۲ پیامد اصلی کاهش نقش میانجیگری آمریکا در پرونده اوکراین/جایگاه اروپا در کاهش تنش کی‌یف - مسکو

عبدالرضا فرجی راد، استاد ژئوپلیتیک با اشاره به اعلام ایالات متحده برای کاهش ایفای نقش میانجیگری خود در پرونده جنگ اوکراین در گفت‌وگو با ایلنا اظهار کرد: در یک تحول قابل توجه، اوکراین توافقی را با وزیر خزانه‌داری آمریکا امضا کرده است که به نظر می‌رسد برخی از خواسته‌های ترامپ در مورد دستیابی به منافع اقتصادی در منطقه، به ویژه در زمینه معادن، به ثمر رسیده باشد. این توافق از جمله مسائل مهمی بود که مشکلات ترامپ با اوکراین را تا حدی حل کرد. همچنین، ترامپ احساس می‌کند که می‌تواند فشار بیشتری در رابطه با خاک اوکراین، به‌ویژه شبه‌جزیره کریمه، وارد کند. اوکراینی‌ها به شدت حساسیت نشان می‌دهند که این منطقه متعلق به روسیه باشد، اما ترامپ تلاش می‌کند آن‌ها را قانع یا مجبور کند تا این موضوع را بپذیرند اما‌ روسیه از سوی دیگر، بازی خود را ادامه می‌دهد. ترامپ انتظار داشت که با اعمال فشار و برآورده کردن برخی خواسته‌های روسیه، مسکو تمایلی به آتش‌بس نشان دهد. اما متوجه شد که روس‌ها در حال بازی با آمریکایی‌ها هستند.

وی ادامه داد: گاهی اوقات روسیه آتش‌بس اعلام می‌کند، اما بعد از مدتی دوباره به عملیات نظامی خود ادامه می‌دهد و اوکراین نیز تاکنون به این وضعیت راضی نشده است و مذاکرات بین واشنگتن و مسکو هم نیز نتیجه‌ای در جهت رسیدن به آتش‌بس نداشته است و به نظر می‌رسد که چشم‌انداز امیدوارکننده‌ای وجود ندارد. در حال حاضر، آمریکا اعلام کرده است که دیگر می‌خواهد نقش مستقیم در میانجیگری میان روسیه و اوکراین ایفا نکند. این تصمیم به معنای آن است که آمریکا دیگر به دنبال فرستادن نمایندگان به کشورهای مختلف نیست. این رویکرد نوعی فشار بر روسیه است تا آن‌ها احساس کنند که آمریکا به تدریج از این بحران کناره‌گیری می‌کند.  با این حال، کناره‌گیری آمریکا دو مشکل اساسی دارد؛ نخست، نزدیک‌تر شدن آمریکا به اروپا است. این امر ممکن است باعث شود که آمریکا در سیاست‌های اروپا، نقش مؤثرتری ایفا کند. دوم، احتمال افزایش کمک‌های نظامی به اوکراین است و اگر آمریکا نقش خود را کاهش دهد، ممکن است کمک‌های نظامی مشابه دوران بایدن به اوکراین ادامه یابد. 

این تحلیلگر مسائل سیاسی تصریح کرد: حالا باید دید که آیا اظهارات ترامپ به مرحله اجرایی می‌رسد یا خیر. ترامپ گاهی اوقات اظهاراتی را مطرح می‌کند که عملی نمی‌شوند و همچنان به مذاکره با روسیه ادامه می‌دهند. اگر آمریکا واقعاً مذاکرات خود را با روسیه قطع کند یا به‌صورت جدی از پیگیری مسئله آتش‌بس در اوکراین کنار بکشد، این موضوع باعث نگرانی طرفین خواهد شد.‌ پوتین همچنان به دنبال تصرف مناطق شرقی اوکراین است، اما تاکنون موفق نشده و این موضوع نیازمند رصد دقیق در روزهای آینده است. از سوی دیگر، اروپا نیز به دلیل ترس از تبدیل اوکراین به یک کشور شکست‌خورده، مقاومت می‌کند. اروپایی‌ها معتقدند که اعلام شکست اوکراین به معنای واگذاری مناطق شهری و کریمه به روسیه، و همچنین عدم عضویت اوکراین در ناتو و اتحادیه اروپا است و این امر برای اروپا یک تهدید جدی به حساب می‌آید.

وی در پایان خاطرنشان کرد: در حال حاضر، میانجیگری اروپا و ایفای نقش آن نیز کمرنگ‌تر شده است. اروپایی‌ها تنها زمانی حاضر به میانجیگری خواهند شد که احساس کنند می‌توانند امتیازی از روسیه بگیرند. با این حال، بعید است که پوتین امتیازات عمده‌ای به اروپا بدهد. حتی اگر اروپا میانجیگری کند، احتمال موفقیت آن بسیار کم است.  مارکو روبیو، وزیر خارجه آمریکا، اخیراً با وزیر خارجه فرانسه دیدار کرده است. در این دیدار، روبیو ضمن تشکر از حمایت فرانسه از اوکراین، تأکید کرده است که فقط حرف زدن کافی نیست و اروپا باید نقش واقعی‌تری ایفا کند. در نهایت، آینده بحران اوکراین به نحوی که ترامپ و اروپا در آن نقش ایفا می‌کنند، همچنان غیرقابل پیش‌بینی است. کناره‌گیری آمریکا از میانجیگری می‌تواند تأثیرات مثبت و منفی داشته باشد، اما این رویکرد نشان می‌دهد که ترامپ به دنبال کاهش فشار داخلی و بین‌المللی است. اما باید دید که این استراتژی می‌تواند به صلح پایدار منجر شود یا خیر.