مداحی، روضه‌خوانی و مرثیه‌سرایی در ایران قدمتی دیرین دارند، اما موضوع این است که درباره روند تاریخی آنها منابع مکتوب معدودی وجود دارد. نوحه‌خوانی و مداحی معاصر دچار آفت بی‌هویتی در شعر و کلام است. حال این سوال مطرح می‌شود که دوران درخشان این روند کدام مقطع از تاریخ معاصر ماست؟
مداحی و روضه‌خوانی سال‌های سال مرسوم بوده و همچنان نیز مورد توجه است. اما استفاده از ملودی‌های پاپ برای جذب مخاطبان بیشتر و بهره‌گیری از سازها در این گونه مذهبی، موسیقایی مجاز است؟ برخی از مراجع تقلید در این‌باره نظر داده‌اند. گزارش پیش رو ضمن پرداختن به این موضوع به نوحه‌هایی با محوریت اربعیت حسینی (ع) می‌پردازد.
مداحی و مرثیه‌سرایی در ایران قدمت زیادی دارد و آثار درخوری نیز از گذشته بجا مانده که همچنان قابل شنیدن هستند و به لحاظ معنوی نیز حس و حالی متفاوت را به شنونده القا می‌کنند.
سوگ و سوگواری در ایران قدمت بسیاری دارد. نمونه بارز این آیین در دوران باستان «سوگ سیاوش» است که پس از اسلام نیز به شکل‌های دیگر اجرا شده است. گزارش پیش‌رو به «سوگ» و «مرثیه»، «نوحه» و «مقاتل» در ایران می‌پردازد.
ماه محرم یکی از مناسبت‌های مهمی است که در اغلب مناطق با آیین‌ها و سنت‌هایی عامیانه به یاد آورده می‌شود. همزمان با فرا رسیدن ماه محرم، پرداختن به این رسوم مردمی خالی از لطف نیست.
متین رضوانی‌پور می‌گوید: آیین‌های بسیاری داریم که با محرم ارتباط دارند و «روضه‌خوانی»، «پا منبری»، «نوحه‌خوانی»، «مرثیه‌خوانی» تنها برخی از آنهاست. اغلب آیین‌های این‌چنینی چندوجهی هستند، یعنی هم در ماهی چون محرم کاربرد دارند و هم اینکه می‌توان آنها را در مراسم امامان دیگر اجرا کرد.
طی سال‌ها و دهه‌های اخیر، سبک‌ها و گونه‌های نوظهور جای روضه‌خوانی و نوحه‌خوانی سنتی را گرفته‌اند؛ با این حال نامی از نوحه‌خوانان امروزی در میان نیست و این مداحان و روضه‌خوانان نسل‌های پیشین هستند که با پرداخت درست به واقعه عاشورا و مصائب امام حسین (ع) و یارانش، نام خود را در لیست ماندگاران این گونه مذهبی ثبت کرده‌اند.
محرم یکی از ماه‌های با اهمیت شیعیان است که همواره مورد توجه مردم بوده است. این ماه مانند دیگر مناسبات ملی، مذهبی و تاریخی، موسیقی مختص به خود را دارد. موسیقی ماه محرم دارای زیر شاخه‌های متنوعی است که برخی از آنها به دلیل بی‌توجهی هنرمندان و مسئولان در شرف فراموشی هستند. گزارش پیش رو به تاریخچه موسیقی مذهبی ماه محرم و گونه‌های مختلف آن می‌پردازد.
