معاون سازمان محیط‌زیست در گفت‌وگو با ایلنا:
مناطق چهارگانه محیط‌زیست در سال ۱۴۰۲ رتبه‌بندی می‌شوند
معاون محیط‌زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط‌زیست گفت: برنامه‌ریزی برای جلب مشارکت جوامع محلی در حفاظت از حیات وحش یکی از اولویت‌های مهم سازمان محیط‌زیست در سال ۱۴۰۲ است، زیرا ما حتما باید برای بهبود شرایط حیات وحش کشور، امر حفاظت را اقتصادی کنیم، یعنی بار حفاظت را تا حدی از روی دوش دولت برداریم و بخشی از این کار را در قالب اجرای برنامه‌های مشارکتی، به جوامع محلی بسپاریم تا بتوانیم حفاظت پایداری از حیات وحش کشورمان داشته باشیم.
حسن اکبری در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا درباره مهمترین برنامه‌های سازمان محیط‌زیست برای بهبود وضعیت حفاظت از حیات وحش کشور در سال ۱۴۰۲ توضیح داد: در حال حاضر قوانین حوزه تنوع زیستی کشور دچار نقص‌های مهمی هستند که اگر برطرف شود، حتما می‌توانیم حیات وحش ایران را بهتر مدیریت کنیم، زیرا مقررات موجود در حوزه تنوع زیستی و حیات وحش بسیار قدیمی هستند و با نیازهای امروز کشور تناسب ندارند. به همین دلیل، ما در سال گذشته لایحه‌ای را برای بهبود وضعیت قوانین حوزه حیات وحش تدوین کردیم و به دولت فرستادیم و چند جلسه نیز در کمیسیون مربوطه در هیات دولت برای دفاع از این لایحه حاضر شدیم.
وی افزود: فرآیند تایید یک لایحه در دولت و سپس ارسال به مجلس و در نهایت تصویب مجلس و تایید شورای نگهبان، پروسه‌ای طولانی و زمان‌بر است، اما قطعا یکی از مهمترین اقدامات ما در سال 1402، پیگیری فرآیند تصویب لایحه مربوط به حیات وحش خواهد بود. این لایحه اکنون با عنوان «لایحه حفاظت و بهره‌برداری پایدار حیات وحش» به دولت ارسال شده است که البته قطعا در هیات دولت تغییراتی خواهد داشت و حتی ممکن است عنوان آن تغییر کند.
رفع برخی نواقص قانونی حوزه حیات وحش در لایحه پیشنهادی سازمان محیط‌زیست
اکبری درباره مهمترین موارد مطرح‌شده در لایحه حفاظت و بهره‌برداری پایدار حیات وحش گفت: در حال حاضر سازمان محیط‌زیست در زمینه تخریب زیستگاه‌هایی که در خارج از مناطق چهارگانه قرار گرفته‌اند، هیچگونه ابزار قانونی در دست ندارد، این در حالی است که تنها ۱۱ درصد از مساحت کشورمان را مناطق چهارگانه تشکیل می‌دهد و در شرایط موجود، عملا سازمان محیط‌زیست در ۸۹ درصد مساحت ایران که اتفاقا در برخی نقاط آن تنوع زیستی و حیات وحش ارزشمندی وجود دارد، چارچوب حقوقی برای مطالبه‌گری در اختیار ندارد.
معاون محیط‌زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط‌زیست ادامه داد: در لایحه حفاظت و بهره‌برداری پایدار حیات وحش، علاوه بر این که این معضل برطرف شده است، نرخ جرایم حوزه حیات وحش نیز به‌روزرسانی شده و ظرفیت‌هایی هم برای اجرای برنامه‌های مشارکتی و اقتصادی کردن حفاظت از حیات وحش پیش‌بینی شده است. مجموع این موارد به ما کمک می‌کند که در صورت تصویب نهایی این لایحه، وابستگی سازمان محیط‌زیست به بودجه‌های محدود دولتی برای حفاظت از حیات وحش کاهش پیدا کند و هم‌زمان بتوانیم با حمایت قانون، از دستگاه‌هایی که زیستگاه‌های حیات وحش را تخریب می‌کنند، مطالبه‌گری کنیم.
