در گفت‌وگو با ایلنا مطرح شد؛
سازمان محیط‌زیست هنوز با حفر چاه‌های جدید در میدان نفتی سهراب موافقت نکرده است/ خشک کردن اجتناب‌ناپذیر ۱۸ هکتار از هورالعظیم در صورت صدور مجوز
مدیرکل دفتر ارزیابی زیست‌محیطی سازمان حفاظت محیط‌زیست با تاکید بر این که این سازمان هنوز با حفر چاه‌های جدید در میدان نفتی سهراب موافقت نکرده است، گفت: اگر سازمان محیط‌زیست مجوز محیطزیستی طرح توسعه میدان نفتی سهراب یعنی حفر ۲۰ چاه در قالب ایجاد ۶ محوطه سرچاهی جدید در این میدان را صادر کند، به صورت اجتناب‌ناپذیر نیاز به خشک کردن ۱۸ هکتار از حوضچه شماره ۲ تالاب هورالعظیم وجود دارد.
«سعید کریمی»، مدیرکل دفتر ارزیابی سازمان حفاظت محیط‌زیست در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا درباره آخرین وضعیت صدور مجوز محیطزیستی برای حفر چاه‌های جدید در میدان نفتی سهراب که در تالاب هورالعظیم واقع شده است، توضیح داد: در گذشته مجوز محیطزیستی حفر ۲ حلقه چاه در قالب ۲ محوطه سرچاهی در میدان سهراب داده شده بود و در حال حاضر، مجری طرح برای حفر ۲۰ حلقه چاه دیگر درخواست مجوز کرده است. گزارش ارزیابی اثرات زیست‌محیطی طرح توسعه میدان نفتی سهراب حدود یک ماه است که به دفتر ارزیابی سازمان رسیده و اخیرا هم کمیته فنی – کارشناسی این پروژه برگزار شده است و احتمالا تا حدود یک هفته آینده، جلسه کمیته ارزیابی برای تعیین تکلیف نهایی پروژه تشکیل خواهد شد.
وی افزود: چاه‌های جدیدی که مجری طرح درخواست حفر آنها را دارد، در دل هورالعظیم قرار گرفته‌اند و حفر این چاه‌ها، در هر صورت با خشک کردن اجتناب‌ناپذیر بخشی از حوضچه شماره ۲ تالاب همراه خواهد بود. با این حال، مجری طرح به کمک مشاور خود سعی کرده است گزینه‌هایی را به سازمان محیط‌زیست پیشنهاد دهد که پروژه با کمترین اثر مخرب روی تالاب اجرا شود. یکی از این گزینه‌ها، حفر تعدادی چاه در کنار هم در قالب یک محوطه سرچاهی به جای حفر چاه‌های منفرد است؛ به این شکل، از تعداد و مساحت محوطه‌هایی که برای حفر چاه‌های جدید نیاز به خشک کردن آنها وجود دارد، کاسته خواهد شد.
برنامه‌ریزی برای ایجاد ۶ محوطه سرچاهی جدید به‌جای حفر ۲۰ چاه منفرد
کریمی با بیان این که در حال حاضر ۲ محوطه سرچاهی در میدان نفتی سهراب وجود دارد که از گذشته در هرکدام از آنها یک حلقه چاه اکتشافی دارای مجوز حفر شده است، عنوان کرد: براساس پیشنهاد مجری طرح، قرار است برای توسعه استخراج نفت از میدان سهراب، به‌جای حفر چاه‌های منفرد جدید، از روش ایجاد محوطه‌های سرچاهی استفاده شود که در هرکدام از این محوطه‌ها بین ۲ تا ۴حلقه چاه وجود خواهد داشت. بر این اساس، به جای این که برای حفر ۲۰ چاه جدید نیاز به خشک کردن ۲۰ محوطه از تالاب وجود داشته باشد، تنها ۶ محوطه جدید به عنوان محوطه‌های سرچاهی خشک خواهند شد. این ترفند سبب می‌شود که سطح خشک شدن حوضچه شماره ۲ هورالعظیم در این پروژه از ۶۹ هکتار به ۱۸ هکتار کاهش یابد.
