدیرکل دفتر زیستگاه‌ها و مناطق حفاظت‌شده سازمان حفاظت محیط‌زیست گفت: تاکنون ۱۳ ذخیره‌گاه زیستکره در ۱۱ استان و به وسعت پنج میلیون و ۸۰۰ هزار هکتار ثبت شده است.
علیرضا نجیمی امروز در کارگاه «معیشت‌های جایگزین پایدار در ذخیره‌گاه‌های زیستکره ایران» در شاهرود با اشاره به ذخیره‌گاه‌های زیستکره اظهارکرد: ذخیره‌گاه‌های زیستکره، مناطق حفاظت شده طبیعی - زیستی بین‌المللی هستند که علاوه بر حفاظت، دستاوردهایی نظیر ارائه سایت‌های مطالعاتی کم‌نظیر به دانشمندان و تجربه مهارت انسان در پشتیبانی از توسعه پایدار را نمایان می‌سازد.
وی افزود: این مناطق حفاظت شده از طرف یونسکو تحت پوشش شورای هماهنگی بین‌المللی برنامه انسان و کره مسکون (MAB) قرار دارند.
نجیمی با اشاره به کارکردهای ذخیره‌گاه زیستکره گفت: حفاظت، توسعه و پشتیبانی لجستیک سه کارکرد ذخیره‌گاه زیستکره است.
وی معیارهای انتخاب ذخیره‌گاه زیستکره را برشمرد و افزود: دارابودن ویژگی اکوسیستم منحصربه‌فرد و طبیعی، حضور مردم در آن منطقه به‌گونه‌ای که ارتباط بین مردم و محیط طبیعی وجود داشته باشد چون مشارکت مردم محلی اصل مهم در ذخیره‌گاه‌های زیستکره است.
مدیرکل دفتر زیستگاه‌ها و مناطق حفاظت شده سازمان حفاظت محیط زیست وجه تمایز ذخیره‌گاه‌های زیستکره از دیگر طبقات حفاظت شده را روش برنامه‌ریزی مدیریت مناسب آن‌ها دانست و اظهارکرد: مدیریت در این مناطق بر پایه استفاده‌های چندمنظوره و سپردن نقش اساسی و سازنده به جوامع محلی است.
وی تأکید کرد: توسعه مد نظر یونسکو مردم‌محور است، به این معنا که ضمن جلوگیری از تخریب تنوع زیستی، از تنوع فرهنگی و میراث جامعه بشری نیز صیانت می‌شود.
نجیمی با بیان اینکه ایران در سال ۱۹۷۶ میلادی در شکل‌گیری نخستین گروه از ذخیره‌گاه‌های زیستکره یونسکو مشارکت فعال داشته است، افزود: تاکنون ۱۳ ذخیره‌گاه زیستکره در ۱۱ استان و به وسعت ۵ میلیون و ۸۰۰ هزار هکتار ثبت شده است.
وی با اشاره به بازنگری ۱۰ ذخیره‌گاه و تأیید آن‌ها افزود: سه ذخیره‌گاه دیگر در سال‌های آتی بازنگری خواهند شد.
مدیرکل دفتر زیستگاه‌ها و مناطق حفاظت شده سازمان حفاظت محیط زیست با اشاره ۲۵ ذخیره‌گاه فرامرزی و ۷۵۹ ذخیره‌گاه زیستکره در دنیا گفت: بیشترین وسعت ذخیره‌گاه زیستکره در ایران مربوط به توران با وسعت یک میلیون و ۳۳۷ هزار و ۸۰۰ هکتار در استان سمنان و شهرستان شاهرود است.
وی با اشاره به عملکرد یک‌ساله در حوزه ذخیره‌گاه‌های زیستکره و گام‌های فرارو اظهارکرد: شکل‌گیری کمیته مشورتی ذخیره‌گاه‌های زیستکره و برگزاری سه رویداد ملی، رونمایی از اطلس دوزبانه ذخیره‌گاه‌های زیستکره، تدوین پیش‌نویس آیین‌نامه مدیریت ذخیره‌گاه‌های زیستکره در کمیته مشورتی و پیگیری سایت‌های ذخیره‌گاهی فرامرزی از اقدامات یک‌ساله بوده است.
نجیمی با اشاره به ایجاد سایت‌های ذخیره‌گاه فرامرزی تصریح کرد: زیستگاه کپه داغ را با کشور ترکمنستان، ذخیره‌گاه اورامان ایران و اقلیم کردستان عراق و ذخیره‌گاه زیستکره جنوبی خلیج‌فارس در حال پیگیری هستیم.
به گزارش روابط عمومی سازمان حفاظت محیط زیست، وی با اشاره به چالش‌های ذخیره‌گاه‌های زیستکره ایران گفت: تغییرات اقلیمی، خشکسالی، برداشت بی‌رویه از منابع آبی، شکار و صید غیرمجاز، توسعه فعالیت‌های عمرانی ناپایدار، فقدان هماهنگی بین‌بخشی و دستگاهی، کمبود اعتبارات و بودجه، عدم آموزش مناسب جوامع محلی و نداشتن جایگاه قانونی از چالش‌های ذخیره‌گاه‌های زیستکره ایران است.
مدیرکل دفتر زیستگاه‌ها و مناطق حفاظت شده سازمان حفاظت محیط زیست بر تلاش برای ایجاد جایگاه قانونی برای ذخیره‌گاه‌های زیستکره و ابلاغ دولت به سایر دستگاه‌ها جهت اجرا تأکید کرد.