وی در ادامه تاکید کرد: علاوه بر لایحه حفاظت و بهره‌برداری پایدار حیات وحش، در سال جاری برنامه‌هایی نیز برای ارسال تصویب‌نامه‌هایی دیگر به دولت داریم، این تصویب‌نامه‌ها می‌تواند کار ما را برای دنبال کردن مسئولیت‌های مربوط به حفاظت از حیات وحش و تنوع زیستی تسهیل کند و در عین حال، فرآیند تصویب کوتاه‌تری نسبت به یک لایحه دارد. مجموع این اقدامات نیز در راستای اصلاح، بازنگری و تکمیل قوانین و مقررات حوزه حفاظت از حیات وحش و تنوع زیستی انجام می‌شود که از جمله مهمترین برنامه‌های معاونت محیط‌زیست طبیعی در سال ۱۴۰۲ است.
برنامه‌ریزی برای جلب مشارکت جوامع محلی در حفاظت از حیات وحش
اکبری با بیان این که جلب مشارکت جوامع محلی در امر حفاظت از حیات وحش از دیگر اولویت‌های سازمان محیط‌زیست در سال ۱۴۰۲ خواهد بود، گفت: ما در سال جاری برای عملی کردن ایده‌های مشارکتی که بتواند هم به بهره‌برداری پایدار از تنوع زیستی کمک کند و هم حفاظت مطلوب‌تر از حیات وحش را به دنبال داشته باشد، برنامه‌ریزی خواهیم کرد. در همین زمینه در سال گذشته نمونه‌ای از این اقدام را در استان لرستان تجربه کردیم و بخش خصوصی برای اولین بار برای تکثیر گونه در حال انقراض گوزن زرد ایرانی پای کار آمد و خوشبختانه قدم خوبی در این زمینه برداشته شد.
وی افزود: در سال ۱۴۰۲ بازهم اجرای این گونه برنامه‌های مشارکتی را ادامه می‌دهیم و از جوامع محلی و بخش خصوصی که بتوانند در نجات گونه‌های در خطر انقراض به ما کمک کنند، در قالب انعقاد تفاهم‌نامه یا سایر شکل‌های مشارکت، استفاد خواهیم کرد.
مناطق چهارگانه محیط‌زیست در سال ۱۴۰۲ رتبه‌بندی می‌شوند
معاون محیط‌زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان محیط‌زیست با بیان این که در سال ۱۴۰۲ مناطق چهارگانه تحت حفاظت این سازمان رتبه‌بندی خواهند شد، اظهار داشت: در سال جاری برای اولین بار در کشور برنامه تعیین جایگاه و رتبه‌بندی مناطق چهارگانه تحت حفاظت سازمان محیط‌زیست را اجرا خواهیم کرد. این کار به ما کمک می‌کند که داده‌های مربوط به تنوع زیستی در مناطق چهارگانه را به صورت منسجم‌تر در اختیار داشته باشیم و ارزش اکولوژیک مناطق با توجه به وضعیت و جایگاه هر منطقه مشخص‌تر شود. از این رتبه‌بندی نیز می‌توانیم در توزیع مناسب‌تر اعتبارات و جلب توجه بیشتر برای امر حفاظت استفاده کنیم.
وی در ادامه تاکید کرد: در سال ۱۴۰۲ برنامه خاصی را برای گونه در معرض انقراض میش‌مرغ انجام خواهیم داد و سعی می‌کنیم امسال هم برای تکثیر این گونه و هم تغییر الگوی کشت در زیستگاه‌های آن اقدامات عملی انجام دهیم. البته برنامه ریزی های لازم در این زمینه انجام شده است، اما اجرای این برنامه‌ها به همکاری سایر دستگاه‌های اجرایی نیاز دارد.