مدیرکل دفتر ارزیابی زیست‌محیطی سازمان حفاظت محیط‌زیست ادامه داد: برنامه‌ریزی برای استفاده از فناوری سیستم فرمان‌پذیر چرخان در امر حفاری به‌منظور فراهم کردن امکان برداشت از چند لایه مخزنی توسط یک چاه و در نتیجه کاهش تعداد چاه‌های جدید مورد نیاز از ۳۲ حلقه به ۲۰ حلقه و به تبع آن کاهش مصرف آب، انرژی و گل حفاری و همچنین کم شدن میزان پسماند تولیدی در این پروژه از دیگر پیشنهادات مجری طرح برای کاهش آسیب‌های محیطزیستی ناشی از حفر چاه‌های جدید در میدان سهراب است. اگر سازمان محیط‌زیست با این پیشنهادات موافقت کند، مجموعا ۸ محوطه سرچاهی با ۲۲ حلقه چاه در هورالعظیم شکل می‌گیرد که از این میان ۲ محوطه سرچاهی که هرکدام یک حلقه چاه دارند، از گذشته ایجاد شده است و ۶ محوطه جدید نیز در آینده ایجاد خواهد شد.
وی در ادامه اظهار داشت: یکی دیگر از راهکارهای پیشنهادشده توسط مجری طرح برای کاهش آسیب‌های محیطزیستی ناشی از اجرای پروژه، این است که خطوط لوله مربوط به چاه‌های جدید به صورت زیرزمینی کشیده شوند تا دیگر نیازی به انجام لوله‌گذاری‌های روزمینی و خشک کردن بخش‌های بیشتری از تالاب وجود نداشته باشد. براساس گزارش ارائه‌شده توسط مجری طرح، در صورت حفر تمام ۲۲ چاه پیش‌بینی‌شده در قالب ۸ محوطه سرچاهی در میدان سهراب، می‌توان در یک بازه زمانی ۷ ساله، روزانه ۳۰ هزار بشکه نفت خام از این میدان برداشت کرد.
لزوم تعیین تکلیف هرچه سریع‌تر توسعه میدان سهراب به دلیل مشترک بودن با عراق
کریمی با اشاره به مشترک بودن میدانی نفتی سهراب بین ایران و عراق گفت: دولت عراق همین حالا در حال انجام عملیات برای شروع استخراج نفت از میدان سهراب است و به همین دلیل، مقامات ارشد دولت نیز تاکید دارند که ما هم باید هرچه زودتر برای بهره‌برداری از این میدان وارد عمل شویم؛ بخصوص که احداث چاه‌های جدید در میدان نفتی سهراب نیاز به سرمایه‌گذاری ارزی کلانی دارد و طبیعتا اگر برداشت ایران از این میدان با تاخیر انجام شود، ضرر مالی زیادی به دلیل برداشت سریع‌تر نفت توسط دولت عراق به کشور ما وارد خواهد شد؛ به همین دلیل، ضرورت دارد که هرچه زودتر، طرح توسعه میدان نفتی سهراب را تعیین تکلیف کنیم.
وی با بیان این که بخش عراقی میدان سهراب در خشکی قرار گرفته، اما بخش ایرانی آن در دل تالاب هورالعظیم واقع شده است، یادآور شد: طبیعی است که حفر چاه و استخراج نفت در خشکی، از انجام این کار در میانه یک تالاب راحت‌تر است؛ بخصوص که براساس نقشه ارائه‌شده توسط مجری طرح، چاه‌های جدید میدان سهراب در حوضچه شماره ۲ تالاب قرار گرفته‌اند که از جمله حوضچه‌های دارای آب در مجموعه هورالعظیم محسوب می‌شود. از این رو، رعایت ضوابط محیطزیستی در ایجاد چاه‌های جدید این میدان برای ما اهمیت ویژه‌ای دارد، حتی اگر رعایت این ضوابط، زمان و هزینه حفر این چاه‌ها و احداث تاسیسات مربوط به آن را افزایش دهد.
تمام تلاش خود را انجام می‌دهیم تا حداقل خسارت به هورالعظیم وارد شود
مدیرکل دفتر ارزیابی زیست‌محیطی سازمان حفاظت محیط‌زیست همچنین خاطرنشان کرد: سازمان محیط‌زیست تمام تلاش خود را انجام می‌دهد که با بررسی‌های کارشناسی و نظارت مستمر بر اجرای پروژه در حین حفر چاه‌های جدید، به گونه‌ای این پروژه استراتژیک ملی اجرایی شود که حداقل خسارت به تالاب هورالعظیم وارد شود. ولی به هر حال، نمی‌توان انکار کرد که حفر این چاه‌ها، مستلزم خشک کردن بخش‌هایی از تالاب است، اما با توجه به اهمیت استراتژیک استخراج نفت از میدان مشترک با عراق، حتما مجری طرح را مکلف می‌کنیم که روش‌هایی را در اجرای این پروژه به‌کار بگیرد که کمترین اثرات منفی را روی تالاب داشته باشد.