تا پایان سال پوشش بیسیم مناطق چهارگانه به بیش از ۶۰ درصد می‌رسد
اکبری با اشاره به برنامه‌ریزی برای تقویت امکانات موجود در مناطق تحت حفاظت سازمان محیط‌زیست در سال جدید گفت: با توجه به نیاز مبرم محیط‌بانان فعال در مناطق چهارگانه به شبکه بیسیم و با توجه به این که پیش از این، بیسیم‌های محیط‌بانی در بسیاری از استان‌ها از کار افتاده بود، از سال گذشته تلاش‌هایی را برای تهیه بیسیم‌های جدید آغاز کردیم و در سال ۱۴۰۲ نیز این تلاش‌ها را مضاعف خواهیم کرد و سعی می‌کنیم تا پایان امسال پوشش شبکه بیسیم مناطق چهارگانه تحت حفاظت سازمان محیط‌زیست را به بالای ۶۰ درصد برسانیم.
این مقام مسئول در سازمان حفاظت محیط‌زیست اظهار داشت: از سال گذشته برای توسعه حفاظت دانش‌بنیان و به‌کارگیری رویکردهای نوین حفاظتی نیز کارهایی را آغاز کرده بودیم که در سال ۱۴۰۲ ادامه خواهیم داد و سعی می‌کنیم در موضوع حفاظت از حیات وحش و تنوع زیستی با استفاده از فناوری‌های نوین، روش‌هایی را در سطح کشور نهادینه کنیم. البته اجرای این روش‌ها قطعا به میزان اعتباراتی بستگی دارد که در سال جدید در اختیار ما قرار داده خواهد شد.
کمتر از ۶۰ درصد بودجه مصوب تنوع زیستی در سال ۱۴۰۱ تخصیص یافت
اکبری درباره وضعیت اعتبارات معاونت محیط‌زیست طبیعی و تنوع زیستی در سال ۱۴۰۲ نیز توضیح داد: تفاوت بودجه امسال معاونت ما با سال گذشته چندان محسوس نیست، زیرا اساسا ملاک سازمان برنامه برای بودجه‌ریزی، همان اعداد و ارقامی است که از قبل وجود داشته و در هر سال مقدار مشخصی به آن اضافه می‌شود. البته در سال جاری با پیگیری‌های ریاست محترم سازمان محیط‌زیست، بودجه سازمان ما نسبت به برخی دیگر از دستگاه‌های دولتی افزایش بیشتری را تجربه کرد، اما هنوز هم میزان افزایش اعتبارات کل سازمان و به طور خاص معاونت محیط‌زیست طبیعی و تنوع زیستی نسبت به نیاز ما کافی نیست.
معاون محیط‌زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط‌زیست ادامه داد: در سال ۱۴۰۲ بودجه ما به طور متوسط نسبت به سال گذشته بین ۳۰ تا ۴۰ درصد افزایش یافته است، البته این رقم مربوط به میزان بودجه مصوب است و آنچه برای ما اهمیت دارد، بودجه‌ای است که به ما تخصیص داده می‌شود؛ چراکه در سال ۱۴۰۱ کمتر از ۶۰ درصد بودجه مصوب به ما تخصیص یافت.
وی در پایان تصریح کرد: با توجه به گستردگی تنوع زیستی و حیات وحش کشور، حتی افزایش محسوس بودجه‌های محدود دولتی نیز کمک زیادی به بهبود وضعیت حفاظت از زیستگاه‌ها و گونه‌های مختلف نخواهد کرد. بنابراین ما حتما باید برای بهبود شرایط حیات وحش کشور، امر حفاظت را اقتصادی کنیم، یعنی بار حفاظت را تا حدی از روی دوش دولت برداریم و بخشی از این کار را در قالب اجرای برنامه‌های مشارکتی، به جوامع محلی بسپاریم تا بتوانیم حفاظت پایداری از حیات وحش کشورمان داشته باشیم.