وی با تاکید بر این که سازمان محیط‌زیست هنوز با حفر چاه‌های جدید در میدان نفتی سهراب موافقت نکرده است، گفت: در توافقات اولیه با مجری طرح به این نتیجه رسیده‌ایم که برای کاهش خسارت‌های ناشی از حفر چاه‌های جدید بر تالاب هورالعظیم، باید پروژه به گونه‌ای انجام شود که تنها عملیات استخراج نفت در محوطه‌های سرچاهی ایجادشده در دل تالاب انجام شود و سایر فعالیت‌های مربوطه باید با استفاده از خطوط لوله زیرزمینی، به خارج از تالاب منتقل شود تا نیاز نباشد به خاطر انجام فعالیت‌هایی که می‌توان آنها را در خارج از تالاب هم انجام داد، بخش‌های بیشتری از هورالعظیم را خشک کرد.
نمی‌توان اجرای طرح توسعه میدان سهراب را به ارزیابی توان هورالعظیم منوط کرد
کریمی با بیان این که موضوع ارزیابی توان تالاب هورالعظیم نیز توسط سازمان محیط‌زیست در حال پیگیری است، عنوان کرد: با توجه به مشترک بودن میدان نفتی سهراب با کشور عراق و ضرورت تعیین تکلیف هرچه زودتر طرح توسعه این میدان و حفر چاه‌های جدید در آن، نمی‌توان صدور مجوز برای اجرای این طرح را به ارائه گزارش ارزیابی توان تالاب هورالعظیم منوط کرد؛ بخصوص که مقامات ارشد دولت پیگیر روشن شدن زودتر سرنوشت مجوز محیطزیستی این پروژه هستند و معتقدند شروع نکردن هرچه سریع‌تر برداشت از میدان نفتی مشترک، نوعی بی‌توجهی به سرمایه‌های ملی به حساب می‌آید.
این مقام مسئول همچنین تاکید کرد: قطعا حفظ محیط‌زیست برای دولت سیزدهم در اولویت قرار دارد، ولی نمی‌توان فراموش کرد که میدان نفتی سهراب، مشترک است و اگر ما از این میدان برداشت نکنیم، قطعا دولت عراق تمام سهم ما را در طول سال‌های آینده برداشت خواهد کرد. با این وجود، سازمان محیط‌زیست سختگیری‌های لازم را انجام می‌دهد که حتی اگر اجرای این پروژه با صرف هزینه بیشتری همراه باشد، حداکثر ضوابط زیست‌محیطی ممکن رعایت شود تا حداقل خسارت به تالاب وارد شود، ولی خشک شدن بخشی از هورالعظیم برای حفر ۲۰ حلقه چاه جدید در این تالاب در صورت صدور مجوز محیطزیستی، اجتناب‌ناپذیر است.
خسارت آسیب‌های محیطزیستی وارده به تالاب از مجری طرح دریافت می‌شود
مدیرکل دفتر ارزیابی زیست‌محیطی سازمان حفاظت محیط‌زیست با تاکید بر این که این سازمان اجازه نخواهد داد که حفر چاه‌های جدید در میدان نفتی سهراب موجب وارد شدن خسارت‌های شدیدی به تالاب هورالعظیم شود، خاطرنشان کرد: براساس برنامه‌ای که مجری طرح برای احداث چاه‌ه‌های جدید در میدان سهراب ارائه کرده است، می‌توان گفت شرکتی که از طرف وزارت نفت برای اجرای این پروژه معرفی شده، خودش هم دغدغه محیطزیستی دارد و قصد ندارد که با حفر چاه‌های جدید، باعث خشک شدن تمام سطح تالاب شود.
کریمی همچنین تصریح کرد: اگر مجری طرح در حین اجرای پروژه هرگونه آسیبی به تالاب هورالعظیم و محیط‌زیست منطقه وارد کند، باید هزینه‌های تخریب و جرایم مربوطه را بپردازد. اساسا در کشورمان مقررات مشخصی برای ارزیابی خسارت و دریافت مبلغ جریمه یا الزام مجریان طرح به جبران خسارت‌های ناشی از اجرای چنین پروژه‌هایی وضع شده است و حتما درباره حفر چاه‌های جدید در میدان نفتی سهراب نیز این مقررات اجرا خواهیم کرد.
وی در پایان گفت: فعالیت‌های میدانی که در ماه‌های اخیر در حوالی میدان سهراب و در حاشیه تالاب هورالعظیم آغاز شده است و کمپ‌ها و تاسیساتی که در این راستا در منطقه ایجاد شده، مربوط به همان ۲ حلقه چاه است که در گذشته مجوز محیطزیستی آنها صادر شده بود، ولی برای حفر چاه‌های جدید در این میدان، هنوز نه مجوزی صادر شده و نه تاسیسات جدیدی توسط مجری طرح احداث شده است.
